Tate: Ένα νέο έργο τέχνης «απαντά» στην αμφιλεγόμενη τοιχογραφία του Rex Whistler
Η Tate Britain ανοίγει ξανά τις πόρτες του χώρου που εκτίθεται η ρατσιστική τοιχογραφία του Rex Whistler, με το αμφιλεγόμενο έργο να παρουσιάζεται, αυτή τη φορά, μαζί με μια νέα ανάθεση-απάντηση από τον εικαστικό Keith Piper που αναδεικνύει τα προβληματικά του στοιχεία.
Ήταν Ιούλιος του 2020 όταν ένας καλλιτεχνικός ιστότοπος με την ονομασία White Pube χρησιμοποίησε τον λογαριασμό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να επιστήσει την προσοχή σε μια τοιχογραφία που κοσμεί τους τοίχους ενός εστιατορίου στην Tate Britain. Η εν λόγω τοιχογραφία, με τίτλο «The Expedition in Pursuit of Rare Meats», ανάθεση από τον διευθυντή της Tate το 1927, αποτελεί δημιουργία του εικαστικού Rex Whistler, μέρος της οπτικής αφήγησης της οποίας απεικονίζει καρικατούρες ανθρώπων από την Κίνα καθώς και ένα μαύρο παιδί να καταδιώκεται, να σκλαβώνεται και να αλυσοδένεται πίσω από μια άμαξα, κατά τη διάρκεια μιας μυθοπλαστικής κυνηγετικής εκστρατείας.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Την ανάρτηση του White Pube ακολουθήσε λίγο αργότερα συγκέντρωση υπογραφών από το Change.Org που καλούσε στην “απομάκρυνση της ρατσιστικής και επιβλαβούς τοιχογραφίας”, οδηγώντας το Μουσείο να προβεί, μέσω εκπροσώπου του, στην εξής δήλωση: «Η Tate υπήρξε πάντα ειλικρινής σχετικά με τις βαθιά προβληματικές, ρατσιστικές απεικονίσεις στην τοιχογραφία του Rex Whistler. Στο πλαίσιο της αναθεώρησης του δημόσιου χώρου που ανακοίνωσε πρόσφατα ο δήμαρχος του Λονδίνου, ενθαρρύνουμε την περαιτέρω συζήτηση γύρω από το έργο. Το «The Expedition in Pursuit of Rare Meats» υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα έργα του καλλιτέχνη και αποτελεί μέρος ενός ιστορικού εσωτερικού χώρου. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε την παρουσία προσβλητικού και απαράδεκτου περιεχομένου και τη σχέση του με τις ρατσιστικές και ιμπεριαλιστικές συμπεριφορές της δεκαετίας του 1920 αλλά και του σήμερα».
Τον Δεκέμβριο του 2020, καθώς η δημόσια διαμάχη γύρω από την επίμαχη τοιχογραφία καλά κρατούσε, δόθηκαν στη δημοσιότητα τα πρακτικά της συνεδρίασης κατά τη διάρκεια της οποίας ο Πρόεδρος της Επιτροπής Δεοντολογίας της Tate Britain δήλωσε στο διοικητικό συμβούλιο του Μουσείου την «ομόφωνη άποψη τους πως οι συμβολισμοί του έργου είναι προσβλητικοί». Εκείνη την περίοδο, το εστιατόριο, στο οποίο στεγαζόταν η τοιχογραφία του Rex Whistler είχε κλείσει εξαιτίας της πανδημίας και έκτοτε δεν άνοιξε ξανά, με τους ανθρώπους της Tate να καλούνται να αποφασίσουν για το μέλλον της.
Τον Φεβρουάριο του 2022, ύστερα από συζητήσεις με ιστορικούς, καλλιτέχνες, πολιτιστικούς συμβούλους και εκπροσώπους των πολιτών, ανακοινώθηκε πως ένα νέο έργο τέχνης θα εκτεθεί παράλληλα με την ρατσιστική τοιχογραφία, με τον Βρετανό καλλιτέχνη Keith Piper να καλείται να δημιουργήσει μια «απάντηση» στο αμφιλεγόμενο έργο του Rex Whistler για την Tate Britain.
Λεπτομέρεια της τοιχογραφίας του Rex Whistler
Καθώς το εστιατόριο ανοίγει ξανά τις πόρτες του, την Τρίτη 12 Μαρτίου 2024, ο Piper, ένας καλλιτέχνης που αναδύθηκε κατά τη διάρκεια του κινήματος BLK Art Group στις αρχές της δεκαετίας του 1980, αποφάσισε να δημιουργήσει το έργο «Viva Voce». Ένα 20λεπτο βίντεο στο οποίο ο Whistler ανακρίνεται για το έργο του από μια ακαδημαϊκό-προϊόν μυθοπλασίας που ονομάζεται Καθηγήτρια Shepherd. Στην αρχή η Shepherd είναι ευγενική, αλλά καθώς προχωράει η συζήτηση προβληματίζεται όλο και περισσότερο για τα ρατσιστικά στοιχεία που εμπεριέχει.
Σε ένα βιντεοσκοπημένο έργο με δύο οθόνες, οι δυό τους συζητούν όχι μόνο για την τοιχογραφία αλλά και για τον κοινωνικό κύκλο του Whistler, ο οποίος περιλάμβανε τον Stephen Tennant και τους «Bright Young People», οι οποίοι, την εποχή της τζαζ, σύχναζαν στο Gargoyle Club, όπου έπαιζαν μαύροι μουσικοί. Η συνεχής χρήση από τον Whistler ρατσιστικών εικόνων, εξετάζεται, όπως και η σχέση του με την Edith Olivier, τη λογοτέχνη και φίλη του, η οποία παρήγαγε ένα φυλλάδιο που εξηγούσε τις ιδέες πίσω από την τοιχογραφία και αποτέλεσε έμπνευση για την απάντηση του Piper.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
O ίδιος ο Keith Piper, μάλιστα, υπερασπίστηκε την απόφαση της Tate να διατηρήσει την τοιχογραφία του Rex Whistler, υποστηρίζοντας πως η προβολή τραυματικών και ρατσιστικών εικόνων είναι ζωτικής σημασίας για να μπορέσουμε να ασχοληθούμε πραγματικά με την ιστορία μας. Αναγνώρισε πως πρόκειται αδιαμφισβήτητα για ένα ρατσιστικό έργο και ότι κάθε είδους κριτική είναι αναμενόμενη.
«Είναι σημαντικό να εξετάζουμε ιστορικές απεικονίσεις για να κατανοήσουμε την ιστορία», δήλωσε στον Guardian, «Στις μέρες μας, είμαστε πολύ καλοί στο να ξεχνάμε, και ότι διαφεύγει της οπτικής μας τείνει να διαγράφεται από το μυαλό. Για να διατηρήσουμε μια σαφή αίσθηση της ιστορίας πρέπει να είμαστε σε θέση να βλέπουμε αυτά τα πράγματα. Πρέπει να αναγνωρίσουμε τη σημασία τέτοιων εικόνων για τους αγώνες της μαύρης κοινότητας. Χωρίς το τραυματικό βίντεο της δολοφονίας του George Floyd είναι αμφίβολο αν το Black Lives Matter θα είχε την ίδια δυναμική εξίσου με το Κίνημα των Πολιτικών Δικαιωμάτων».
Ενώ, παράλληλα, ο καλλιτέχνης επέστησε την προσοχή και σε μια ακόμη παράμετρο, υπογραμμίζοντας πως στην στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, χρειαζόμαστε να βλέπουμε πραγματικές ιστορικές εικόνες – όσο δύσκολες και αν είναι – περισσότερο από ποτέ. «Το να έχουμε το ίδιο το ιστορικό τεκμήριο γίνεται όλο και πιο επιτακτικό λόγω του τι μπορεί να κατασκευαστεί από την τεχνητή νοημοσύνη».
Το «Viva Voce» του Keith Piper αναμένεται να δώσει μια νέα οπτική στο έργο του Rex Whistler.
