10 χρόνια χωρίς τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες: Τα βιβλία που δεν πρέπει να λείπουν από καμία βιβλιοθήκη

Δέκα χρόνια μετράει σήμερα ο λογοτεχνικός κόσμος από τότε που έχασε τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, τον Κολομβιανό Νομπελίστα συγγραφέα, τα έργα του οποίου θεωρούνται εδώ και χρόνια κλασικά, έχοντας μείνει ανεξίτηλα στη μνήμη των αναγνωστών, από κάθε γωνιά του πλανήτη.

Το ταξίδι του στη λογοτεχνία ξεκίνησε το 1947, όταν βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο της Μπογκοτά για σπουδές στα νομικά και τις πολιτικές επιστήμες, και εκεί έφερε το έργο του σε επαφή με την εφημερίδα Ελ Εσπεκταδόρ, η οποία αμέσως αναγνώρισε το ταλέντο του Μάρκες και δημοσίευσε το πρώτο διήγημά του με τίτλο «Η τρίτη παραίτηση». Από εκείνη την πρώτη κιόλας συνάντησή του με την «πικρή γοητεία της γραφομηχανής», όπως θα έλεγε αργότερα και ο ίδιος, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες κατάλαβε πως είχε ανακαλύψει το κάλεσμά του, αν και στην αρχή πίστεψε πως η δημοσιογραφία ήταν ο τομέας στον οποίο θα έπρεπε να αφοσιωθεί, και όχι η λογοτεχνία.

Για περίπου 10 χρόνια εργάστηκε αποκλειστικά ως δημοσιογράφος, χωρίς βέβαια να αφήνει το πάθος του για τη λογοτεχνία να ξεθυμάνει. Αρθρογραφούσε σε εφημερίδες και περιοδικά, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη, μέχρι που στα μέσα του 20^ου αιώνα αποφάσισε, ταυτόχρονα με την πορεία του στη δημοσιογραφία, να δοκιμαστεί και επίσημα στον χώρο της λογοτεχνίας, μία απόφαση που χάρισε σε εμάς τους αναγνώστες πάνω από 15 αξέχαστες ιστορίες που δοκιμάζονται με τα όρια του ρεαλισμού.

Μπορεί το πρώτο του μυθιστόρημα, «Ανεμοσκορπίσματα», να εκδόθηκε το 1955, όμως ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έγινε ευρέως γνωστός μία δεκαετία μετά, με το «Εκατό χρόνια μοναξιά», ένα βιβλίο που σύντομα θα άφηνε το αιώνιο στίγμα του στην παγκόσμια λογοτεχνία. Από τότε, όλοι μιλούσαν για την νέα τους ανακάλυψη που χειρίζεται τόσο μοναδικά το είδος του «μαγικού ρεαλισμού», όσο κανένας συγγραφέας της γενιάς του.

Ο Μάρκες έλαβε το 1982 Νόμπελ Λογοτεχνίας, για τη συνολική συμβολή του έργου του στη λογοτεχνία, την οποία αποχωρίστηκε εκδοτικά το 2004 με τη γλυκόπικρη νουβέλα του «Θλιμμένες πουτάνες της ζωής μου» . Έχοντας παλέψει με τον καρκίνο και την άνοια, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους στην Πόλη του Μεξικό, μέχρι και τις 17 Απριλίου του 2014,όταν άφησε την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 87 ετών.

Αν και το έργο του λογοτέχνη είναι πλούσιο και στο σύνολό του άξιο ιδιαίτερης προσοχής, 4 έργα του ξεχωρίζουν για τη μοναδική τους ματιά στους ιδιαίτερους κόσμους που έπλαθε ο Μάρκες, τα οποία και σας παρουσιάζουμε.

«Αυτός που περιμένει πολύ, δεν πρέπει να περιμένει πολλά»

Το μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες που δικαιωματικά αξίζει την πρώτη θέση σε αυτή τη λίστα δεν είναι άλλο από αυτό που τον έχρισε «πατέρα του μαγικού ρεαλισμού» και αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο της πορείας του στη λογοτεχνία. Με τίτλο «Εκατό Χρόνια Μοναξιά» και σκηνικό το Μακόντο, ένα φανταστικό χωριό της Κολομβίας, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες εισάγει για μία τελευταία φορά -οι ήρωες και τα μέρη έχουν παρουσιαστεί ήδη από το πρώτο έργο του συγγραφέα, τα «Ανεμοσκορπίσματα» και έχουν ξανά εμφανιστεί και στα 2 έργα του πριν από την «Μοναξιά»- τους αναγνώστες στην καθημερινότητα της οικογένειας Μπουενδία, λίγο πριν αυτή ίσως πάψει να υπάρχει.

Στο κλασικό αυτό έργο του συγγραφέα, το χιούμορ, οι αλληγορικές πινελιές που γεννά η ζωηρή του φαντασία αλλά και οι ωμές μνήμες του από την Κολομβία στην οποία μεγάλωσε, συνθέτουν τους καταλληλότερους τίτλους τέλους για την ιστορία 100 χρόνων μιας οικογένειας, οι «περιπέτειες» της οποίας συμβολίζουν τον πόνο και την μοναξιά που προκαλεί η αναζήτηση του κέρδους, της αναγνώρισης και της εξουσίας.

Όπως είχε σε συνέντευξή του αναφέρει, ο συγγραφέας εμπνεύστηκε την πλειοψηφία του έργου του από την καθημερινότητα με τον πολυαγαπημένο του παππού και από τις ζοφερές ιστορίες της γιαγιάς του, που είχαν πρωταγωνιστές κατάρες και φαντάσματα. Ο παππούς του μάλιστα ήταν η πιο σημαντική μορφή στη ζωή του, με τον θάνατό του να αφήνει ένα τεράστιο κενό στον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Σε μία τέτοια φάση της ζωής του έγραψε και το βιβλίο του «Ο Έρωτας στα χρόνια στα χρόνια της χολέρας», το οποίο συμβολίζει με κωμικοτραγικό τρόπο τις σχέσεις μίσους ανάμεσα στον πατέρα και τον παππού του, εξαιτίας των οποίων ο συγγραφέας έζησε ελάχιστα τον πατέρα του.

Συγκεκριμένα, το μυθιστόρημα μας συστήνει τον Φλορεντίνο Αρίσα, έναν αθεράπευτα ρομαντικό νεαρό, ο οποίος όμως δεν βρίσκει ανταπόκρισή στον έρωτά του με την Φερμίνα Δάσα, η οποία τελικά επιλέγει να παντρευτεί τον πλούσιο γιατρό Χουβενάλ Ουρμπίνο. Ο Φλορεντίνο δε θα πτοηθεί από αυτή της την επιλογή, αλλά ορκίζεται πως θα περιμένει όσο χρειαστεί για να την κάνει δικιά του. Πενήντα χρόνια μετά, η Φερμίνα χηρεύει και ο γερασμένος πλέον διεκδικητής της βάζει μπρος στα σχέδια του για να κερδίσει αυτή τη φορά τον ερωτά της, ακόμα και αν φαινομενικά είναι ήδη αργά.

Το «Χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου» είναι και αυτό ένα από τα πιο δυνατά και ξεχωριστά μυθιστορήματα που έφερε στο φως η πένα του Μάρκες, και δε θα έπρεπε να λείπει από καμία βιβλιοθήκη. Είναι από τα λίγα έργα του Γκάμπο, όπως ήταν το παρατσούκλι του συγγραφέα, που αντανακλά καθαρά στον χώρο του ρεαλισμού, αφού βασίζεται στην αληθινή ιστορία ενός συγχωριανού του που οδηγήθηκε στο απόσπασμα γιατί… αγάπησε.

Πιο συγκεκριμένα, στην συγκεκριμένη ιστορία βλέπουμε αυτό ακριβώς που αναφέρει ο τίτλος, το χρονικό της δολοφονίας του Σαντιάγο Νασάρ από τα αδέρφια μίας ατιμασμένης νεαρής. 27 χρόνια μετά, ο αφηγητής του χρονικού κάνει μία αναδρομή στα γεγονότα, προσπαθώντας να κατανοήσει τον λόγο που ενώ όλοι ήξεραν πως ένας άνθρωπος θα δολοφονηθεί, κανένας δεν έκανε κάτι για να σταματήσει την πορεία των δολοφόνων του, ή έστω να τον ενημερώσει. Ένα  δυνατό κείμενο για τον πραγματικό ρόλο της κοινωνίας σε στιγμές κρίσης και τις ειλικρινείς προθέσεις των ανθρώπων που μπορεί έχουμε δίπλα μας καθημερινά.

Μέχρι πριν κάποια χρόνια γνωρίζαμε πως το τελευταίο έργο του συγγραφέα ήταν οι «Δύστυχες πουτάνες της ζωής μου», και πράγματι, αυτό ήταν το τελευταίο έργο του Μάρκες που εκδόθηκε. Αυτό όμως πρόσφατα άλλαξε, αφού οι 2 γιοι του, Ροντρίγκο και Γκονζάλο αποφάσισαν να επαναφέρουν ένα έργο του το οποίο ποτέ δεν εκδόθηκε, που εδώ και 25 χρόνια βρισκόταν στην αφάνεια, αφού ο δημιουργός του το είχε… αφορίσει ως αδιάφορο.

Με τίτλο «Τα λέμε τον Αύγουστο», η νέα αυτή νουβέλα του συγγραφέα πραγματεύεται την ιστορία της Άνα Μαγκνταλένα Μπαχ, η οποία κάθε χρόνο στις 16 Αυγούστου ταξιδεύει στην Καραϊβική, για να αφήσει λουλούδια στον τάφο της μητέρας της, με αφορμή την επέτειο των γενεθλίων της. Με φόντο τη μαγευτική ζάλη του νησιού όμως, η περιπέτεια του αγνώστου και του απαγορευμένου θα την κερδίσει και τα ετήσια ταξίδια στη λιμνοθάλασσα της Καραϊβικής θα αποκτήσουν διπλό νόημα για εκείνη, ακόμα και αν βρίσκεται εδώ και 27 χρόνια σε έναν ευτυχισμένο γάμο με 2 παιδιά. Αύριο, 18 Απριλίου, αναμένεται να κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός.