«Το ποίημα ποτέ δεν είναι παρόν. Είναι ανάμνηση και προσμονή»: Η ποίηση μέσα από τα μάτια του Τάκη Σινόπουλου

Σαν σήμερα, στις 17 Μαρτίου το 1917 γεννήθηκε στην Αγουλινίτσα του Πύργου, ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της μεταπολεμικής ελληνικής ποίησης, ο Τάκης Σινόπουλος.

Πρωτότοκος γιος του φιλολόγου Γιώργου Σινόπουλου και της Ρούσας-Βενέτας Αργυροπούλου, σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ το 1941 επιστρατεύτηκε ως λοχίας υγειονομικού στο Λουτράκι. Κατά τη διάρκεια της κατοχής απασχολείται με μεταφράσεις Γάλλων ποιητών και με δοκίμια για την ποίηση. Το 1942 φυλακίζεται από τους Ιταλούς ως αντιστασιακός, ενώ την περίοδο του εμφυλίου θα την ζήσει και πάλι ως στρατιωτικός γιατρός.

Έχοντας ζήσει – από πρώτο χέρι πολλές φορές – τη φρίκη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, της Κατοχής και του Εμφυλίου, ο Σινόπουλος, αναμφισβήτητα “μέλος” της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς ποιητών, θα επηρεαστεί άμεσα από όσα έζησε κατά τις δεκαετίες του ’40 και του ’50, εμπειρίες που θα διαμορφώσουν φυσικά και το έργο του, το οποίο χαρακτηρίζεται άλλοτε από λυρικότητα, άλλοτε από λιτότητα και αφηγηματικότητα (κυρίως μεταγενέστερα), πάντα από αυτογνωσία, ρεαλισμό, καμιά φορά απαισιοδοξία, ακόμη και ειρωνεία.

Η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Μεταίχμιο», κυκλοφόρησε το 1951, ενώ ακολούθησαν οι ποιητικές συλλογές «Το άσμα της Ιωάννας και του Κωνσταντίνου» (έργο για το οποίο τιμήθηκε με το 2ο Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 1961), «Γνωριμία με τον Μαξ», «Νύχτα και αντίστιξη», αλλά και μελέτες και δοκίμια για την ποίηση, όπως ήταν η «Στροφή» για το έργο του Σεφέρη, και κατά κάποιο τρόπο “Η Ποίηση της Ποίησης”.

Ένα ολιγοσέλιδο βιβλίο, που κυκλοφόρησε το 1964, “Η Ποίηση της ποίησης” αποτελείται από μικρά στιχάκια/στοχασμούς για την ποίηση, την γλώσσα, την ιδιότητα του ποιητή, αλλά και προσωπικές σκέψεις του Σινόπουλου για την ποίηση του και όχι μόνο.

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα αποκαλυπτικό έργο, που μας δίνει μια σπάνια ματιά στο πώς ο ίδιος ο Σινόπουλος έβλεπε την ποίηση, τι προεκτάσεις είχε για εκείνον η ιδιότητα του ποιητή, ποια θέματα που τον απασχολούσαν στην ζωή του τελικά μεταφέρονταν και στο χαρτί, αλλά και ποια ήταν η διαδικασία της γραφής του.

Μάλιστα, κατά κάποιον τρόπο “Η Ποίηση της Ποίησης” μοιάζει πολλές φορές σαν σημειωματάριο, αφού ο ποιητής μοιάζει να σημειώνει σκέψεις του για μελλοντικά ποιήματα του. Χαρακτηριστικά γράφει σε ένα σημείο: “Να βάλω εδώ το δέντρο και τη θέα τ’ ουρανού. Πιο κάτω τον αέρα το πουλί τα χαμηλά σπίτια της πολιτείας. Στο μεταξύ να μην παραμελήσω κάτι από τη μνήμη τη φωτιά τον κίντυνο. Τέλος να βάλω μια κραυγή σαν να γκρεμίζουν κάποιον απ’ το πέμπτο πάτωμα. Για να σταθεί το ποίημα ανάμεσα σε τόσα θεάματα τόσες εικόνες”.

Σε αυτό το βιβλίο μοιράστηκε πολλές σκέψεις του για την ποίηση και το πιο σημαντικό: μας επέτρεψε να δούμε την ποίηση του μέσα από τα μάτια του. Μεταξύ άλλων, γράφει:

“Αν ζει αν υπάρχει ακόμα η ποίηση τούτο το χρωστάμε σε κείνη την ασήμαντη την ταπεινή ρωγμή που λησμόνησαν οι θεοί στο σφαλισμένο παράθυρο της σιγουριάς και της άμυνας των ανθρώπων”

“Το ποίημα ποτέ δεν είναι παρόν. Είναι μονάχα παρελθόν και μέλλον. Ανάμνηση και προσμονή. Απουσία από τα πράγματα και προβολή σε μια πραγματικότητα που υπήρξε ή θα υπάρξει κάποτε μέσα σε μια άξαφνη στιγμή που θάναι τότε όλος ο χρόνος”.

Την ώρα που παλεύω μ’ ένα ποίημα κανείς καθρέφτης δεν υπάρχει για να ιδώ τη μεταμόρφωσή μου

“Πίσω από την καθημερινή κόλαση των λέξεων τα ποιήματα ανασαίνουν ζωντανά και το καθαρό τους νόημα καθρεφτίζει παντού μια φανταστική ευτυχία που ποτέ δε θα πυρποληθεί”

“Για κάθε ποίημα ισχύει ένας κανόνας. Ό,τι κυκλοφορεί σε πρώτη αίσθηση σαρώνεται από μιαν άλλη αίσθηση που φέρνει στην επιφάνεια εκθαμβωτικές αποκαλύψεις”

“Ήτανε ένα ποίημα. Κι ήτανε γιομάτο τρύπες. Έτσι έβλεπες τον ποιητή να τρώει και να ερωτεύεται να βγάζει τα παπούτσια του και να κοιμάται”

Για τη ζωή και το έργο του ποιητή, μπορείτε να μάθετε περισσότερα στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Τάκης Σινόπουλος.