Pablo Picasso: Σπάνιες αφίσες και κεραμικά του σπουδαίου καλλιτέχνη σε μια έκθεση στους Δελφούς

Tο Σάββατο 11 Μαΐου 2024 και ώρα 19:00 εγκαινιάζεται η έκθεση «Pablo Picasso. Ο ιδιοφυής αγωνιστής της τέχνης και της δημοκρατίας» μέσα από σπάνιες αφίσες και κεραμικά του στις εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών (Ε.Π.Κε.Δ.) στους Δελφούς.

Πάμπλο Πικάσο, Πρόσωπο ν.54 (1963), Ζωγραφισμένο Κεραμικό πιάτο, μερικώς εφυαλωμένο, Edition Picasso – Madoura 39/150, Διάμ. 30,7 εκ. Ιδιωτική συλλογή.

Στην έκθεση του Ε.Π.Κε.Δ, στον ομφαλό της γης, θα παρουσιαστούν πενήντα πέντε σπάνιες, αυθεντικές αφίσες που φιλοτέχνησε ο Pablo Picasso, με την τεχνική της λιθογραφίας, της χαλκογραφίας, του λινόλεουμ και αρκετές από τις οποίες έχει υπογράψει. Όλες οι αφίσες της έκθεσης ανήκουν στο συλλέκτη και γνώστη του χαρακτικού έργου του Picasso, Werner Röthlisberger, ο οποίος έχει στην κατοχή του διακόσιες πενήντα πρωτότυπες αφίσες του Picasso, μια παγκοσμίου φήμης συλλογή, η οποία έχει παρουσιαστεί με επιτυχία στην Ελβετία και τώρα εκτίθεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.  Παράλληλα, θα εκτεθούν είκοσι αντιπροσωπευτικά κεραμικά του Picasso, που είναι το ίδιο πολύτιμα στην εκφραστική τους δύναμη, όπως το εκπληκτικό βάζο με τον αποφασισμένο ταυρομάχο να σκοτώνει τον μανιασμένο ταύρο και τους θεατές της αρένας να παρακολουθούν τις στιγμές ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο. Επίσης, τα πιάτα και τα κανάτια του μαρτυρούν το πάθος του για την γήινη και ταπεινή ύλη του πηλού και την τέχνη της κεραμικής.

Ο Πρόεδρος του Ε.Π.Κε.Δ., καθηγητής του Χάρβαρντ, Παναγιώτης Ροϊλός, αναφέρει για τον Πάμπλο Πικάσο (1881-1973) ότι είναι «μία από τις εμβληματικότερες μορφές της νεοτερικής τέχνης που σφράγισε ανεξίτηλα όχι μόνο τα φορμαλιστικά χαρακτηριστικά των εικαστικών τεχνών με τις οποίες ασχολήθηκε (ζωγραφική, γλυπτική, κεραμική, χαρακτική, κολάζ) αλλά και τους τρόπους με τους οποίους κορυφαίοι εκπρόσωποι του ευρωπαϊκού και ευρύτερα του παγκόσμιου πολιτισμού τον εικοστού αιώνα θα προσέγγιζαν (καλλιτεχνικά και στοχαστικά) θέματα αισθητικά, πολιτικά και κοινωνικά. Ποτέ πια μετά τον επαναστατικό, ως προς την αισθητική του, πίνακά του που είναι γνωστός με τον σεμνότυφο (παρά με τον αρχικό του, τον επιλεγμένο από τον ίδιο τον Πικάσο) τίτλο Les Demoiselles d’Avignon (1907), οι Ευρωπαίοι καλλιτέχνες δεν θα αντικρίσουν τον κόσμο ξανά με τα ίδια μάτια…».

«Η διοργάνωση αυτής της έκθεσης, με αφορμή τον φετινό εορτασμό των πενήντα ετών από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα μας, συνδέεται άμεσα με την καταστατική αποστολή του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, η ίδρυση του οποίου το 1977 αποτέλεσε μια σημαντική πρωτοβουλία της μεταπολιτευτικής περιόδου. Αποτελεί δε λαμπρή συνέχεια του πολυετούς εικαστικού προγράμματος του Κέντρου το οποίο εγκαινιάστηκε το 1988 με την Διεθνή Συνάντηση «Οι Εικαστικές Τέχνες στο τέλος του 20ού αιώνα». Ελπίζουμε οι επισκέπτες της έκθεσης να εμπνευστούν από το έργο του Πικάσο, η επιρροή του οποίου εκτείνεται πολύ πέρα από τη σφαίρα της τέχνης, διαμορφώνοντας την αντίληψή μας για τη δημοκρατία και την ιδιότητα του πολίτη στον σύγχρονο κόσμο, και να ευεργετηθούν από την επίσκεψή τους σε αυτή την ασύλληπτης φυσικής ομορφιάς και διαχρονικής πνευματικής ακτινοβολίας εστία του Κέντρου Δελφών».

Πάμπλο Πικάσο, Visage Πρόσωπο (1969), Άσπρο Κεραμικό κανάτι διακοσμημένο εγχάρακτα με μαχαίρι, Πράσινο, κόκκινο, μπλέ , άσπρο, Edition Picasso – Madoura 302/350 , Υ 31,5 εκ. Π 11,5 εκ. Συλλογή Δ.Ν.Π. Ιδιωτική συλλογή.

«Οι αφίσες του Picasso αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του χαρακτικού του έργου και η πληθωρική του προσωπικότητα τον οδήγησε στο να μπορεί συνεχώς να δημιουργεί νέα έργα, χωρίς να αντιγράφει τον εαυτό του και, ταυτόχρονα, με την ευρυμάθειά του να ορίζει βαθιές τομές στην εξέλιξη της τέχνης. Οι λιθογραφικές, χαλκογραφικές και σε λινόλεουμ αφίσες του, εκφράζουν μια δυνατή οπτική επαλήθευση της ποίησής του για την τέχνη και τη ζωή. Οι αφίσες ήταν το μέσο για να μεταφέρει τα δικά του μηνύματα για την ειρήνη και τη δημοκρατία, την τέχνη και τη ζωή. Αφίσες που πάντα οπτικοποιούν μια είδηση, ένα μήνυμα, ένα γεγονός και είναι ισοδύναμης αξίας των σχεδίων και των χαρακτικών του με την αξιοποίηση της αισθητικής του καθαρού περιγράμματος και της ακρίβειας. Οι διαστάσεις των γραμμάτων, το σχέδιο τους – πεζά ή κεφαλαία –με το προσωπικό καλλιτεχνικό του ύφος είναι ευανάγνωστα, αφού άλλοτε χρησιμοποιεί μόνο κεφαλαία ευδιάκριτα γράμματα και άλλοτε αξιοποιεί τη χειρόγραφη γραφή του σαν να πρόκειται για ένα προσωπικό γράμμα ή μια ιδιωτική πρόσκληση. Έτσι, καταφέρνει, με τις ιδιομορφίες του γραφικού του χαρακτήρα να επιβάλει στον αναγνώστη  μια άμεση προσωπική μετάδοση του μηνύματός του στον θεατή[…]

Οι αφίσες και τα κεραμικά του Picasso μαρτυρούν την καλλιτεχνική του διαδρομή και αντανακλούν την αξία της ζωγραφικής του. Ο μινώταυρος, οι κένταυροι και οι φαύνοι στοιχειώνουν το έργο του. Πρόκειται για μορφές που, μέσα από την οπτική των μεταμορφώσεων, αποπνέουν τη χαρά της ζωής και το μεσογειακό φως, με πλαστικότητα και όγκο. Η απέριττη γνώριμη γραμμή της τέχνης του συμπορεύεται με την αυθεντική απλότητα της γραμμής της αρχαίας ελληνικής τέχνης.

Ο Picasso, άλλοτε ως αρλεκίνος και άλλοτε ως ταυρομάχος, πολέμησε τη βία και τον σκοταδισμό, υπηρετώντας με την τέχνη του την ελευθερία και τα ανθρώπινα ιδεώδη. Πρωτοπόρος των μεγάλων αισθητικών ανατροπών του 20ού αιώνα, προσέγγισε με διεισδυτικότητα τους μύθους και την ιστορία, τα όρια του ανθρώπου και του κόσμου».

Πάμπλο Πικάσο, Πρόσωπο ν. 189 (1963), Ζωγραφισμένο εφυαλωμένο κεραμικό πιάτο, Edition Picasso – Madoura ν. 148/150 , Διαμ.25,3 εκ. Ιδιωτική συλλογή.

Η έκθεση έχει ιδιαίτερη καλλιτεχνική αξία και εκπαιδευτική σημασία. Αποτελεί δε συνέχεια του εικαστικού προγράμματος του Ε.Π.Κε.Δ., όπου ενδεικτικά αναφέρουμε τις σημαντικές εκθέσεις των Takis, Chryssa, Φασιανού, Τσόκλη καθώς και τις θεματικές Κίονες και Πεσσοί, Η Κληρονομιά του Απόλλωνα, Πηλός και Πλαστική δημιουργία, που είχε επιμεληθεί ο θεωρητικός και κριτικός τέχνης Τάκης Μαυρωτάς.

Η έκθεση συνοδεύεται από πολυσέλιδο κατάλογο με όλα τα εκτιθέμενα έργα και θεωρητικά κείμενα των Παναγιώτη Ροϊλού και Τάκη Μαυρωτά, που προσεγγίζουν την τεράστια προσφορά του στην χαρακτική και την κεραμική, καθώς και ένα παραμύθι  εμπνευσμένο από τη ζωή του μεγάλου ζωγράφου των εκδόσεων ΑΜΜΟΣ. Παράλληλα, θα πραγματοποιηθούν προγραμματισμένες ξεναγήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης.

Την Κυριακή 12 Μαΐου, στις 10.30 θα πραγματοποιηθεί Στρογγυλή Τράπεζα με θέμα «Πάμπλο Πικάσο, ο μεγάλος ανανεωτής της τέχνης του 20ου αιώνα», με εισηγητές τους Παναγιώτη Ροϊλό, Πρόεδρο του Ε.Π.Κε.Δ., Ερατώ Χατζησάββα, Πρύτανη Α.Σ.Κ.Τ, Συραγώ Τσιάρα, Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Μιχάλη Αρφαρά, χαράκτη και ζωγράφο, Μαρίτσα Τραυλού, κεραμίστρια και Τάκη Μαυρωτά, θεωρητικό και κριτικό της Τέχνης.

Ο Pablo Picasso γεννήθηκε στη Malaga της Ανδαλουσίας το 1881. Γιος ζωγράφου και δασκάλου σχεδίου, από την παιδική του ηλικία, ξεχώριζε για το μεγάλο του ταλέντο στη ζωγραφική. Το 1892 η οικογένεια του μετακόμισε στη La Coruña, όπου έγινε δεκτός στη Σχολή Καλών Τεχνών. Στα δεκαπέντε του φοίτησε στη Βασιλική Ακαδημία Τέχνης της Βαρκελώνης και στη συνέχεια στη Βασιλική Ακαδημία του San Fernando στη Μαδρίτη, από την οποία δεν αποφοίτησε ποτέ. Το 1900 μετακόμισε στο Παρίσι, με το φίλο του Carlos Casagemas, ο οποίος το 1901 αυτοκτόνησε. Το συμβάν αυτό, πυροδότησε –κατά πολλούς– την πολυσυζητημένη Γαλάζια Περίοδο (1901-1904) του έργου του.

Πάμπλο Πικάσο, Αρένα (1958), Κεραμικό βάζο ,Υ 30εκ. διαμ. 20,5 εκ. Εργαστήριο Madoura , 1/100. Ιδιωτική Συλλογή.

Το 1904 εγκαταστάθηκε στη Montmartre, στο ατελιέ Bateau Lavoir. Ένα χρόνο αργότερα, συνδέεται φιλικά και επαγγελματικά με τους Αμερικάνους συλλέκτες και ευεργέτες του, Leo και Gertrude Stein. Η περίοδος μεταξύ του 1904 και 1906 είναι γνωστή ως η Ροζ Περίοδος. Ενώ, από το 1907 έως το 1909, η αποκαλούμενη Νέγρικη Περίοδος χαρακτηρίζεται από την ανάλυση και την απλοποίηση της μορφής, τη μελέτη του για το έργο του Cézanne και την αφρικανική τέχνη. Οι έρευνες αυτές κορυφώθηκαν το 1907 όταν ζωγράφισε τις Δεσποινίδες της Αβινιόν ( ΜΟΜΑ, Νέα Υόρκη, 1906-1907), που αναντίρρητα αποτελεί ορόσημο ανάπτυξης της σύγχρονης τέχνης και προάγγελο του κυβισμού, κίνημα το οποίο δημιούργησε και εξέλιξε μαζί με τον Georges Braque από το 1907 έως τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Picasso με τον Cocteau γνωρίστηκαν το 1915 και συμπορεύτηκαν επαγγελματικά έως το 1963, μ’ένα διάστημα απομάκρυνσης τους από το 1927 έως το 1949.

Κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, ο Picasso συντάχθηκε με τη δημοκρατική κυβέρνηση, όπως προκύπτει και από το περίφημο έργο του Guernica (1937), μία δυνατή κραυγή διαμαρτυρίας για το βομβαρδισμό της ομώνυμης βασκικής πόλης από τα γερμανικά αεροπλάνα.

Μετά τον Πόλεμο, εγκατέλειψε το Παρίσι και έζησε διαδοχικά, στην Antibes, στο Vallauris και στο Vauvenargues. Το έργο του παρουσιάστηκε σε πολλές ευρωπαϊκές και αμερικανικές πόλεις κερδίζοντας τη θέση του ανάμεσα στους μεγάλους καινοτόμους του μοντερνισμού. Πέθανε στο Mougins της Γαλλίας το 1973