Αφιέρωμα Καρκίνος: Με τις ελπίδες στραμμένες στους «αφελώς αισιόδοξους» επιστήμονες

Λίγες ημέρες πριν, παραβρέθηκα σε μια τελετή ορκωμοσίας νέων μεταπτυχιακών και διδακτορικών επιστημόνων. Η συμβουλή που έδωσε από το βήμα ένας από τους καθηγητής τους πριν τους ορκίσει, μου ακούστηκε αποκαλυπτική: Να είστε αφελώς αισιόδοξοι. Αυτή η αφελής αισιοδοξία σας (naïve optimism) είναι που σας βοήθησε να συνεχίσετε, να ξεπεράσετε αποτυχίες, να βρείτε λύσεις σε εμπόδια, να φτάσετε σήμερα εδώ. Αυτή η αφελής αισιοδοξία, η πίστη ότι κάτι μπορεί να πετύχει παρά τις αντιξοότητες, είναι που έχει οδηγήσει σε πολλές σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις ανά τους αιώνες.

Και έχοντας στο μυαλό μου αυτές τις μέρες το αφιέρωμα για τον καρκίνο, την προτροπή μας να μιλάμε γι’ αυτόν χωρίς φόβο αλλά με γνώση, ο όρος αφελής αισιοδοξία «κούμπωσε» με τις σκέψεις μου. Ένιωσα βέβαιη ότι υπάρχουν πολλοί «αφελώς αισιόδοξοι»* ερευνητές εκεί έξω, που πειραματίζονται, ανακαλύπτουν, δοκιμάζουν, αποτυγχάνουν και προσπαθούν ξανά και ξανά, που διαφοροποιούν την έρευνά τους, που την επαναπροσδιορίζουν – και που τελικά σημειώνουν επιτυχίες.

Και είναι αυτοί, οι αφελώς αισιόδοξοι και πολύ στοχευμένοι και επίμονοι στο στόχο τους επιστήμονες, που κάθε μέρα, βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση της νόσου και στις ακόμη πιο βελτιωμένες θεραπείες.

Αυτό δεν είναι ένα ακόμη αφιέρωμα για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου. Εδώ θα βρεις μια σειρά από άρθρα που έχουν μεν ως κοινό παρονομαστή τους τον καρκίνο αλλά αγγίζουν διαφορετικές πτυχές του θέματος: βεβαίως οι καινοτόμες θεραπείες και οι επιστημονικές εξελίξεις δεν θα μπορούσαν να λείπουν, ωστόσο δεν περιοριζόμαστε σε αυτές.

Η πρόληψη, τα δικαιώματα των ασθενών, η απαραίτητη συναισθηματική και πρακτική υποστήριξη στους ασθενείς και τους φροντιστές τους, η αποκατάσταση μετά από μία μαστεκτομή, η δύναμη της τροφής αλλά και ο καθαρός φόβος για τη νόσο, είναι κάποια από τα θέματα που θα διαβάσεις τις επόμενες ημέρες.

Δεν θα πω πολλά εδώ, θα απαντήσω όμως με την δική μου κοινή λογική στο ερώτημα του υπότιτλου: ναι, μπορούμε να μιλάμε χωρίς φόβο για τον καρκίνο, όχι μόνο πατώντας πάνω στην αφελή αισιοδοξία και τις προσδοκίες μας από την επιστήμη, αλλά επειδή τα πιο σημαντικά νούμερα είναι αυτά των ανθρώπων που ξεπερνούν τη νόσο. Είναι ο ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός των survivors που υπογραμμίζει δύο βασικούς πυλώνες της συζήτησης για τον καρκίνο, την αξία της έγκαιρης διάγνωσης και τη συμβολή της στην ίαση και την αποτελεσματικότητα των καινοτόμων, νέων θεραπειών για τον καρκίνο.

Και αυτός ο αριθμός που σταθερά μεγαλώνει, αποτελεί ένα βάσιμο λόγο για να συνεχίσουμε να ενημερωνόμαστε και να ελπίζουμε.

* Σύμφωνα με τον Dan Zakay, καθηγητή στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, ως αφελής αισιοδοξία ορίζεται η πεποίθηση ότι είναι πιο πιθανό να υπάρξει μία θετική έκβαση απ’ ότι μία αρνητική. Η ένταση της αφελούς αισιοδοξίας και το πρότυπο της αλληλεπίδρασής της ορίζεται από τρεις καθοριστικούς παράγοντες: την αξία του αποτελέσματος ενός γεγονότος, την αντιληπτή δυνατότητα ελέγχου ενός γεγονότος και τη σύνδεση ανάμεσα σε αυτόν που λαμβάνει την απόφαση και αυτόν/αυτούς που θα επωφεληθούν από το θετικό αποτέλεσμα του γεγονότος.