Η Kοινωνία του Χιονιού: Η αεροπορική τραγωδία του 1972 “ζωντανεύει” στη νέα συγκλονιστική ταινία του Netflix

Εκεί που η ανθρωποφαγία γίνεται ρουτίνα στον βωμό της επιβίωσης και της θέλησης για ζωή.

Η νέα συγκλονιστική ταινία του Netflix, Η Κοινωνία του Χιονιού, δίνει μαθήματα ζωής μέσα από μια πραγματική ιστορία που κόβει την ανάσα. Αν ψάχνεις κίνητρο για κάθε πρόκληση, τροφή για σκέψη ή απλά αφορμή για την καθιερωμένη υπαρξιακή κρισούλα, η ταινία αυτή είναι το ιδανικό ξεκίνημα για να αναθεωρήσεις όλα τα resolutions σου για τον καινούριο χρόνο.

Παρακολουθώντας την τραγωδία να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας, δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε πώς είναι δυνατόν αυτοί οι 16 επιζώντες να κατάφεραν να παραμείνουν ζωντανοί επί τόσους μήνες στη καρδιά των Άνδεων. Ήταν άραγε οι “αγαπημένοι” της ανώτερης δύναμης, του Θεού στον οποίο πίστευαν ή ήταν απλώς αφάνταστα τυχεροί; Η απάντηση βρίσκεται, στην πραγματικότητα, σε όλα αυτά που είναι διατεθειμένος ο άνθρωπος να κάνει, στην θέα της επιβίωσης. Στον βαθμό της δύναμης που κρύβεται στα βάθη της ψυχής του.

Στην “Κοινωνία του Χιονιού”, βλέπουμε ωμά τους άθλους που πέρασαν οι επιζώντες της πτήσης 571, μέχρι την ημέρα της διάσωσης τους. Άθλοι που είναι δύσκολο να συλλάβει ο νους μας, και ακόμα δυσκολότερο να συνειδητοποιήσουμε πως συνέβησαν στην πραγματικότητα του 1972.

Για όσους δεν γνωρίζουν την πραγματική ιστορία, πρόκειται για την αεροπορική τραγωδία στις Άνδεις, ή αλλιώς όπως έμεινε στην ιστορία το “Θαύμα των Άνδεων”. Στην μοιραία πτήση ενός Fairchild FH-227D από το Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης προς το Σαντιάγο της Χιλής, επέβαιναν 45 επιβάτες. Η 19μελής ομάδα ράγκμπι Old Christians Club, μαζί με τις οικογένειες τους, υποστηρικτές και φίλους. Το λάθος του άπειρου συγκυβερνήτη, ο οποίος λανθασμένα έκρινε πως το αεροπλάνο ήταν έτοιμο να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο του Σαντιάγο, ενώ βρισκόταν ακόμα 70 χιλιόμετρα μακριά και ακριβώς πάνω από τις απότομες βουνοπλαγιές των Άνδεων, στέρησε από 29 ανθρώπους τις ζωές τους με τον πιο βάναυσο τρόπο. Οι 12 πέθαναν ακαριαία, ενώ οι υπόλοιποι 17 έχασαν τη ζωή τους τις πρώτες βδομάδες στις Άνδεις, λόγω των εξαιρετικά χαμηλών θερμοκρασιών, αλλά και των πληγών τους που σιγά σιγά τους πρόδιδαν.

Οι τρεις ήρωες Nando Parrado, Roberto Canessa και Antonio Vizintín. Οι δύο πρώτοι ταξίδεψαν 11 μέρες, διασχίζοντας τις Άνδεις έως την Χιλή, ώσπου βρήκαν βοήθεια, η οποία οδήγησε στην διάσωση όλων των επιζώντων στις 22 Δεκεμβρίου 1972.

Οι 16 επιζώντες έμειναν στην καρδιά του ψύχους, για 72 ολόκληρες μέρες, καθώς οι αρχές που τους αναζητούσαν δεν μπορούσαν να διακρίνουν τα συντρίμμια, λόγω του χιονιού. Μετά τη διάσωσή τους παραδέχθηκαν πως μεταξύ των παραγόντων που τους κράτησαν ζωντανούς, ήταν το γεγονός ότι κατέφυγαν στο να τραφούν από την σάρκα των νεκρών συνεπιβατών τους. Η ιδέα του “κανιβαλισμού” σόκαρε τα μέσα της εποχής, με αποτέλεσμα το aftermath της τραγωδίας να διοχετευθεί αποκλειστικά σε αυτό το κεφάλαιο, απορρίπτοντας κάπως τις υπόλοιπες πτυχές του άθλου των 16 που κατάφεραν να μείνουν ζωντανοί κόντρα στις πιθανότητες και τις αντίξοες συνθήκες.

Ο Juan Antonio Bayona, ήδη από την πρώτη του ταινία, το ισπανόφωνο «Ορφανοτροφείο» του 2007, είχε θέσει τα  θεμέλια της σκηνοθετικής του ταυτότητας. Μετά το Impossible του 2012, όπου ομοίως είχε αναλάβει την αναπαράσταση μιας άλλης τραγωδίας και έχοντας παρακολουθήσει τις δουλειές του, σκέφτεσαι σίγουρα πως είναι ο ιδανικός άνθρωπος για να αναλάβει το δύσκολο εγχείρημα. Οι περισσότεροι από τους πραγματικούς επιζώντες βρίσκονται εν ζωή και πολλοί από αυτούς έχουν δώσει την δική τους οπτική γωνία, μέσα από ανάλογα βιβλία και παρακινητικούς λόγους. Σε ένα τέτοιο βιβλίο, την Κοινωνία του Χιονιού, βασίστηκε ο Ισπανός σκηνοθέτης, ώστε να επαναφέρει την τραγωδία στις οθόνες μας, κάπως διαφορετικά από τις προηγούμενες κινηματογραφικές απόπειρες (Survive!, Alive).

Ο Bayona κατάφερε να αποδώσει την ιστορία με την ρεαλιστικότατα που της άρμοζε. Αποφεύγοντας το έντονο splatter, αναπαριστώντας ωστόσο αρκετά ωμά την σκηνή της συντριβής (ένα κόμπος στο στομάχι θα σας πιάσει, αυτό είναι σίγουρο), αλλά και όλες όσες ακολούθησαν μας διειδύει στον κατάλευκο και μακάβριο εφιάλτη. Αποτυπώνει άριστα την αγανάκτηση και τον πόνο στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών, ενώ η απόφασή του να λάβουν τα γυρίσματα χώρα ακριβώς στο σημείο της τραγωδίας, αφενός επέτρεψε στους πρωταγονιστές να συνδεθούν περισσότερο με τους χαρακτήρες – κάτι που αποδόθηκε και με το παραπάνω στην ταινία -, αφετέρου εξύψωσε την αισθητική της ταινίας.

Η επιλογή του Numa Turcatti (Enzo Vogrincic) ως αφηγητή έχει ένα βαθύτερο νόημα τόσο στην ιστορία που διηγείται η ταινία, όσο και στην πραγματικότητα. Ο Numa δεν υπήρχε ως χαρακτήρας στο Alive του 1996, κι αυτό λόγω αντιρρήσεων της χρήσης του ονόματός του εκ μέρους της οικογένειάς του. Έτσι, ο φόρος τιμής στο “πνεύμα” του θαύματος των Άνδεων στην συγκεκριμένη ταινία ήταν το λιγότερο απαραίτητος.

Για όσους δεν ξέραμε λεπτομέρειες, ονόματα και τα χρονικά των θανάτων των επιβατών, ο θάνατος του Numa ήταν σοκαριστικός και εντελώς αναπάντεχος. Από την αρχή της ταινίας, ο Numa παρουσιάζεται ως η κεντρική φιγούρα των γεγονότων. Η ιστορία ξετυλίγεται γύρω από την δική του οπτική γωνία, καθώς τον ακούμε να διηγείται και συν τις άλλοις αποτελεί έναν από τους πιο ενεργητικούς και θαρραλέους χαρακτήρες. Έτσι, η ταινία μας δημιουργεί την ψευδαίσθηση πως θα τον ακούμε και θα τον βλέπουμε έως το τέλος της ταινίας. Κάτι που δεν εκπληρώνεται ποτέ, καθώς 11 μέρες πριν την διάσωση, ο Numa υποκύπτει στα τραύματά του και αφήνει την τελευταία του πνοή.

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των πραγματικών επιζώντων σε μετέπειτα συνεντεύξεις τους και σε αποσπάσματα βιβλίων που περιέγραφαν το τι έζησαν, ο Numa υπήρξε πηγή αισιοδοξίας, ελπίδας και δύναμης για τους υπόλοιπους. Τον ένιωθαν σαν φύλακα άγγελο που τους καθησύχαζε και τους έδινε δύναμη να συνεχίσουν. Ένας αφανής και ήσυχος ήρωας, ο οποίος βοήθησε σε μεγάλο βαθμό την επιβίωσή τους στις Άνδεις. Παρά το γεγονός του ότι ήταν άγνωστος με τα περισσότερα άτομα της πτήσης, κέρδισε γρήγορα την εμπιστοσύνη τους και μαζί έχτισαν ισχυρός δεσμούς φιλίας μέχρι το τέλος. Μια «ευγενική ψυχή», που αρνούνταν αρχικά να τραφεί με το ανθρώπινο κρέας, θεωρώντας το αμαρτία και έγκλημα, ενώ ακόμα κι όταν ενέδωσε στην θέα της επιβίωσης, έτρωγε πολύ λιγότερο από τους υπόλοιπους, γεγονός που συνέβαλλε στον θάνατό του.

Μέσω της διαφοροποιητικής αυτής πινελιάς, ο Bayona δίνει μια άλλη υπόσταση στο έργο και την ιστορία καθαυτή, καθώς για πρώτη φορά, το point of view ανήκει σε εκείνους που δεν επέστρεψαν. Σε εκείνους που αξίζει να τους θυμόμαστε εξίσου με τους 16.

Λίγες στιγμές πριν η λευκή, θανατηφόρα κουβέρτα σκεπάσει τους επιζώντες του δυστυχήματος. Κάποιους μια για πάντα.

Παρά την αφαίρεση ορισμένων μόνο γεγονότων που συνέβησαν στην πραγματικότητα, αλλά δεν είδαμε στην ταινία, η Κοινωνία του Χιονιού κατάφερε να κερδίσει θεατές, κριτικούς και κυρίως τα ίδια τα εμπλεκόμενα πρόσωπα, λόγω της ρεαλιστικής προσέγγισης των γεγονότων και της έμφασης στην λεπτομέρεια. Το θέμα της ανθρωποφαγίας (ο όρος κανιβαλισμός που κυριάρχησε και κυριαρχεί στα μέσα, παραπέμπει σε έγκλημα και προϋποθέτει μια δολοφονία που προηγείται, η οποία στην προκειμένη περίπτωση δεν συνέβη), θίγεται με κατανοητό και καλογραμμένο τρόπο. Οι επιζώντες αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στην βαθιά πίστη τους και το ένστικτο της επιβίωσης. Αυτή η διαμάχη ακριβώς, απενοχοποιεί την πράξη και μας δίνει να καταλάβουμε πως δεν πρόκειται για τίποτα περισσότερο από ισχυρή δύναμη για ζωή. Όπως ακριβώς το αποτυπώνουν και οι αληθινοί επιζώντες.