Θεατής: «Αγρυπνία» στο Θέατρο Συγγρού 33

Παρακολουθήσαμε την παράσταση, «Αγρυπνία», η οποία παρουσιάζεται Θέατρο Συγγρού 33, σε κείμενο του Δημήτρη Δημητριάδη και σκηνοθεσία του Αντώνη Καλογρίδη, και σας μεταφέρουμε τις εντυπώσεις μας.

Μια φευγαλέα στιγμή. Τα βλέμματα δύο εφήβων αγοριών που διασταυρώνονται. Χρόνια αργότερα, νεαρός άντρας πλέον, ο Λίνος εξακολουθεί να αναζητά εκείνο το αγόρι. Το βλέμμα του που τον αιχμαλώτισε, ξεσηκώνοντας μέσα του άγνωστες έως τότε ανάγκες, επιθυμίες και συναισθήματα, καθώς και την εσωτερική εκείνη διαύγεια που χάνεται πριν καν προλάβεις να την κατακτήσεις. Τον αναζητά στις νυχτερινές εξορμήσεις του στο «Master Tower», έναν έκλυτο κόσμο επίγειων απολαύσεων και ενός άκρως σαγηνευτικού «décadence» όπου κανένας νόμος ή κανόνας δεν είναι απαράβατος. Σε πλήρη αντίθεση με το σπίτι του, ένα θρησκόληπτο, καταπιεστικό περιβάλλον που θυμίζει περισσότερο μοναστήρι, εκεί που ο ιερέας πατέρας (Ευσέβιος) και η θεοσεβούμενη μητέρα (Δροσούλα) αγωνιούν για τον «άσωτο» γιο τους και επιθυμούν να τον επαναφέρουν στον «σωστό» δρόμο και τα «χρηστά ήθη».

Η επιστροφή του Λίνου στην πατρική εστία, η εμφάνιση της Ντέας, μιας «μετανοημένης πόρνης» που ισχυρίζεται πως περιμένει το παιδί του, η εισβολή του Αυγουστίνου Ρόδη, αρχιμαφιόζου – δολοφόνου, ιδιοκτήτη του «Master Tower» αλλά και η έλευση ενός ακόμη νεαρού άντρα, του Φειδία, που ισχυρίζεται πως κουβαλάει μέσα του χρυσελεφάντινο άγαλμα του Ολυμπίου Διός και αποδεικνύεται πως πρόκειται για εκείνο το ίδιο αγόρι που ο Λίνος αναζητούσε όλα αυτά τα χρόνια, στήνουν το σκηνικό για μια «τελική αναμέτρηση» όπου ο καθένας θα κληθεί να εξετάσει τα πιστεύω του και να πάρει τις αποφάσεις του.

Η «Αγρυπνία» δεν είναι αποκλειστικά μόνο ένα πράγμα. Είναι μια queer νεανική ιστορία ανεκπλήρωτου έρωτα, μια παραβολή για την αναγκαστική συμπόρευση και αλληλοτροφοδότηση μεταξύ “καλού” και “κακού”, ένα γκανγκστερικό-πολιτικό θρίλερ που ιχνηλατεί τις υπόγειες δομές της εξουσίας, ένα σκοτεινό παραμύθι με βιβλική “εσάνς” που καταλήγει σε μια σύγχρονη θεογονία, ένα υπαρξιακό δράμα, μια οικογενειακή τραγωδία.

Στο «αποκρυφιστικό» γεμάτο θρησκευτικές αναφορές σύμπαν του Δημήτρη Δημητριάδη, εκεί που οι ορατές και αδιόρατες δυνάμεις κινούν τα νήματα δίνοντας την εντύπωση μιας διαρκούς κατάστασης ιλιγγιώδους παρεκτροπής, ο “ιερός μύθος” και η αχαλίνωτη φαντασία συναντούν την πραγματικότητα, η αλληγορία τον ρεαλισμό, οι ατομικοί εφιάλτες τα συλλογικά οράματα, ο απλός λόγος την ποίηση και τον συμβολισμό. Ο δραματικός χώρος καθίσταται από τη μια πεδίο της θεμελιακής ιστορικής σύγκρουσης ανάμεσα στην παγανιστική λατρεία και τον χριστιανισμό, από την άλλη πεδίο σύγκρουσης ατομικών κοσμοθεωριών και αξιακών συστημάτων, με τον συγγραφέα να ονειρεύεται ένα μέλλον όπου οι τύχες των ανθρώπων θα περάσουν στα χέρια ανθρώπων μεγαλόψυχων, ανιδιοτελών. Σοφών ηγετών με μεγάλη καρδιά που θα υπηρετούν το κοινό συμφέρον.

Σε αυτή την τρομακτικά «ατέλειωτη» νύχτα αναμετρήσεων ξετυλίγεται το γίγνεσθαι της οικουμένης. Η συντηρητική “αγία” (ελληνική) πυρηνική οικογένεια, η “τραυματική” σχέση γονέων – παιδιού, δημιουργού/δημιουργήματος όταν τα τελευταία γίνονται αντιληπτά ως προέκταση του εαυτού των πρώτων, με το «εγώ σε γέννησα» να μετατρέπεται σε ένα δυσβάσταχτο χρέος που απαιτεί πληρωμή. Η υποκρισία της ευσέβειας πίσω από τη μάσκα της οποίας κρύβονται όλα όσα αυτή αναγνωρίζει και καταδικάζει στο πρόσωπο του εκάστοτε “εχθρού”: Ματαιοδοξία, εξουσιολαγνεία, απληστία και διαφθορά.

Το εξιδανικευμένο αρχαιοελληνικό “κάλλος” ως φορέας της αθωότητας και της αλήθειας, η καλλιτεχνική δεινότητα ως η πεμπτουσία της παντοδυναμίας σε έναν κόσμο κατά βάση αποκρουστικό, όπου ακόμα και ο έρωτας, εκείνο το “φως” που εν δυνάμει μπορεί να νικήσει το “σκοτάδι”, οδηγεί, τελικά, στον θάνατο.  Η πίστη, ο θρησκευτικός φανατισμός και η μισαλλοδοξία. Η ομοφοβία, η έμφυλη -και όχι μόνο- βία, η κάθε είδους εκμετάλλευση. Ο πόνος, το πένθος, η απώλεια. Η συνειδητοποίηση πως ο νέος “κόσμος” που θα έρθει δεν θα είναι αποτέλεσμα ενός κάποιου ιδεώδους αλλά της “μοιραίας” ελευθερίας του ανθρώπου να επιλέξει καθοδηγούμενος από τα ένστικτα, τις ροπές και τις επιθυμίες μιας ατελούς, θνητής φύσης που αποζητά μανιωδώς να επικυρώσει την παρουσία της ως υπέρτατη δύναμη στο σύμπαν.

Ο Αντώνης Καλογρίδης παρουσιάζει μια ατμοσφαιρική -σχεδόν ψυχεδελική- παράσταση που γίνεται ένα με την ιδιαίτερη αισθητική του νεοσύστατου Θεάτρου Συγγρού 33. Ήδη πό την είσοδο σου στο θέατρο παίρνεις μια μικρή γεύση για το πως είναι να περιφέρεσαι στους χώρους ενός «Master Tower», με τον χαμηλό φωτισμό, την “κλαμπίστική” μουσική, τα βελούδινα καθίσματα, τις “στολές” των ταξιθετών/τριών, τους ξεθωριασμένους τοίχους να δημιουργούν την αίσθηση πως βρίσκεσαι μέσα σε ένα εκκεντρικό underground nightclub.

Η αίσθηση αυτή εξαπλώνεται και στη σκηνή. Η μουσική του Κωνσταντίνου Βήτα, τα σκηνικά που ο Αντώνης Καλογρίδης συν-δημιούργησε με τον Βαγγέλη Τάκο καθώς, επίσης, και οι φωτισμοί που συν-σχεδίασε με την Κατερίνα Μαραγκουδάκη υποδηλώνουν την αντίθεση ανάμεσα στον επικίνδυνο, πλανευτικό και αχαλίνωτα ηδονικό κόσμο της νύχτας -που σαν “σειρήνα” σε καλεί να χαθείς στα σκοτεινά μονοπάτια του- και την θρησκευτική αυστηρότητα του σπιτιού του Ευσέβιου, με την οικογενειακή εστία να παρουσιάζεται ως (Πανάγιος) “τάφος” για κάθε είδους ατομική ελευθερία και απόπειρα αυτοπραγμάτωσης.

Ο  μεγάλος ημιδιαφανής κύβος στη μέση της σκηνής άλλοτε υποδηλώνει την ασφυξία που αισθάνεται κανείς μέσα σε μια καταπιεστική οικογένεια, άλλοτε την αδιαμόρφωτη πρωτόγονη ύλη που γεννά νέους κόσμους, ενώ, σε στιγμές έρχεται να ενώσει το επίγειο με το “επουράνιο”. Σε αυτή την αποκρυφιστική ατμόσφαιρα, όπου οι ήρωες στοιχειώνονται από ζοφερά και μη οράματα και υπερβατικά και “αποκαλυπτικά” γεγονότα, συμβάλλει η video-art του Κάρολου Πορφύρη που μεταμορφώνει τον σκηνικό χώρο σε μια “(αν)ιερή” ασύλληπτη περιοχή. Τέλος, τα κοστούμια της Λένας Κατσανίδου μαρτυρούν πολλά για τη μυστική, προσωπική τάξη, το φρόνημα και τον κώδικα συμπεριφοράς των χαρακτήρων του έργου.

Οι ηθοποιοί της παράστασης, Τάκης Σακελλαρίου, Ιωάννα Ασημακοπούλου, Νικολέτα Κοτσαηλίδου, Σταύρος Τσουμάνης, Ντένης Μακρής, Δημήτρης Δρόσος και Νικόλας Χαλκιαδάκης, διαχειρίζονται ερμηνευτικά με προσοχή την διττή υπόσταση των ηρώων τους που ακροβατούν ανάμεσα στο αρχετυπικό/συμβολικό και τον ψυχολογικό ρεαλισμό.

Ο Τάκης Σακελλαρίου (Ευσέβιος) γίνεται ο αυστηρός πατριάρχης που βλέπει με τρόμο τα θεμέλια της πίστης και της εξουσίας του, τόσο στα του οίκου του όσο και εκτός, να κλονίζονται, η Ιωάννα Ασημακοπούλου (Δροσούλα) εκείνη η γυναίκα της οποίας την κρίσιμη στιγμή το μητρικό – συμπονετικό ένστικτο θα υπερισχύσει των επιταγών του ανδρός της. Ο Ντένης Μακρής (Αυγουστίνος Ρόδης) υποδύεται απολαυστικά επί σκηνής μια χαρισματική και αδίστακτη περσόνα, έναν αδηφάγο εκμεταλλευτή που σαν ένας άλλος “Φάουστ” διψά για το είδος της “γνώσης” που, στην περίπτωση του, θα τον βοηθήσει να κατακτήσει την απόλυτη εξουσία, διατεθειμένος να κάνει τα πάντα για να επιτύχει τους δόλιους σκοπούς του.

Ο Σταύρος Τσουμάνης (Λίνος) ενσαρκώνει εκείνο τον βασανισμένο ήρωα που βρίσκεται σε μια διαρκή αναζήτηση αυτού του κάτι” που θα δώσει νόημα στη ζωή του. Αντιμέτωπος με τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα αγωνίζεται να απελευθερωθεί από εκείνα τα δεσμά που δεν του επιτρέπουν να είναι ο εαυτός του. Ο Νικόλας Χαλκιαδάκης (Φειδίας) γίνεται εκείνο το αγνό σύμβολο μιας εποχής αθωότητας από τη μια και η φωνή ενός παντοδύναμου θεού, αποφασισμένου να “κατακεραυνώσει” την ανθρωπότητα με δικαιοσύνη από την άλλη. Αμφότεροι, Λίνος και Φειδίας, είναι εκείνοι οι “δίκαιοι”, που απόλυτα συνειδητοποιημένοι για το τι τους επιφυλάσσει η μοίρα, πορεύονται προς τον θάνατο με επίγνωση και θάρρος.

Η Νικολέτα Κοτσαηλίδου φέρει στη σκηνή μια, επίσης, ευάλωτη και βασανισμένη ύπαρξη, την Ντέα. Σεξεργάτρια – κατ’ εξοχήν θύμα της έμφυλης βίας και της ανθρώπινης εκμετάλλευσης που προσπαθεί να μαζέψει τα “κομμάτια” της, να ξεφύγει από τη «νύχτα» και τον εκμεταλλευτή-δημιουργό της, να ξαναβρεί τη δική της χαμένη ταυτότητα. Ενώ, ο Δημήτρης Δρόσος, στον ρόλο του Πέτρου Συμεωνίδη, πατέρα του Φειδία, γίνεται εκείνος ο πατέρας που πείθεται από τον εν δυνάμει θεό του να θυσιάσει το παιδί του στον βωμό μιας νέας πίστης και μιας υποσχόμενης “σωτηρίας”.