Λήξη: Έναρξη, μια τελετή: Γιορτή και απολογισμός στην Ελευσίνα

Καθώς το 2023 προχωρά προς το τέλος του, η Ελευσίνα, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το έτος αυτό, ετοιμάζεται να παραδώσει τα σκήπτρα στις νέες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες του πολιτισμού, το Ταρτού της Εσθονίας και το Μπόντο της Νορβηγίας, στον Αρκτικό κύκλο…

Μετρώντας αντίστροφα τον χρόνο, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός και οι συνεργάτες του έχουν το βλέμμα στραμμένο στο «Μυστήριο 1», σύμφωνα με την παιγνιώδη αρίθμηση των εκδηλώσεων, που δεν είναι άλλο από μια τελετή λήξης, αλλά και έναρξης μαζί.

IN SITU REALITIES – Eleusis Documentary Festival

Το τριήμερο 15, 16 και 17 Δεκεμβρίου αποτελεί όχι μονάχα μια γιορτή για την πόλη, με εκδηλώσεις και σημαντικές διεθνείς παρουσίες, αλλά, ταυτόχρονα, είναι και ένα είδος απολογισμού, καθώς ενεργοποιούνται υποδομές οι οποίες θα παραμείνουν σαν «προίκα» στην Ελευσίνα, ανοίγοντας ένα στοίχημα για το μέλλον.

Το ανακαινισμένο εργοστάσιο «Ίρις», το Παλαιό Ελαιουργείο που αποτέλεσε πυρήνα των εκδηλώσεων, το ιστορικό Σινέ «Ελευσίς», αποτελούν μερικούς μόνο από τους χώρους που ανακαινισμένοι ετοιμάζονται να φιλοξενήσουν τις εκδηλώσεις του τριημέρου, μαζί με όσους ήδη ανακαινίστηκαν και παραδόθηκαν στους χρήστες (Αναψυκτήριο, X-BowlingArtCenter, Παλαιό Δημαρχείο Ελευσίνας, ARKOPOLIS, Παλιός Σιδηροδρομικός Σταθμός, Ελαιουργική, πρώην κάμπινγκ «Όαση»).

Όσο για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα, έχοντας αφήσει τη σπορά της στον κάμπο του Θριάσιου, ετοιμάζεται να καταδυθεί, όπως η Περσεφόνη του μύθου, μέσα από ένα συμβολικό θέαμα, όπως είχε αναδυθεί πριν από ένα περίπου χρόνο μέσα από τη θάλασσα, κατά την τελετή έναρξης…

Μυστήριο 111 Ο πήλινος στρατός της Ελευσίνας

Οι εικαστικές παρεμβάσεις στην πόλη και οι εκθέσεις εικαστικών αποτέλεσαν έναν από τους κύριους πυλώνες του προγράμματος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Έτσι και στην τελετή λήξης κατέχουν σημαντική θέση, με την παρουσία του Juan Esteban Sandoval. Ο διεθνούς φήμης κολομβιανός καλλιτέχνης εγκαινιάζει, στις 17 Δεκεμβρίου, τον πολιτιστικό πολυχώρο στον οποίο έχει μετατραπεί το ανακαινισμένο πρώην εργοστάσιο χρωμάτων «Ίρις» παρουσιάζοντας εκεί την επιβλητική εικαστική εγκατάσταση «Ο Πήλινος Στρατός της Ελευσίνας».

Πρόκειται για 2.000 χειροποίητα κράνη από πηλό, που κατασκεύασε ο καλλιτέχνης, μετά από ανοιχτή πρόσκληση συμμετοχής προς την τοπική κοινότητα, εργαζόμενους σε εργοστάσια και εταιρείες ή συνταξιούχους. Σε κάθε τέτοιο κράνος χαράχτηκαν σύμβολα ή λέξεις που αντιπροσωπεύουν τον κάτοχό του, μετατρέποντας την εγκατάσταση σε ένα τεράστιο συλλογικό πορτρέτο των ανθρώπων που εργάστηκαν και εργάζονται στην Ελευσίνα και στην ευρύτερη Δυτική Αττική.

Με την ολοκλήρωση της έκθεσης, τα πήλινα κράνη θα μοιραστούν στους συμμετέχοντες ως ανάμνηση του γιγαντιαίου αυτού έργου. Με τον τρόπο αυτό, το έργο δεν θα σταματήσει να υπάρχει, αλλά θα παραμείνει ζωντανό μέσα στην πόλη στην οποία –καιγια την οποία– δημιουργήθηκε.

Ο Juan Sandoval δουλεύει σε όλο τον κόσμο με κοινότητες και συλλόγους και αναπτύσσει συμμετοχικά έργα που συνομιλούν με το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργούνται. Τα τελευταία χρόνια, η έρευνά του επικεντρώνεται στην ιδέα της χειρωνακτικής εργασίας και στον ρόλο που διαδραματίζει ο εργαζόμενος στις διαδικασίες οικονομικού, πολιτικού και κοινωνικού μετασχηματισμού.

Μυστήριο 87 Εγώ το θαλάσσιο ταξίδι, εγώ η κατάληψη της γης

Δυο μέρες νωρίτερα, στις 15 Δεκεμβρίου, στον εκθεσιακό χώρου του Παλαιού Ελαιουργείου, η βραβευμένη ελληνίδα εικαστικός Στεφανία Στρούζα παρουσιάζει, την πρώτη μέρα του εορταστικού τριημέρου, τη γλυπτική εγκατάσταση «Εγώ το θαλάσσιο ταξίδι, εγώ η κατάληψη της γης», ένα τρίπτυχο που αναφέρεται στην οικολογική κρίση και καταστροφή, με σημείο εκκίνησης την παράκτια ζώνη της Ελευσίνας.

Στο έργο της αυτό, η καλλιτέχνις συνδιαλέγεται με το θεατρικό τρίπτυχο του Χάινερ Μύλλερ «Ρημαγμένη όχθη»,«Μήδειας υλικό» και «Τοπίο με Αργοναύτες» (1982), όπου η Μήδεια είναι ο «τόπος» πάνω στον οποίο χαράσσονται μνήμες και τραύματα ενός βίαιου πατριαρχικού και καταναλωτικού κόσμου. Αξιοποιώντας αυτό το ερμηνευτικό σχήμα, προχωρά σε μια ταύτιση της Μήδειας με τη φύση και το τοπίο της Ελευσίνας, εξετάζοντας τις συνέπειες της βαριάς βιομηχανίας στην περιοχή.

Το έργο αναπτύσσεται σε τρία διακριτά αλλά συνδεόμενα μέρη: Στη «Ρημαγμένη όχθη» ένα επιδαπέδιο έργο, κράμα από φυσικές ύλες και βιομηχανικά υλικά, υποδηλώνει ένα τοπίο σχεδόν εγκαταλελειμμένο στη διάβρωση, τη μόλυνση και την υπερεκμετάλλευση της φύσης. Στο «Μήδειας υλικό» ένα ένδυμα-γλυπτό από διάφανο πλαστικό με οξειδωμένα τμήματα παραπέμπει στο νυφικό της Μήδειας με το οποίο φόνευσε τη Γλαύκη και αναφέρεται στην αόρατη ρύπανση, αλλά και στην κοινωνικοπολιτική ατμόσφαιρα που απειλεί οντότητες και κοινότητες ανά τον κόσμο. Τέλος, στο «Τοπίο με Αργοναύτες» γλυπτά από αλουμίνιο παραπέμπουν στην Αργώ, σε κουφάρια παροπλισμένων πλοίων και σε τεχνολογικά θραύσματα.

Την ημέρα της έναρξης του τριήμερου εορταστικού προγράμματος, την Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου, εγκαινιάζεται στο ανακαινισμένο Σινέ «Ελευσίς» το φεστιβάλ ντοκιμαντέρ In Situ Realities, με την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ του Φίλιππου Κουτσαφτή «Οι Ελευσίνιοι», μια παραγωγή της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, που παρουσιάζεται 23 χρόνια μετά την εμβληματική «Αγέλαστο πέτρα».

Στη συνέχεια, έως και την Τρίτη 19 Δεκεμβρίου, θα προβληθούν σε πανελλήνια πρεμιέρα περισσότερα από 12 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους, σε παραγωγή ή συμπαραγωγή της «2023 Ελευσίς», μεταξύ των οποίωντο «Μυστήριο 69: Greekies» του Μενέλαου Καραμαγγιώλη, αφιερωμένο στα παρατημένα και αδέσποτα κάθε λογής, και το «Dark Waters» της Μαριάννας Οικονόμου, που διερευνά τη σχέση της πόλης με τη θάλασσα.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμη έξι ντοκιμαντέρ με επίκεντρο τη Δυτική Αττική και γενικό τίτλο «Μυστήριο 23: Δυτικές Πολιτείες», αποτέλεσμα ενός χρόνου περιπλάνησης στην ευρύτερη περιοχή έξι νέων κινηματογραφιστών (Παύλου Κοσμίδη, Γιώργου Κραββαρίτη, Κατερίνας Μαρκουλάκη, Φανής Μπήτου, Παναγιώτη Παπαφράγκου και Χριστιάνας Χειραναγνωστάκη) κ.ά.

ARKOPOLIS, η «Κιβωτός αιώνιας νεότητας»

Ακόμη, την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου, υπό την επιμέλεια του Aleksandar Caric και σε συνεργασία με τοπικές κοινότητες και δομές της Ελευσίνας, πραγματοποιείταιμουσική παρέλαση στην πόλη, που κορυφώνεται με μια εορταστική συναυλία στην Ελαιουργική.

Μια μέρα νωρίτερα, το Σάββατο 16 Δεκεμβρίου, ο χώρος του ARKOPOLIS, που δημιούργησε για την πόλη η βελγική κολεκτίβα Time Circus, φιλοξενεί μια ολοήμερη γιορτή με προβολές, εργαστήρια, μουσική και πρωτότυπες δράσεις, υπό την επιμέλεια της ομάδας νέων της Ελευσίνας Cultterra.

Το τριήμερο σηματοδοτούν φωτιστικές παρεμβάσεις σε εμβληματικά τοπόσημα της πόλης από την Ελευθερία Ντεκώ, καθώς και μια βιντεοεγκατάσταση της σκηνοθέτιδας Εύας Στεφανή με θραύσματα καταγραφών απρόσμενων προσωπικοτήτων.

Το πανηγυρικό τριήμεροτης τελετής λήξης θα ολοκληρωθεί το βράδυ της Κυριακής 17 Δεκεμβρίου, με μια διαφορετική «δύση» στον ορίζοντα του κόλπου της Ελευσίνας…

18:00 | Παλαιό Ελαιουργείο
Εγκαίνια χώρου
Εγκαίνια έκθεσης «Μυστήριο 87 Εγώ το θαλάσσιο ταξίδι, εγώ η κατάληψη της γης»
της Στεφανίας Στρούζα

20:00 | Σινέ Ελευσίς
Εγκαίνια χώρου
Πρεμιέρα ντοκιμαντέρ «Μυστήριο 31 Οι Ελευσίνιοι» του Φίλιππου Κουτσαφτή. Στο πλαίσιο του IN SITU REALITIES: Eleusis Documentary Festival.
(είσοδος μόνο με προσκλήσεις)

21:00 | Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας & Πλατεία Ηρώων & Πλατεία Λαού
Υπαίθρια προβολή ντοκιμαντέρ «Μυστήριο 31 Οι Ελευσίνιοι» του Φίλιππου Κουτσαφτή
Στο πλαίσιο του IN SITU REALITIES: Eleusis Documentary Festival.
(είσοδος ελεύθερη)

12:00 – 18:00 | ARKOPOLIS
ARKOPOLIS FESTIVAL από τους νέους της Ελευσίνας Cultterra & τους TimeCircus
Hip Hop, Skate, Rollers, bmx, Finger Skate, Προβολές, Crafts
«Μυστήριο 172 A Dancing Journey» από τους Still Pilgrim Paradox

13:00 | ARKOPOLIS – Skatepark
Εγκαίνια χώρου – Special event

15:00 – 22:00 | Σινέ Ελευσίς
IN SITU REALITIES: Eleusis Documentary Festival
15:00 | Μasterclass: «H κινούμενη εικόνα ως αφετηρία δράσεων με κοινωνικό αντίκτυπο» με τον Μενέλαο Καραμαγγιώλη
17:00 | «Μυστήριο 69 GREEKIES» του Μενέλαου Καραμαγγιώλη (πρεμιέρα)
20:00 | «Με το Στάχυ στη Φανέλα» των Γιάννη Κανάκη, Γιάννη Παναγιωταράκου, Άννα Ψαρρά (πρεμιέρα)
21:00 | «Οι Ελευσίνιοι» του Φίλιππου Κουτσαφτή (είσοδος ελεύθερη)

15:00 – 21:30 | X-Bowling Art Center
«Μυστήριο 100 Τα Ιερά Τραγούδια» σε επιμέλεια Λάμπρου Λιάβα
15:00 | Ημερίδα «Τελετουργίες του χειμερινού ηλιοστασίου»
20:00 | Συναυλία «…Χριστούγεννα σημαίνουν!»

22:00 | Ελαιουργική
Εγκαίνια χώρου
Μεγάλο DJ πάρτι Τελετής Λήξης με τους AD MARK, ELIOT, FO, THANASIS KARANIKAS και IRINI KARAOGLOU

12:00 | Αναψυκτήριο
Εγκαίνια χώρου
ΕΝΑΡΞΗ «Κατάδυση: μία αναπάντεχη δύση»

13:00 | ΙΡΙΣ
Εγκαίνια χώρου
Εγκαίνια έκθεσης «Μυστήριο 111 Ο πήλινος στρατός της Ελευσίνας» του Juan Sandoval. Έκθεση – αφιέρωμα στους ανθρώπους που εργάστηκαν και εργάζονται στην Ελευσίνα.

15:00 – 22:00 | Σινέ Ελευσίς
IN SITU REALITIES: Eleusis Documentary Festival
15:00 | Μasterclass: «Η προσέγγιση του θέματος στο ντοκιμαντέρ» με τον Φίλιππο Κουτσαφτή
17:00 | «Dark Waters» της Μαριάννας Οικονόμου (πρεμιέρα)
«Sportzal» του Παύλου Κοσμίδη (πρεμιέρα)
20:00 | «Οι Ελευσίνιοι» του Φίλιππου Κουτσαφτή (είσοδος ελεύθερη)

19:00 – 21:00 | Πλατεία Ηρώων & Ελαιουργική
«Μυστήριο 125 Κοινοτική Ορχήστρα και Χορωδία Ελευσίνας» του Aleksandar Caric, με τη συμμετοχή περισσότερων από 150 κατοίκων της Ελευσίνας
19:00 | Παρέλαση | Σημείο εκκίνησης: Πλατεία Ηρώων
20:00 | Συναυλία | Ελαιουργική

21:30 | Αναψυκτήριο
ΛΗΞΗ «Κατάδυση: μία αναπάντεχη δύση»

17:00 – 21:00 | Πρώην Κινηματογράφος Ορφέας
«Μυστήριο 110 Ορφέας» εικαστική εγκατάσταση της Εύας Στεφανή

Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου

18:00 – 23:00 | Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας
«Μυστήριο 151 A Rave Down Below» ομαδική έκθεση σε επιμέλεια Πάνου Γιαννικόπουλου
«Μυστήριο 6 Τόσο ωραία όσο εδώ, αποκλείεται να είναι στον Παράδεισο» φωτιστική εγκατάσταση των Flux Office

17:00 – 20:00 | Χώρος Πολιτισμού Λεωνίδας Κανελλόπουλος
«Μυστήριο 8 Με το βλέμμα στην Ιαπωνία: Η Επιστροφή της Άνοιξης και άλλες Ιεροτελεστίες της Μετάβασης» έκθεση φωτογραφίας του Αντώνη Θεοδωρίδη. Μια συνδιοργάνωση της 2023 Ελευσίς με την Mikiko Kikuta και με την υποστήριξη του EU Japan Fest Committee.

17:00 – 20:00 | ΟΣΕ – Παλαιός Σιδηροδρομικός Σταθμός Ελευσίνας
«Μυστήριο 66 Φωνές στην πόλη» – Cultterra, γνωριmeet the locals εγκατάσταση του Λάμπρου Τυρλή

Σάββατο 16 & Κυριακή 17 Δεκεμβρίου

13.00 – 20:00 | Παλαιό Ελαιουργείο
«Μυστήριο 151 A Rave Down Below» ομαδική έκθεση σε επιμέλεια Πάνου Γιαννικόπουλου
«Μυστήριο 87 Εγώ το θαλάσσιο ταξίδι, εγώ η κατάληψη της γης» εικαστική έκθεσης της Στεφανίας Στρούζα

13:00 – 20:00 | Χώρος Πολιτισμού Λεωνίδας Κανελλόπουλος
«Μυστήριο 8 Με το βλέμμα στην Ιαπωνία: Η Επιστροφή της Άνοιξης και άλλες Ιεροτελεστίες της Μετάβασης» έκθεση φωτογραφίας του Αντώνη Θεοδωρίδη. Μια συνδιοργάνωση της 2023 Ελευσίς με την Mikiko Kikuta και με την υποστήριξη του EU Japan Fest Committee.

13:00 – 20:00 | ΟΣΕ – Παλαιός Σιδηροδρομικός Σταθμός Ελευσίνας
«Μυστήριο 66 Φωνές στην πόλη» – Cultterra, γνωριmeet the locals εγκατάσταση του Λάμπρου Τυρλή

Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου
18:00 – 20:00 | Αναψυκτήριο
«Μυστήριο 156 Ιστορίες για την Ελευσίνα» από την ομάδα Exile Room
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για εφήβους (απαραίτητη η προκράτηση θέσης)

Σάββατο 16 Δεκεμβρίου
11:00 – 15:00 | Αναψυκτήριο
«Μυστήριο 156 Ιστορίες για την Ελευσίνα» από την ομάδα Exile Room
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για εφήβους (απαραίτητη η προκράτηση θέσης)

17:00 – 19:00 | Αναψυκτήριο
«ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΧΩΡΙΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟ» του Asgeir Helgestad
«Μυστήριο 149 Μετάβαση προς ένα Κλιματικά Ουδέτερο Μέλλον» της Μαρίας Λεωνίδα
Προβολές για παιδιά (είσοδος ελεύθερη)

Κυριακή 17 Δεκεμβρίου
11:00 – 15:00 | Αναψυκτήριο
«Μυστήριο 156 Ιστορίες για την Ελευσίνα» από την ομάδα Exile Room
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για εφήβους (απαραίτητη η προκράτηση θέσης)

17:00 – 19:00 | Αναψυκτήριο
«BIKE BIRD» των Kari Klyve-Skaug & Odveig Klyve
«LOUIS AND LUCA – MISSION TO THE MOON» του Rasmus A. Sivertsen
Προβολές για παιδιά (είσοδος ελεύθερη)