Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης: Τα πιο όμορφα ποιήματα που έχουν γραφτεί για την ποίηση

Σήμερα, Τετάρτη 21 Μαρτίου, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, μία ημέρα όπου μας δίνεται η ευκαιρία να γιορτάσουμε μία από τις πιο πολύτιμες μορφές έκφρασης.

Η ποίηση μπορεί να είναι απλή, μπορεί να είναι και περίπλοκη, μπορεί να μιλά για καθημερινά πράγματα ή να προκαλεί τις πιο παραδοσιακές ιδέες της κοινωνίας. Έτσι, πολλοί είναι οι ποιητές που έχουν προσπαθήσει να ορίσουν την Ποίηση. Για τον Πωλ Βαλερύ: “Η ποίηση είναι ανάπτυξη ενός επιφωνήματος”. Για τον Κώστα Καρυωτάκη: “Η ποίησις είναι το καταφύγιο που φθονούμε”. Ενώ για τον υπερρεαλιστή Ανδρέα Εμπειρίκο: “Η ποίησις είναι ανάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου”.

Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι η Ποίηση αποτελεί ένα από τα πιο εκφραστικά μέσα για να δώσει κανείς ζωή στα συναισθήματά του, τα ζητήματα που τον προβληματίζουν και στην πραγματικότητα γύρω του.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, που δημιουργήθηκε από την UNESCO μετά από πρωτοβουλία του Έλληνα ποιητή Μιχαήλ Μήτρα, μας ενθαρρύνει να δούμε την ποίηση ως ισάξια με κάθε άλλο είδος τέχνης, όπως είναι η μουσική, ο χορός, το σινεμά. Εξάλλου, “η ποίηση είναι μια τέχνη που επιτρέπει στην κοινωνία να ξαναβρεί και να διεκδικήσει την ταυτότητά της”.

Ποιος καλύτερος τρόπος να γιορτάσουμε αυτή την ημέρα, λοιπόν, από το να διαβάσουμε μερικά από τα πιο όμορφα ποιήματα που έχουν γράψει Έλληνες και ξένοι ποιητές για την Ποίηση;

Η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.
Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν
τίποτα και προσπερνούνε. Όμως μερικοί
κάτι βλέπουν, το μάτι τους αρπάζει κάτι
και μαγεμένοι πηγαίνουνε να μπουν.
Η πόρτα τότε κλείνει. Χτυπάνε μα κανείς
δεν τους ανοίγει. Ψάχνουνε για το κλειδί.
Κανείς δεν ξέρει ποιος το έχει. Ακόμη
και τη ζωή τους κάποτε χαλάνε μάταια
γυρεύοντας το μυστικό να την ανοίξουν.
Φτιάχνουν αντικλείδια. Προσπαθούν.
Η πόρτα δεν ανοίγει πια. Δεν άνοιξε ποτέ
για όσους μπόρεσαν να ιδούν στο βάθος.
Ίσως τα ποιήματα που γράφτηκαν
από τότε που υπάρχει ο κόσμος
είναι μια ατέλειωτη αρμαθιά αντικλείδια
για ν’ ανοίξουμε την πόρτα της Ποίησης.

Μα η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.

Από τη συλλογή “Ποιήματα 1943-2008”, εκδόσεις Κίχλη

Εκεί θα τα βρεις.
Κάποιο κλειδί
Που θα πάρεις
Μονάχα εσύ που θα πάρεις
Και θα σπρώξεις την πόρτα
Θ’ ανοίξεις το δωμάτιο
Θ’ ανοίξεις τα παράθυρα στο φως
Ζαλισμένα τα ποντίκια θα κρυφτούν
Οι καθρέφτες θα λάμψουν
Οι γλόμποι θα ξυπνήσουν απ’ τον άνεμο
Εκεί θα τα βρεις
Κάπου – απ’ τις βαλίτσες και τα παλιοσίδερα
Απ’ τα κομμένα καρφιά, δόντια σκισμένα,
Καρφίτσες στα μαξιλάρια, τρύπιες κορνίζες,
Μισοκαμένα ξύλα, τιμόνια καραβιών.
Θα μείνεις λίγο μέσα στο φως
Ύστερα θα σφαλίσεις τα παράθυρα
Προσεχτικά τις κουρτίνες
Ξεθαρρεμένα τα ποντίκια θα σε γλείφουν
Θα σκοτεινιάσουν οι καθρέφτες
Θ’ ακινητήσουν οι γλόμποι
Κι εσύ θα πάρεις το κλειδί
Και με κινήσεις βέβαιες χωρίς τύψεις
Θ’ αφήσεις να κυλήσει στον υπόνομο
Βαθιά βαθιά μες στα πυκνά νερά
Τότε θα ξέρεις.

(Γιατί η ποίηση δεν είναι ο τρόπος να μιλήσουμε, αλλά ο καλύτερος τοίχος για να κρύψουμε το πρόσωπό μας)

Από τη συλλογή «Η συνέχεια», 1954 –Συγκεντρωτική έκδοση «Τα ποιήματα 1941-1971», εκδόσεις Νεφέλη

Σήμερα φόρεσα ένα
ζεστό κόκκινο αίμα
σήμερα οι άνθρωποι μ’ αγαπούν
μια γυναίκα μου χαμογέλασε
ένα κορίτσι μου χάρισε ένα κοχύλι
ένα παιδί μου χάρισε ένα σφυρί

Σήμερα γονατίζω στο πεζοδρόμιο
καρφώνω πάνω στις πλάκες
τα γυμνά άσπρα ποδάρια των περαστικών
είναι όλοι τους δακρυσμένοι
όμως κανείς δεν τρομάζει
όλοι μείναν στις θέσεις που πρόφτασα
είναι όλοι τους δακρυσμένοι
όμως κοιτάζουν τις ουράνιες ρεκλάμες
και μια ζητιάνα που πουλάει τσουρέκια
στον ουρανό

Δύο άνθρωποι ψιθυρίζουν
τι κάνει την καρδιά μας καρφώνει;
ναι την καρδιά μας καρφώνει
ώστε λοιπόν είναι ποιητής

Από την συλλογή “Ποιήματα 1945-1998””, εκδόσεις Κέδρος

Ξέρω πως είναι τίποτε όλ’ αυτά
και πως η γλώσσα που μιλώ δεν έχειαλφάβητο
Αφού και ο ήλιος και τα κύματα είναι μια γραφή

συλλαβική που την αποκρυπτογραφείς μονάχα
στους καιρούς της λύπης και της εξορίας
Κι η πατρίδα
μια τοιχογραφία μ’ επιστρώσεις διαδοχικές
φράγκικες ή σλάβικες
που αν τύχει και βαλθείς να την αποκαταστήσεις
πας αμέσως φυλακή
και δίνεις λόγο
Σ’ ένα πλήθος Εξουσίες ξένες
μέσω της δικής σου πάντοτε
Όμως
ας φανταστούμε σ’ ένα παλαιών καιρών αλώνι
που μπορεί να ‘ναι και σε πολυκατοικία
ότι παίζουνε παιδιά
κι ότι αυτός που χάνει
Πρέπει σύμφωνα με τους κανονισμούς
να πει στους άλλους και να δώσει μιαν αλήθεια
Οπόταν βρίσκονται στο τέλος όλοι να κρατούν
στο χέρι τους ένα μικρό
Δώρο ασημένιο ποίημα.

Από τη συλλογή “Το φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά”, 1971

Κι εσύ που ξέρεις από ποίηση
κι εγώ που δεν διαβάζω κινδυνεύουμε.
Εσύ να χάσεις τα ποιήματα
κι εγώ τις αφορμές τους.

Από τη συλλογή «Μιχάλης Γκανάς, Ποιήματα 1978-2012», εκδόσεις Μελάνι

Αλλά γιατί καμιά φορά στεκόμαστε στη μέση ενός άγνωστου δρόμου
ή μπροστά σ’ ένα παλιό σπίτι;
Τί μας θυμίζουν; Ποιόν αναζητούμε;
Κι άλλοτε κάτω από μια γέφυρα ή πίσω από μια κουρτίνα νιώθεις
να ζεις πιο αληθινά-
πράγματα που θα εξοφλήσεις κάποτε με τη ψυχή σου.
Ώσπου ένα πρωί ακουγόταν το πρώτο κελάηδημα στον κήπο.
Άνοιξη.
Η μητέρα άλλαζε καπέλο, η νεαρή υπηρέτρια ανέβαινε στη σοφίτα κι έκλαιγε
κι ο παππούς ξεχνούσε να διαβάσει τη Βίβλο…

Τώρα κάθομαι στην παλιά κουνιστή πολυθρόνα που κάθησαν τρεις γενιές.
Πού πήγαν τόσοι άνθρωποι;
Ολόκληρη η ζωή μου δεν ήταν παρά η ανάμνηση ενός ονείρου
μέσα σ΄ ένα άλλο όνειρο. Κι η Άννα, όταν γελούσε ήταν σα να
σκόρπιζε γιασεμιά
φωτιζόταν για λίγο η νύχτα.

Θυμάμαι παιδί που έγραψα κάποτε τον πρώτο στίχο μου.
Από τότε ξέρω ότι δεν θα πεθάνω ποτέ-
αλλά θα πεθαίνω κάθε μέρα.

Από τη συλλογή “Τα χειρόγραφα του φθινοπώρου” (1990), εκδόσεις Κέδρος

Φαντάζομαι ετούτη τη στιγμή μεσάνυχτα στο δάσος:
υπάρχει κάτι άλλο ζωντανό
δίπλα στη μοναξιά του ρολογιού
και στην κενή σελίδα όπου τα δάχτυλά μου τρεμοπαίζουν.

Απ’ το παράθυρο δεν βλέπω αστέρια:
κάτι πιο κοντινό
αν και βαθύτερα μες το σκοτάδι
διεισδύει στη μοναξιά:

παγωμένη, ντελικάτη, σαν το μαύρο χιόνι
η μουσούδα της αλεπούς αγγίζει ένα κλαράκι, ένα φύλλο.
Δυο μάτια υπηρετούν μια κίνηση, αυτό το τώρα
και πάλι τώρα, και τώρα, και τώρα.

Αφήνει καθαρά χνάρια στο χιόνι
ανάμεσα σε δέντρα, και μια χωλή σκιά
προσεκτικά καθυστερεί σε κούτσουρα και σε
βαθούλωμα κορμιού που τολμηρά πλησιάζει.

Πέρα στα ξέφωτα ένα μάτι
μια πρασινάδα που απλώνει και βαθαίνει
περίλαμπρη, συγκεντρωμένη
κοιτάζει μόνο τη δουλειά της

ώσπου της αλεπούς η βρώμα, οξεία, ξαφνική, καυτή
εισβάλλει στου μυαλού τη μαύρη τρύπα.
Άναστρο ακόμα το παράθυρο, το ρολόι χτυπά
η σελίδα τυπώνεται.

Από τη συλλογή “The Thought Fox & Other Poems”, Μετάφραση: Δήμητρα Σταυρίδου

Η ποίηση είναι ένα ταξίδι
Σ’ άγνωστη χώρα.
Η ποίηση είναι ταυτόσημη
Με την παραγωγή ραδίου.
Για μια και μόνο λέξη
Λιώνεις χιλιάδες τόνους
Γλωσσικό μετάλλευμα.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου