Φράνσις Φορντ Κόπολα: Στα άδυτα της φιλμογραφίας του σπουδαίου σκηνοθέτη

Στην κατηγορία “καλύτεροι σκηνοθέτες όλων των εποχών”, το όνομά του βρίσκεται σίγουρα στην πρώτη δεκάδα. Έχει χαρίσει στον παγκόσμιο κινηματογράφο μερικές από τις ταινίες που θεωρούνται -και είναι- αψεγάδιαστες. Από την τριλογία του Νονού, το Αποκάλυψη Τώρα, την καλύτερη εκδοχή του μύθου του Δράκουλα, έως και την πιο πρόσφατη ταινία που ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους, το Megalopolis, o Φράνσις Φορντ Κόπολα αποδεικνύει συνεχώς πως είναι αφοσιωμένος στο πολύ καλό σινεμά. Στην ελίτ του κινηματογράφου.

Μπορεί οι περισσότεροι να τον έχουμε στο μυαλό μας ως έναν σκηνοθέτη που ασχολείται με συγκεκριμένα κινηματογραφικά είδη και σχήματα, κινούμενος μεταξύ εγκληματικών και σκοτεινών κόνσεπτ. Ωστόσο, μια σύντομη, αλλά πιο προσεκτική ματιά στην φιλμογραφία του, η οποία μετρά πάνω από έξι δεκαετίες και συνεχίζει, θα σας εκπλήξει και θα αποκαλύψει τον πειραματισμό του σκηνοθέτη με ποικίλα είδη.

Από τα πρώτα βήματα, τις πρώτες δειλές επιτυχίες, στα αριστουργήματα, στην περίοδο πειραματισμού και από εκεί στα νεότερα επιτεύγματα, συγκεντρώσαμε τόσο τις σημαντικότερες ταινίες, αλλά και κάποια κρυμμένα διαμαντάκια από την καριέρα του Φράνσις Φορντ Κόπολα που αξίζει να δεις.

Στα 24 και με μηδαμινό μπάτζετ ξεκίνησε ο νεαρός τότε Φράνσις για το πρώτο του σκηνοθετικό εγχείρημα. Η ταινία αποδείχθηκε μέτρια, δεν αποτέλεσε ωστόσο ένα κακό ξεκίνημα. Άλλωστε ποιος φτάνει στο πικ του με την πρώτη προσπάθεια; Η συνταγή γνωστή: θρίλερ στα όρια του τρόμου, με μια πρωταγωνίστρια μια γυναίκα, την οποία κυνηγάει ένας δολοφόνος με τσεκούρι. Ένα ανάλαφρο θριλεράκι δηλαδή. Μπορεί να μην αποτελεί κάτι σπουδαίο, υπήρξε όμως ένα τίμιο ξεκίνημα που άνοιξε τον δρόμο στον Κόπολα, ώστε να ξεδιπλώσει το ταλέντο και τη μαεστρία του, όπως μας απέδειξε και μας αποδεικνύει περίτρανα.

Από την πρώτη του ταινία, μέχρι και την ταινία που πρωτοέδειξε το εύρος των ικανοτήτων του σε όλο τους το μεγαλείο μεσολάβησαν αρκετές ταινίες. Σε όλες υπήρχε αυτή η διακριτή λάμψη Κόπολα. Λεπτομέρειες που υποδείκνυαν μια ιδιαίτερη σκηνοθετική μαεστρία, αλλά δεν κατάφερναν να σηκώσουν το βάρος της ταινίας και να την απογειώσουν. Η πρώτη φορά που συνέβη αυτό ήταν το 1969, με την ταινία The Rain People.

Ο Κόπολα εδώ κατάφερε παρά τον αργό ρυθμό με τον οποίο ξετυλίγονται τα γεγονότα, να κρατήσει το ενδιαφέρον και την δράση ολοζώντανα σε όλη τη διάρκεια. Στην ταινία ο σκηνοθέτης εξερευνά τα μονοπάτια της μοναξιάς, του φόβου των γηρατειών και της ζωής που περνά. Όλα αυτά υποβόσκουν στην ιστορία της Νάταλι, η οποία μόλις μαθαίνει πως είναι έγκυος εγκαταλείπει τον σύζυγό της, καθώς χρειάζεται χρόνο για τον εαυτό της. Έτσι ξεκινάει η δική της Οδύσσεια, κατά την οποία γνωρίζει έναν νεαρό φοιτητή, ο οποίος της κάνει οτοστόπ. Στην αναζήτηση του εαυτού της, θα προσπαθήσει να βοηθήσει την χαμένη ψυχή ονόματι Κίλλερ. Όχι, όμως, χωρίς τίμημα.

Καλύτερη ταινία όλων των εποχών. Κινηματογραφικό αριστούργημα. Η επιτομή της Έβδομης Τέχνης. Αυτοί είναι μερικοί από τους προσδιορισμούς που έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς για να περιγράψουν τον Νονό του Κόπολα. Και όχι αδίκως. H ειδυλλιακή κινηματογράφηση, η στοχευμένη σκηνοθεσία, το ελιτιστικό καστ και η ενδιαφέρουσα βουτιά μέσα στα άδυτα της ιταλικής μαφίας στην Νέα Υόρκη αποτέλεσαν μια από τις πιο επιτυχημένες συνταγές στην ιστορία του κινηματογράφου. Ο Κόπολα κατάφερε να δημιουργήσει ένα κινηματογραφικό φαινόμενο που συνέβαλε στην οικουμενική πολιτιστική κληρονομιά. Η πρώτη μεγάλη επιτυχία του Αλ Πατσίνο, που έκτοτε τον κατέταξε στα πιο εμβληματικά ονόματα στο Χόλιγουντ, μια από τις σημαντικότερες ερμηνείες του Μάρλον Μπράντο και ένα σπουδαίο βιβλίο που έμελλε να γίνει μια ακόμα σπουδαιότερη ταινία. Για την ακρίβεια τρεις σπουδαιότερες ταινίες, με κάποιες αμφιβολίες βέβαια για την Τρίτη, η οποία απέσπασε μικτές κριτικές.

Το Αποκάλυψη Τώρα, εκτός από τη δεύτερη (ή τρίτη αν συμπεριλάβεις και το Νονός 2) καλύτερη ταινία του Κόπολα, αποτελεί ακόμα μια απτή απόδειξη της επιρροής που ασκεί η λογοτεχνία στον σκηνοθέτη. Δεν είναι λίγες οι φορές που ανέλαβε να δώσει πνοή σε βιβλία που τον ενέπνευσαν, ή που αποτέλεσαν πηγαία έμπνευση για πολλές από τις ταινίες του. Μια από τις πιο επιτυχημένες τέτοιες περιπτώσεις είναι και η εν λόγω ταινία.

Με πρωταγωνιστή τον Martin Sheen, η ταινία ακολουθεί τον χαρακτήρα του, ο οποίος βρίσκεται σε μυστική αποστολή για να δολοφονήσει τον συνταγματάρχη Kurtz (Marlon Brando), έναν αποστάτη αξιωματικό των Ειδικών Δυνάμεων που κατηγορείται για φόνο και θεωρείται τρελός. Fun fact: ένας ακόμα άσημος Harrison Ford εμφανίζεται σε δευτερεύοντα ρόλο.

Η κινηματογραφική συνύπαρξη του Nickolas Cage και του Jim Carrey μοιάζει τόσο με σενάριο σε παράλληλο σύμπαν, όσο και το να σκηνοθετήσει ο Κόπολα κωμωδία. Κι όμως συνέβησαν και τα δύο στο ίδιο σύμπαν. Και δεν πρόκειται για σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά μιας ευχάριστης κωμικής ταινίας στα τέλη της δεκαετίας του 80’. Κόντρα στα προγνωστικά, η ταινία σημείωσε μεγάλη επιτυχία και αποτελεί μέχρι και σήμερα μια διαχρονική πραγματεία για την αυτοπεποίθηση και την αυτογνωσία.

Η κινηματογραφική αποτύπωση της βιογραφίας του Preston Tucker, κατέφτασε σαν μια απρόσμενη επιτυχία για τον σκηνοθέτη. Η δεκαετία του 80′, ήταν εκείνη που πειραματίστηκε περισσότερο, προσπαθώντας να διαχειριστεί τον απόηχο των εξαιρετικών ταινιών που είχε δημιουργήσει έως τότε.

Η ταινία διαδραματίζεται στην εποχή του 1940, γεγονός που αποφαίνεται περίτρανα μέσα από την εξαιρετική σκηνοθεσία και κινηματογράφηση. Έντονα χρώματα, ακριβή αυτοκίνητα, κτίρια και ντυσίματα. Η παραμικρή λεπτομέρεια είναι προσεγμένη κι αυτό αποτελεί και το δυνατό χαρτί του φιλμ. Μέσα από τις έντονες φιλοδοξίες του Τάκερ να κατασκευάσει ένα προηγμένο μοντέλο αυτοκινήτου, αντιμετωπίζοντας τις επιθέσεις των μεγάλων βιομήχανων που προσπαθούν να τον αποθαρρύνουν και να τον αποδυναμώσουν, ο Κόπολα παραδίδει μια ταινία πηγή έμπνευσης, αφιερωμένη στο πάθος και την δημιουργικότητα, ανεξαρτήτως συνεπειών. Ο Jeff Bridges υποδύεται τον ομώνυμο ρόλο σε μια από τις πιο αξιοσημείωτες ερμηνείες της καριέρας του.

Η δεκαετία του 90’, ειδικά μετά την κυκλοφορία του iconic Bram Stoker’s Dracula, αποζημίωσε κάπως τον Κόπολα για την περίοδο ξηρασίας από την οποία πέρασε στα 1980, με μια σειρά από μέτριες ταινίες με ορισμένες μόνο εξαιρέσεις, που αναφέρθηκαν. Το 1997 έρχεται το δικαστικό δράμα του Rainmaker, που κατά την ταπεινή μου άποψη χρειάζεται περισσότερη αναγνώριση στο είδος του. Πολύ λίγο πριν την τεράστια επιτυχία του Good Will Hunting, ο Matt Damon απέσπασε διθυραμβικές κριτικές για την ερμηνεία του ως ένας νέος δικηγόρος που προσπαθεί ειλικρινά να κάνει τη διαφορά στο σύστημα της δικαιοσύνης των ΗΠΑ.

Άλλη μια μεταφορά ενός σημαντικού βιβλίου που απογείωσε στην μεγάλη οθόνη ο Φράνσις Φορντ Κόπολα. Ελκυστική και ομοιόμορφη αφήγηση, που αναδεικνύει την πλοκή που εκτυλίσσεται χωρίς να διακόπτεται από τις υπο-ιστορίες που παρεμβάλλονται (βλέπε το ρομαντικό της υπόθεσης βεβαίως βεβαίως). Οι ηθοποιοί που συμπληρώνουν το καστ, Claire Danes, Danny DeVito και Jon Voight επισφραγίζουν την επιτυχία της ταινίας. Αν είσαι σινεφίλ πρέπει οπωσδήποτε να μπει στη λίστα σου.