Λεξικό: Μελίνα Μερκούρη

διαμαρτυρόταν η ίδια. Κι όμως, πας στοίχημα πως θα χαμογελούσε κρυφά αν ήξερε πόσο συχνά μνημονεύεται 27 χρόνια μετά τον θάνατο της. Θα διέκρινε την συγκίνηση που προκαλούν οι αφηγήσεις προσωπικών ιστοριών, όταν ακούγονται κάθε χρόνο στην απονομή του βραβείου Μερκούρη.

Είναι η ίδια συγκίνηση που νιώθεις παρατηρώντας σε αφιερωματικές εκδόσεις τα χρυσά κουμπιά πάνω στα μεγαλόπρεπα, σατινέ φορέματα της. Είναι η ανάμνηση μιας Μελίνας κουλουριασμένης σαν αριστόγατα στον καναπέ του σπιτιού της. Τα χλωμά χειρόγραφα των συνεντεύξεων της δακτυλογραφημένα σε γραφομηχανή. Οι πηχυαίοι τίτλοι ξένων εφημερίδων που την ονομάζουν «Le phenomene Melina» ή «Madame Grece».

Είναι η Μελίνα στα πόδια του Νίκου Καζαντζάκη στις Κάννες. Στριμωγμένη ανάμεσα στον Σαλβαντόρ Νταλί και τον Τζέιμς Μέισον. Σε τετ α τετ με τον Ρόμπερτ Κένεντι. Αγκαζέ με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον. Σε χορευτικό πυρετό με έναν ανώνυμο Πορτογάλο ψαρά, δακρυσμένη με μια Κυπριωτοπούλα μετά την εισβολή. Η Μελίνα του υπουργείου και των Μαρμάρων.

Είναι μια ζωή που πασχίζεις να την ξεφυλλίσεις, να την διαβάσεις, να την διατρέξεις από το 1955 ως το 1992-1993, μια ζωή που αποκτά ρυτίδες όσο περνούν τα χρόνια, μα κάνει ακόμα τόσο θόρυβο όσο κι οι λέξεις που κάποτε ξεστόμισε. Αυτές έκαναν πάταγο.

Είναι πολύ κουραστικό κανείς να πάψει να αγωνίζεται. Νομίζω είναι μια πλήξη και μια κούραση απερίγραπτη. Κι επειδή εγώ ένιωσα και τα δύο με τις δύο μεγάλες αρρώστιες που πέρασα και δεν μπορούσα να κάνω δουλειά, είδα πως είναι τρομακτικό όταν έχεις μάθει να είσαι μέσα σε κάθε παιχνίδι, να είσαι απ’ έξω. Δεν μπορώ να πάρω σύνταξη. Δεν θα πάρω σύνταξη ποτέ. Και ο Ελληνας δεν έχει πάρει σύνταξη ποτέ. Πάντα κάτι έρχεται και πρέπει να ζώσεις το ζωνάρι σου και να προχωρήσεις.

Είμαι ευγνώμων για τα καλά και τα κακά που είπαν για μένα. Εξακολουθεί να μου προκαλεί έκπληξη και δέος το γεγονός ότι ασχολήθηκαν μαζί μου. Δεν έχω μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μου. Και δεν φοβάμαι την αλήθεια. Αν κάτι με ενοχλεί είναι η σοβαροφάνεια. Αυτός ο Κυριακατισμός μας είναι σοβαρό πρόβλημα. Και το έζησα από παιδί.

Δεν αγαπώ τίποτε άλλο στη ζωή μου περισσότερο από τους ανθρώπους. Έχω εξάρτηση από τους φίλους μου.

Εύχομαι να γεράσω γρήγορα, όχι σιγά – σιγά. Είναι κάτι ενοχλητικό, αηδιαστικό. Όταν έλθει ο καιρός μου να μη με θαυμάζουν θα ήθελα αυτό να γίνει πολύ γρήγορα. Κι όταν η αποτυχία απέλθει θα ήθελα να ζήσω όσο το δυνατόν περισσότερο.

Δεν νομίζω ότι υπήρξα όμορφη αλλά αυτό δεν υπήρξε πρόβλημα. Το σημαντικότερο από όλα είναι η γοητεία. Για μένα η Χέντι Λαμάρ ήταν η ωραιότερη γυναίκα που είχα δει στη ζωή μου. Αλλά δεν μ’ ενδιέφερε να είμαι η Χέντι Λαμάρ. Μια όμορφη γυναίκα τιμωρείται σκληρά. Η ζωή της πρέπει να είναι τόσο σύντομη. Οι πρώτες ρυτίδες πρέπει να είναι κάτι το τρομερό. Όμως όταν έχεις γοητεία, δεν είναι κάτι τρομερό όταν χάσεις τα νιάτα σου. Λες στον εαυτό σου έχασα την ομορφιά του διαβόλου αλλά έχω τόσα περισσότερα να πω σε έναν άνδρα.

Γενικά προτιμώ τις σχέσεις με τους άνδρες παρά με τις γυναίκες. Οι άνδρες είναι πιο ειλικρινείς στα αισθήματα τους. Τώρα εκτιμώ πιο πολύ τις γυναίκες παρά πριν• οι άνθρωποι όμως που πραγματικά αγάπησα ήταν άνδρες. Αγάπησα τον παππού μου που θαύμασα όσο κανέναν άλλο. Ποτέ μου δεν θαύμασα γυναίκα.

Ελληνίδα

Όταν ήμουν πάρα πολύ νέα ταξίδευα στο Παρίσι και θυμάμαι που μας έλεγαν Σαλ Γκρεκ. Ήμασταν χαρτοπαίκτες, ήμασταν λε Σαλ Γκρεκ. Και στην Αγγλία είμαστε μπλάντι Γκρικς, δηλαδή παλιοέλληνες. Ποτέ δεν ντράπηκα που είμαι Ελληνίδα, που είμαι Ρωμιά. Βέβαια, από παιδί, από πάντοτε ήθελα να αλλάξουμε το προφίλ της Ελλάδας. Ναι μεν, μας είπαν απατεωνάκια και κλεφτρόνια και οτιδήποτε αλλά πάντως συμβάδιζε και μια μαγική, αν θέλεις, ιδιότητα που έχουν οι Ελληνες την οποία μας την έχουν χαρίσει οι αρχαίοι. Και πιστεύω ότι οι Ελληνες και σήμερα σε επίπεδο πολιτισμού και ικανοτήτων, όταν βγαίνουν στο εξωτερικό, διαπρέπουν.

Φυσικά μου ήρθε κατακέφαλα ο έρωτας για έναν ηθοποιό. Ήταν απολύτως κανονικό γιατί ήμουν ερωτευμένη με το θέατρο και με τους ανθρώπους. Επομένως αναγκαστικά ερωτεύτηκα έναν ηθοποιό. Τον θεωρούσα το ιδεώδες μου. Κι αυτό όμως δεν ήταν σωστό γιατί εγώ ήθελα άλλα πράγματα, δεν ήθελα παιδιά. Ποτέ δεν ονειρεύτηκα να κάνω παιδιά.

&

Πάρα πολύ με σημάδεψαν οι έρωτες μου κι ήταν και οι δύο μεγάλοι – κι ο ένας εξακολουθεί ακόμα, είναι ακόμα έρωτας. Είναι ακόμη στιγμές γοητείας… Μαγευτικές. Βεβαίως υπήρξε και πολύ τιμωρία σε αυτά. Και πολύ δάκρυ.

Έπρεπε να γίνω ηθοποιός διότι είχα πολιτικούς στο σπίτι και τους έβλεπα στο μπαλκόνι και θυμάμαι να μιλάνε και να πείθουν τον κόσμο. Ε, λοιπόν ήταν μια παράσταση. Μια μέρα ήμουν πέντε χρονών και ήθελα ένα φωνόγραφο αλλά ήξερα πως δεν υπήρχαν λεφτά γιατί θα μου έπαιρναν παπούτσια. Όμως ήθελα φωνόγραφο και αναρωτιόμουν πώς μπορούσα να τον αποκτήσω και σκέφτηκα με την πειθώ, με τα λόγια όπως ο παππούς μου από το μπαλκόνι. Λοιπόν πήγα στον καθρέφτη κι άρχισα να λέω «θα ήθελα πάρα πολύ ένα φωνόγραφο κι αν δεν μου τον δώσεις θα είναι πολύ μεγάλη δυστυχία για μένα». Στο τέλος συγκινήθηκα πάρα πολύ και γέμισαν τα μάτια μου δάκρυα. Είχα πολύ ωραία δάκρυα σαν μπριγιάντια.

Με προσέβαλε και με πόνεσε πάρα πολύ η ελληνική καχυποψία. Δηλαδή, με θεωρούν καπάτσα, έξυπνη, όμορφη και πως όλα αυτά ήταν στη φύση μου. Εγώ πιστεύω ότι έχω μυαλό.

Ήξερα πως πρέπει να δώσω τη μάχη της περιέργειας και του μύθου, της σταρ. Την έδωσα και την κέρδισα. Δεν είμαι πρωτάρα άλλωστε. Έχω κερδίσει την ίδια μάχη και στο εξωτερικό. Ξέρω πως πολλοί περίμεναν να δουν μια Μελίνα, έξαλλη, αυθόρμητη. Διαψεύστηκαν. Όσο για το μύθο μερικοί λένε ότι η Μελίνα είναι καλό κορίτσι. Κακός μύθος. Δεν είμαι καλό κορίτσι. Το περίεργο είναι πως ενώ το λέω κανείς δεν με πιστεύει.

&

Δεν μου αρέσουν καθόλου οι θεοποιήσεις. Οι Ελληνες μόλις πας να ξεπεράσεις το μέτριο σου δίνουν μια και καταλαβαίνεις σε ποια χώρα βρίσκεσαι. Μ’ αρέσει αυτό στην Ελλάδα, το ότι δηλαδή σε προσγειώνει στην πραγματικότητα. Εγώ με άλλα λόγια δεν καβάλησα ποτέ το καλάμι. Δεν το πήρα ποτέ πάνω μου. Δεν με βολεύει καθόλου η ιδιότητα του μύθου. Σοβαρά τώρα, ξέρετε τι με ερεθίζει εμένα; Το γεγονός ότι με θεωρούν δικό τους άνθρωπο οι νέοι. Τότε καταλαβαίνω ότι δεν είμαι μια γυναίκα με παρελθόν. Είμαι μια γυναίκα με μέλλον. Ο Οσκαρ Γουάιλντ αγαπούσε τις γυναίκες με παρελθόν. Τους είχε μεγάλη εμπιστοσύνη. Γιατί πάντα δημιουργούσαν ένα μέλλον.

Πολιτικός

Οι πολιτικοί δεν είναι ανάγκη να λένε όσα κάνουν αλλά να κάνουν όσα λένε.

Πολιτισμός

Ο πολιτισμός θα είναι σίγουρα μια καινούργια πρόταση. Δεν μπορώ να πω πως η κουλτούρα μας θα μας σώσει από όλα, ο Πλάτωνας… Ο καθένας όμως πρέπει να δουλέψει στον τομέα του. Εκεί που μπορεί καλύτερα να προσφέρει. Βλέπετε και οι επαναστάσεις που γίνονται παντού από την κουλτούρα γίνονται, από τους δασκάλους, τους συγγραφείς ξεκινάνε.