Θεατής: “Disorder” στο Θέατρο Καλλιρρόης

Αθήνα 1981. Λίγους μήνες πριν από τις εθνικές εκλογές που έμελλαν να φέρουν τον Ανδρέα Παπανδρέου στην πρωθυπουργία της χώρας, ένας άντρας, υπάλληλος στην εθνική τράπεζα, κρατείται παράνομα και ανακρίνεται από έναν πράκτορα της ασφάλειας με την κατηγορία της συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση. 15 χρόνια αργότερα λαμβάνουν χώρα τρεις φρικτές δολοφονίας με θύματα τρεις απόστρατους αξιωματικούς της αστυνομίας. Η φερόμενη ως δράστρια παραδίνεται και πρόκειται να δικαστεί. Με αφορμή τη δίκη της, εμείς γυρίζουμε στην πιο απάνθρωπη εποχή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, τη μαύρη περίοδο της χούντας, ενώ μία από τις πιο σκοτεινές συνωμοσίες των χρόνων της μεταπολίτευσης έρχεται στην επιφάνεια…

Ο Γιώργος Αδαμαντιάδης γράφει ένα έργο που ακροβατεί στα όρια του δικαστικού και του κατασκοπικού θρίλερ. Ένα προϊόν μυθοπλασίας για δύο ξεχωριστές υποθέσεις που εκτυλίσσονται σχεδόν παράλληλα επί σκηνής, αλλά τοποθετούνται σε δύο διαφορετικούς χρόνους. Υπάρχει κάτι όμως που τις συνδέει. Ένα έγκλημα του παρελθόντος και η δικαιοσύνη που έκανε τότε τα «στραβά μάτια». Και είναι εκείνη η τυφλότητά της που ρίχνει τώρα στην αρένα τους ήρωες σαν ατάιστα αγρίμια να αναζητούν την αλήθεια. Ή έστω ένα κομμάτι της.

Δύο οι αρένες. Μία αίθουσα δικαστηρίου κι ένα μυστικό κέντρο κράτησης. Έξι συνολικά οι ήρωες. Με τους δαίμονές τους παρόντες ενώ μια άνιση μάχη μεταξύ τους, ρίχνει στο τραπέζι το ζήτημα της δικαιοσύνης και των ορίων της. «Για να πάρει το όπλο η εκδίκηση, πρέπει πρώτα να βρει την δικαιοσύνη κοιμισμένη!», λέγεται κάποια στιγμή στην παράσταση και ξεθολώνει μέσα σου το τοπίο για τις πράξεις αυτοδικίας και γιατί το ανθρώπινο ένστικτο της επιβίωσης σ’ έναν κόσμο που πολλές φορές η αδικία βασιλεύει, ξεπηδάει σαν χείμαρρος και καταφεύγει σε αυτές. Σε πράξεις αυτοδικίας ως τη βέβαια λύση απέναντι σ’ ένα πανίσχυρο παρακράτος που όταν μπαίνει στη μέση, απλώς κρατά τα χέρια της δικαιοσύνης δεμένα.

Στο πίσω μέρος της σκηνής, τρεις δικαστές και μία κατηγορούμενη βρίσκονται εν μέσω μια δίκης. Ο πρώτος δικαστής είναι ένας άνθρωπος που δείχνει να υπερασπίζεται τις επιταγές του νόμου και της δικαιοσύνης με κάθε κόστος. Από την άλλη, ο δεύτερος δικαστής, ανερχόμενος, με λιγότερη εμπειρία σε σχέση με τον πρώτο, είναι ένας άνθρωπος του συστήματος, που με κάθε κόστος θα επιδιώξει να αναρριχηθεί ψηλά στο δικαστικό σώμα. Και τρίτη η πρόεδρος του δικαστηρίου, η νεότερη στον κλάδο που μετά την πτώση της χούντας βρέθηκε στη θέση αυτή για την «ακλόνητη ηθική» της.

Και οι τρεις αυτοί «άνθρωποι της δικαιοσύνης» έχουν απέναντί τους την κατηγορούμενη. Μία νεαρή γυναίκα που έχει διαπράξει τρεις στυγερές δολοφονίες, χάρη στις οποίες ο Τύπος της εποχής τής χάρισε τον χαρακτηρισμό «Μέδουσα των Αθηνών». Ο τρόπος και η μεθοδικότητα στη διάπραξη των εγκλημάτων αυτών, καθώς και το νήμα που τις συνδέει, είναι που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και που σιγά σιγά θα οδηγήσει και στην αποκάλυψη των κινήτρων της. Οφθαλμός αντί οφθαλμού. Η λύση αυτή θα μας τυφλώσει όλους στο τέλος ή θα φέρει την αλήθεια στο φως; Η νεαρή αυτή γυναίκα είναι κάτι περισσότερο από μια αδίστακτη κατά συρροή δολοφόνος που μπορεί να φαντάζει στη αρχή…

Μπροστά στη σκηνή, έχουμε να κάνουμε μ’ ένα μυστικό κέντρο κράτησης και μια οριακά σαδιστική ανάκριση από έναν πράκτορα της ασφάλειας σ’ έναν υπάλληλο της εθνικής τράπεζας, που έχει βρεθεί εκεί με την κατηγορία της συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση. Μοναδική διέξοδος του δεύτερου είναι να καταδώσει τα ονόματα των υποτιθέμενων συντρόφων του.

Τα φώτα σβήνουν εναλλάξ και φωτίζεται – κυριολεκτικά και μεταφορικά – η κάθε ξεχωριστή υπόθεση, ενώ στην επιφάνεια έρχονται οι ξεχωριστοί δαίμονες που έχουν κρατήσει ζωντανούς τα απομεινάρια του παρελθόντος. Το ανθρώπινο ένστικτο για δικαιοσύνη παρόν, ψάχνει τον τρόπο να ξετρυπώσει στο φως μέσα από ρωγμές της ανθρώπινης ιστορίας. Ένα ολόκληρο και παντοδύναμο παρακράτος κι αυτό παρόν από το παρασκήνιο, εξυπηρετεί τα πιο σκοτεινά συμφέροντα και οδηγεί στην δικαιοσύνη όσα το ίδιο επιθυμεί, αποτελώντας την ίδια στιγμή στοιχείο καταπίεσης αντιφρονούντων, με την απειλή της βίας να αποτελεί την καρδιά του φαινομένου.

Οι ηθοποιοί Στέλιος Μοίρας, Κατερίνα Κυπραίου, Γιάννης Ζαφείρης, Παύλος Ιορδανόπουλος, Αλεξάνδρα Μαρτίνη και Γιώργος Αδαμαντιάδης μπαίνουν ολοκληρωτικά στην ατμόσφαιρα μιας εποχής και σ’ ένα δύσκολο πολιτικό, κοινωνικό και ψυχολογικό πλαίσιο, στη σάπια ρίζα της κοινωνίας του σήμερα και μάς παίρνουν μαζί τους σε αυτό το μονοπάτι, καθώς διερωτόμαστε: Τι έχει πραγματικά αλλάξει από την περίοδο της δικτατορίας που μας στιγμάτισε; Τι θα πρέπει να μάς προβληματίσει ως ανθρώπους αλλά και ως κοινωνία σήμερα;

Το έργο είναι ένα προϊόν μυθοπλασίας, όμως όσα ειπώνονται στο κείμενο ισχύουν σε κάθε εποχή. Η πολιτική του διάσταση σε φέρνει αντιμέτωπο με έννοιες όπως αυτοδικία, νόμος, υποκρισία, συγκάλυψη, αγώνας για το δίκαιο, θάρρος για την υπέρασπισή του. Έννοιες που φωλιάζουν με διαφορετική ερμηνεία στο μέσα κάθε ανθρώπου και κάθε εποχής, που ίσως και να χρειάζονται επανεξέταση και επαναπροσδιορισμό. Ειδικά σε μια εποχή όπως η σημερινή, που υποθέσεις όπως αυτές των Τεμπών θέτουν την δικαιοσύνη ξανά υπό αμφισβήτηση.