Το Youth Council στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος δίνει τόπο στα νιάτα

Σε μια από τις ομιλίες του για τα δικαιώματα της μαύρης κοινότητας, ο Malcolm X, είχε διαγνώσει πως «οι άνθρωποι της νέας γενιάς είναι εκείνοι που αναγνωρίζουν ταχύτερα τις αδικίες και αγωνίζονται για την εξάλειψη τους». Αυτή η σκέψη θα μπορούσε να περιγράφει και την εξέλιξη του SNFCC Youth Council από το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος που, ως θεσμός, σε λίγους μήνες συμπληρώνει ένα χρόνο ζωής.

Μετά από ένα open call που καλούσε νέους 18 έως 25 ετών, ανεξαρτήτως σπουδαστικού αντικειμένου, να εκπαιδευτούν και να υλοποιήσουν εκδηλώσεις πολιτιστικού προγραμματισμού, παράγοντας έναν ανεξάρτητο (του οργανισμού) σχεδιασμό, προέκυψε μια 20μελής ομάδα νέων ανθρώπων που έβλεπαν για πρώτη φορά στη ζωή τους ο ένας τον άλλο. Κι όμως· όχι μόνο δημιούργησαν δεσμούς, όχι μόνο συνδιαμόρφωσαν πολιτιστικές εκδηλώσεις επαγγελματικού επιπέδου από νέους για νέους, αλλά διατύπωσαν και μια κοινή φωνή πάνω στα ζητήματα που απασχολούν την γενιά τους και τελικά την κοινωνία.

Στο Θόλο του ΚΠΙΣΝ με το Genesis Party και πρωτοεμφανιζόμενους καλλιτέχνες στο stage. @Κατερίνα Γεωργούλη

Ο αρχικός στόχος ίδρυσης του Youth Council, όπως αναφέρει η Συντονίστρια Προγραμματισμού και Παραγωγής του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Ιφιγένεια Κορτέση, «ήταν η ανάγκη ο προγραμματισμός μας να συμπεριλάβει νέα άτομα, ενισχύοντας τη δημιουργική απασχόληση τους. Μέσα από τη θέσπιση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος πάνω στη διοργάνωση εκδηλώσεων οδηγηθήκαμε στη σκέψη οι εκδηλώσεις αυτές να γεννιούνται οργανικά: Δηλαδή να παράγονται από νέους και να απευθύνονται σε νέους, χωρίς να αποφασίζουμε εμείς γι’ αυτούς». Στο ανοιχτό κάλεσμα ανταποκρίθηκαν πάνω από 200 άτομα και, με κριτήριο την πλουραλιστική εκπροσώπηση, επελέγησαν 13 κορίτσια και επτά αγόρια, φοιτητές και απόφοιτοι διαφόρων πανεπιστημιακών σχολών (Νομική, ΜΜΕ, Πολυτεχνείο, Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Νοσηλευτική) που, πολύ σύντομα, άρχισαν να συλλειτουργούν.

«Πως συσχετιζόμαστε; Πως αναμειγνύονται τα ενδιαφέροντα μας;». Παρότι, είχε την εμπειρία ομαδικών συνεργασιών στο πανεπιστημιακό πλαίσιο, αυτή ήταν η πρώτη απορία της φοιτήτριας του Μετσόβιου Πολυτεχνείου στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων – Μηχανολόγων, Ελίνας Συρρή στις πρώτες συναντήσεις του νεοσύστατου Youth Council.

Στο διάστημα του πρώτου τριμήνου παρακολούθησαν μια ταχύρρυθμη εκπαίδευση σε πολιτικές προσβασιμότητας και οργάνωσης – διαχείρισης εκδηλώσεων ενώ εκπαιδεύτηκαν και για project οι ίδιοι ζήτησαν. Το καλοκαίρι του ’23 ξεκίνησαν να παρουσιάζουν μουσικά events με πρωτοεμφανιζόμενους καλλιτέχνες και ανά τακτά διαστήματα επιστημονικά και κοινωνικού περιεχομένου slams, τα οποία τις περισσότερες φορές εναρμονίζονταν με τους άξονες ενδιαφέροντος του ΚΠΙΣΝ: Περιβάλλον, προσβασιμότητα, βιωσιμότητα, συμπερίληψη, πολιτισμός.

Κωνσταντίνος Καλαραριώτης: Συνειδητοποιήσαμε ότι η έννοια του πολιτισμού απαντά σε πολλά ερωτήματα. Μας δόθηκε ο χώρος για να ενισχύσουμε τις φωνές που μιλούν για τα αιτήματα της εποχής μας

«Συνειδητοποιήσαμε ότι η έννοια του πολιτισμού απαντά σε πολλά ερωτήματα. Μας δόθηκε ο χώρος για να ενισχύσουμε τις φωνές που μιλούν για τα αιτήματα της εποχής μας – όπως για παράδειγμα είναι η κλιματική κρίση ή αναπηρία. Κι αυτό το καταφέραμε συνομιλώντας με ανθρώπους της γενιάς μας, μέσα σε εκδηλώσεις οι οποίες απευθύνονται σε νέους, όπως εμείς οι ίδιοι θα τις θέλαμε. Δόθηκε, κυριολεκτικά τόπος στα νιάτα μ’ ένα μοναδικό, νέο και ποιοτικό περιεχόμενο. Ακόμα και οι επιστημονικές συναντήσεις μας έθεταν με τρόπο κατανοητό τα ερωτήματα, μαζί αναζητούσαμε απαντήσεις, χωρίς στιβαρά σχήματα ομιλητών, αποφεύγοντας να δώσουμε συνεδριακό χαρακτήρα στις εισηγήσεις. Αντίθετα, η βασική μας έγνοια ήταν να έρθουμε σε αλληλεπίδραση με τους συνομήλικους μας, να δημιουργήσουμε μαζί τους ένα κοινό χώρο» εξηγεί ο Κωνσταντίνος Καραλαριώτης, άρτι αποφοιτήσας του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά.

Από το Slam με θέμα “Αναπηρία και προσβασιμότητα”.

Με λίγα λόγια, το ΚΠΙΣΝ έκανε αυτό που σπανίως συμβαίνει στην πραγματική ζωή: Έδωσε ευκαιρίες στους νέους να δημιουργήσουν, με καθοδήγηση, χωρίς εμπόδια, σε ασφαλές πλαίσιο. Περίπου, δηλαδή, σ’ ένα ιδανικό περιβάλλον.

Ελίνα Σύρρη: To Youth Council με έβγαλε από το μικρόκοσμο μου, μου άνοιξε τα μάτια σε κοινωνικά ζητήματα με τα οποία δεν ήμουν συμφιλιωμένη

«Είναι αλήθεια πως δεν είμαστε συνηθισμένοι να μας προσφέρουν βήμα για να σταθούμε στο κέντρο των πραγμάτων. Πόσο μάλλον, να μας δίνονται ευκαιρίες που κορυφώνονται στην υλοποίηση ενός έργου. Εμείς τα μέλη του Youth Council πήραμε αυτή την ευκαιρία και την παραδώσαμε σε άλλους που έχουν παρόμοια τύχη με τη δική μας: Ανήκουν σε ομάδες ή κοινότητες που δεν έχουν ικανή ή ισότιμη εκπροσώπηση στην κοινωνία και που φυσικά είναι νέοι. Θελήσαμε να δημιουργήσουμε ένα… συμβόλαιο από νέους για νέους, ώστε αυτό που κάνουμε να μην έχει μόνο ένα όφελος για εμάς, αλλά να μεταδίδει κι ένα κοινωνικό μήνυμα», εξηγεί η Τατιάνα Γεωργακοπούλου, απόφοιτη του Τμήματος ΜΜΕ στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Με λίγα λόγια, τα νιάτα δημιουργούσαν με όρους αλληλεγγύης και ομαδικότητας.

Η Ελίνα Συρρή και ο Κωνσταντίνος Καραλαριώτης σε στιγμιότυπο του Green Weekend που διοργανώθηκε το Σεπτέμβριο του 2023, Φωτογραφία: Φωτεινή Τερζάκη

Η Ελίνα Συρρή παραδέχεται πως και σε απόλυτα προσωπικό επίπεδο το Youth Council υπήρξε γι’ αυτήν μια αποκάλυψη. «Με έβγαλε από το μικρόκοσμο μου, μου άνοιξε τα μάτια σε κοινωνικά ζητήματα με τα οποία δεν ήμουν συμφιλιωμένη: Δεν είχε τύχει ποτέ, ας πούμε, να συναναστραφώ ένα ανάπηρο άτομο. Ασφαλώς και συγκέντρωσα γνώσεις συνεργασίας και ομαδικότητας, αλλά περισσότερο αισθάνομαι ότι έχω την ανάγκη να επικεντρωθώ σε μια προσπάθεια βελτίωσης του τρόπου που οι άλλοι ζουν γύρω μου».

Τατιάνα Γεωργακοπούλου: Ζούμε σε μια κοινωνία όπου δεν είναι αυτονόητο να μπορεί ένα κορίτσι να υποστηρίξει την άποψη του. Όμως, μέσα στο περιβάλλον του Youth Council δυνάμωσα

Για την Τατιάνα Γεωργακοπούλου, η εμπειρία του Youth Council σηματοδότησε και μια προσωπική υπέρβαση. Ένα εσωστρεφές κορίτσι που δυσκολευόταν να εκφράσει δημόσια τις σκέψεις και τις ιδέες της, σήμερα δηλώνει πως ευχαρίστως θα το ξανάκανε με περισσότερο θάρρος. «Δεν είναι μόνο ζήτημα της δικής μου συστολής. Ζούμε σε μια κοινωνία όπου δεν είναι αυτονόητο να μπορεί ένα κορίτσι να υποστηρίξει την άποψη του. Όμως, μέσα στο περιβάλλον του Youth Council δυνάμωσα, ξεπέρασα τους φόβους μου. Βγαίνω από αυτήν την εμπειρία πιο ανάλαφρη».  Εξίσου προσωπικός γίνεται και ο Κωνσταντίνος Καραλαριώτης όταν αποτιμά τους περασμένους μήνες. «Ήταν μια εμπειρία που ξέρω ότι δεν θα έχω ξανά στη ζωή μου γιατί σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα ανέπτυξα δεξιότητες, εκπαιδεύτηκα σε ένα αντικείμενο που δεν γνώριζα, κέρδισα σε αυτοπεποίθηση και μου έγινε πιο καθαρό  τι θέλω να κάνω στη ζωή μου. Για μένα το Youth Council ήταν μια δεύτερη, μικρή ενηλικίωση».

Είναι σίγουρο πως αν η ίδια ερώτηση έφτανε και στους 20 του Youth Council, θα συγκεντρώνονταν μικρές ιστορίες προσωπικής μετακίνησης, κάτι που είθισται να συμβαίνει σε κάθε δημιουργικά ελεύθερη συλλογικότητα.

Silent Disco δια χειρός του Youth Council. @Μαρίζα Καψαμπέλη

Ωστόσο, η σχέση αυτή ήταν αμφίδρομη. Η ομάδα επαγγελματιών του ΚΠΙΣΝ που βρέθηκε σε ρόλο διακριτικού επόπτη για τους Youth Councilors αποτιμούν, εδώ και καιρό, μια πολύτιμη ανταλλαγή. «Μακάρι να τους βοηθήσαμε όπως μας βοήθησαν κι αυτοί», λέει χαρακτηριστικά η Ιφιγένεια Κορτέση. «Γιατί από την στιγμή που ξεκινήσαμε να αλληλεπιδρούμε μαζί τους, παρατηρούμε πως οι αποφάσεις παίρνονται πιο ομαδικά, ο προγραμματισμός σχεδιάζεται bottom up. Μοιράστηκαν μαζί μας τις ιδέες, τις αξίες και τα ενδιαφέροντα τους, είναι σαν ανοίξαμε μια μεγάλη εγκυκλοπαίδεια στο μέλλον».

Την προσεχή Κυριακή στις 4 Φεβρουαρίου το Youth Council διοργανώνει ένα ακόμα slam, με θέμα την «Τεχνητή νοημοσύνη» ενώ η ομάδα των 20 αναμένεται να συμβάλλει με δικές της δράσεις και στο 2^ο  WoW Festival – Women of the World, τη μεγαλύτερη διοργάνωση στον κόσμο για γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα. Αυτές αναμένεται να είναι και οι τελευταίες συμμετοχές της πρώτης «σειράς» του «Συμβουλίου Νεότητας» καθώς στις αρχές Μαρτίου θα κοινοποιηθεί το νέο open call από όπου θα γίνει η εκλογή για τα μέλη της επόμενης θητεία του. Το ευχάριστο είναι πως η σημερινή ομάδα θα διατηρήσει ρόλο συμβουλευτικής για τους νεότερους.

Παρότι δηλώνει στενοχωρημένη που πλησιάζει το τέλος της δικής τους θητείας, η Ελίνα Συρρή αναγνωρίζει και την σπουδαιότητα ολοκλήρωσης ενός κύκλου. Αφού μέσα στα πολλά ωφέλη «μας δόθηκε η δυνατότητα να φέρουμε πολλά projects σε πέρας. Για ό,τι δημιουργήσαμε είχαμε την αίσθηση ενός κύκλου, με αρχή, μέση και τέλος. Ενάντια σε μια εποχή όπου όλα συμβαίνουν πολύ γρήγορα και η συγκέντρωση μας στα πράγματα είναι πολύ ευαίσθητη ώστε να αφήνουμε πολλά στη μέση, εδώ κατανοήσαμε την αξία της έννοιας του κύκλου που κλείνει». Η Τατιάνα Γεωργακοπούλου και ο Κωνσταντίνος Καραλαριώτης περιμένουν από τα παιδιά που θα τους διαδεχθούν την έκπληξη. «Θα ήθελα να μας ξεπεράσουν με όσους τρόπους μπορέσουν να βρουν αλλά και να δεσμευτούν στη στήριξη της γενιάς μας» λέει η Τατιάνα. «Να μας αμφισβητήσουν και να μην επαναλάβουν αυτά που προτείναμε εμείς. Να έρθουν με φρέσκιες ιδέες γιατί, ως γνωστόν, η καλύτερη κληρονομιά είναι αυτή που δεν αναπαράγεται» προτρέπει ο Κωνσταντίνος.

Οικογενειακή φωτογραφία της πρώτης επιλογής του Youth Council.

Το Youth Council μοιάζει με μια κυψέλη που ετοιμάζεται να απελευθερώσει τις «εργάτριες» μέλισσες στον έξω κόσμο, έξω από την ασφαλή ζώνη του ΚΠΙΣΝ όπου μέχρι σήμερα λειτουργούσαν. Όλοι δηλώνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν να αναζητούν δρόμους συλλογικότητας, συνύπαρξης και συνδημιουργίας και να διαδώσουν σε άλλους όσα βίωσαν αφού, όπως υπενθυμίζει και η Ελίνα, «είναι δύσκολο να σταματήσεις να σκέφτεσαι τι χρειάζεται αυτή η πραγματικότητα για να γίνει καλύτερη, είναι πολλά τα θέματα που μας δυσκολεύουν να συζητήσουμε αλλά οφείλουμε να το κάνουμε και είναι πολύ ωραίο το συναίσθημα να μην μπορείς να κρατήσεις τη φωνή σου μέσα σου».

Η Συντονίστρια Προγραμματισμού και Παραγωγής του ΚΠΙΣΝ, Ιφιγένεια Κορτέση, δηλώνει με βεβαιότητα, εκπροσωπώντας την ομάδα του Κέντρου Πολιτισμού, πως τρέφουν «τυφλή εμπιστοσύνη» γι’ αυτά τα παιδιά και πως «ξεπέρασαν κατά πολύ τις προσδοκίες» τους. «Ήταν ανέλπιστη η εξέλιξη τους. Κατανόησαν τους περιορισμούς της δουλειάς, ανάπτυξαν πολύ καλά αντανακλαστικά στη διοργάνωση και διαχείριση εκδηλώσεων, εμπλούτισαν τα αισθητικά τους κριτήρια και, το κυριότερο, έκαναν ένα μεγάλο βήμα στην αλλαγή της σκέψης τους».

Φανταστείτε, λοιπόν, το Youth Council να μην περιοριζόταν σε ένα θεσμό του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος αλλά να καθιέρωνε μια πρακτική, μιαν αντίληψη για τους νέους στους κοινωνικούς κόλπους. «Σε αυτήν τη περίπτωση, θα γινόταν καλύτερος ο κόσμος μας. Είναι μια γενιά που έχει έρθει σε επαφή με άπειρα ερεθίσματα, έχει ανεπτυγμένη ευαισθησία κι ένα πλούτο απόψεων» προσθέτει η κ. Κορτέση. Όπως έλεγε και ο οραματιστής Αμερικανός συγγραφέας ΄Αλβιν Τόφλερ, «το μήνυμα που μεταδίδουμε στους νέους είναι πως δεν τους χρειαζόμαστε· πως η κοινωνία θα λειτουργήσει μόνη της αρκετά καλά μέχρι αυτοί να αναλάβουν τα ηνία – στο μακρινό μέλλον. Από την άλλη, είναι γεγονός πως η κοινωνία δεν λειτουργεί καλά, ακριβώς επειδή έχει ανάγκη την ενέργεια, το μυαλό, τη φαντασία και το ταλέντο που μπορούν να προσφέρουν οι νέοι στα προβλήματα μας. Κι είναι ανόητο να προσπαθούμε να τα λύσουμε χωρίς τη συμμετοχή τους».