Νέο θεατρικό έργο, νέο αίμα καλλιτεχνών στο θέατρο Πορεία

Ένα κορίτσι θέλει διακαώς να πεθάνει. Δύο άλλα, πάλι, θέλουν διακαώς να ζήσουν. Η σκηνοθέτρια Δέσποινα – Ντορίνα Ρεμεδιάκη και η συγγραφέας Αργυρώ Βώβου συναντώνται πάνω από ένα, παρ’ ολίγον, πτώμα κι ο θάνατος – οξύμωρο, ναι – είναι για εκείνες ένα σημείο εκκίνησης και προσδοκιών.

Η Αργυρώ Βώβου είναι η νέα συγγραφέας, το έργο της οποίας επελέγη φέτος από τη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής του Θεάτρου Πορεία. Τίτλος του «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου» που ανεβαίνει σε επίσημη πρώτη και σε σκηνοθεσία της Δέσποινας – Ντορίνας Ρεμεδιάκη. Η, μεταξύ τους, συνάντηση τους είναι η διασταύρωση μιας γενιάς που τώρα ξεκινάει, βγαίνοντας από το φάσμα του στόχου και μπαίνοντας στη φάση της υλοποίησης. Η μεν πρώτη, βλέποντας το πρώτο της έργο να παρασταίνεται, η δε δεύτερη, να υπογράφει τη δεύτερη της σκηνοθεσία σε αθηναϊκό θέατρο (μετά το φετινό «Βυσσινόκηπο» στο Θησείον).

H σκηνοθέτρια της παράστασης που ανεβαίνει στο θέατρο Πορεία, Δέσποινα – Ντορίνα Ρεμεδιάκη. @Χρήστος Συμεωνίδης

Η συνθήκη που τις τροφοδοτεί ωστόσο, ως αντανάκλαση της ίδιας της εποχής μας, είναι (και δεν είναι) παράδοξη. Το έργο μιλάει για την υπαρξιακή περιπέτεια ενός νεαρού κοριτσιού που δεν θέλει τη ζωή της, αλλά (για κακή της τύχη) ο θάνατος απεργεί και όλα μπαίνουν σε μια βασανιστική αναμονή.

«Η Σάνα είναι ένας άνθρωπος γεμάτος πληγές που συνεχώς κάτι τρέχει να προλάβει. Νιώθει ανεπιθύμητη στον κόσμο και θέλει να σταματήσει να υπάρχει μέσα σε αυτόν. Σκοπός της ζωής της είναι να σκαρφιστεί έναν ικανοποιητικό τρόπο να πεθάνει. Το οξύμωρο είναι πως, ενώ γνωρίζει πως δεν είναι εφικτό να πεθάνει, τραυματίζει θανάσιμα τον εαυτό της κάθε μέρα σαν να έχει εθιστεί σε αυτό. Σχεδόν σαν να παίζει κάποιο παιχνίδι. Νιώθει ανεπιθύμητη μέσα στην ίδια της τη ζωή και όμηρος σε έναν κόσμο υπό κατάρρευση. Είναι παγιδευμένη σε έναν τόπο που η ίδια νιώθει ότι δεν είναι ασφαλής πουθενά και που κάνεις δεν την ρώτησε αν θέλει ή αν αντέχει να ζήσει σε αυτόν. Και αυτό νομίζω ότι αφορά τη γενιά μου. Μοιραζόμαστε το συλλογικό τραύμα του να ζούμε σε έναν κόσμο διαμορφωμένο από λάθη που έγιναν πριν καν ξεκινήσουμε να υπάρχουμε· και το χειρότερο είναι ότι πληρώνουμε γι’ αυτά. Στο έργο, υπάρχει μια συνάντηση ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον. Ανάμεσα σε ένα παιδί και σε αυτούς που το έφεραν στον κόσμο. Ο τίτλος, επομένως, είναι αυτό ακριβώς. Μια συνάντηση ανάμεσα σε δύο κόσμους. Ίσως και η ανάγκη για μια αγκαλιά», εξηγεί η δημιουργός του.

H συγγραφέας του έργου «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου», Αργυρώ Βώβου. @Σταύρος Τσαρουχάς

Η Αργυρώ Βώβου είναι απόφοιτη του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μπήκε στη σχολή αυτή από την αγάπη της για το θέατρο, μολονότι ήξερε πως δεν ήθελε να γίνει ηθοποιός. «Ήξερα πάντα ότι θέλω να γίνω συγγραφέας», λέει με βεβαιότητα, κάτι που ανακάλυψε ως φοιτήτρια μέσα από την έκθεση στη διαδικασία αναπαράστασης ενός έργου. «Κατάλαβα ότι θέλω να γράφω κείμενα τα οποία θα ζωντανεύουν στη σκηνή. Η απόφαση μου αυτή με οδήγησε στη Σχολή Πυροδότησης όπου βρήκα γόνιμο έδαφος για να εκφραστώ μέσα από τα έργα μου, ακριβώς όπως θέλω», εξηγεί.

Σε ένα σύμπαν πολύ συγγενές περιστρεφόταν και η Δέσποινα – Ντορίνα Ρεμεδιάκη. Φοιτήτρια στην Κλασική Φιλολογία Αθηνών, θυμάται το πρωί να δίνει εξετάσεις πάνω στις ευριπίδειες «Τρωάδες» και το βράδυ να τις παρακολουθεί την ομώνυμη παράσταση που, τότε, ανέβαζε το Θέατρο του Νέου Κόσμου. Αποφάσισε εκείνη τη στιγμή ότι αναζητούσε μια πιο ενεργή σχέση με τα θεατρικά κείμενα. Κι έτσι μετά το Πανεπιστήμιο, μπήκε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών· μια εμπειρία που της άνοιξε πολλούς δρόμους και τελικά την έστειλε στην περίφημη Ακαδημία Τεχνών του Gitis με υποτροφία. Πρόλαβε δε, να ζήσει τη Ρωσία πριν την εισβολή στην Ουκρανία και να συνδεθεί βαθιά με τη ρωσική κουλτούρα.

Μαθήτρια του Ντμίτρι Κρίμοφ στράφηκε γρήγορα στο θέατρο που «με συγκινεί προσωπικά, στο απλό θέατρο, στο θέατρο που έχει νόημα να πεις κάτι, ένα θέατρο για τους ανθρώπους» εξηγεί. Γι’ αυτό και παίρνοντας στα χέρια της το έργο της Βώβου ένιωσε μια προσωπική σύνδεση μαζί του. «Δεν αντιλαμβάνομαι τις απόπειρες αυτοκτονίας αυτού του κοριτσιού ως αίτημα προς το θάνατο, αλλά ως αίτημα προς μια αλλιώτικη ζωή. Είναι μια περίπτωση Άμλετ της εποχής μας που δεν αναρωτιέται ‘αν κανείς πρέπει να ζει ή να μην ζει;’ αλλά περισσότερο πώς να ζει. Δεν είναι τυχαίο που αυτό το πλάσμα θέλει να επιστρέψει στη στιγμή πριν γεννηθεί. Επί της ουσίας, ζητάει από τη μητέρα της να την αγαπήσει αλλιώς ή να την γεννήσει αλλιώς, προκειμένου να ζήσει και με έναν άλλο τρόπο», επισημαίνει η Ρεμεδιάκη.

Κι ενώ το «Τι θα πει η μάνα σου όταν δει το πτώμα σου» είναι μια σύζευξη ψυχολογικού θεάτρου και θεάτρου του παραλόγου, η σκηνοθέτρια κατάφερε να το αποκωδικοποιήσει εντοπίζοντας τους κόσμους όπου εδράζεται η σουρεαλιστική δυστοπία μέσα στη σύγχρονη πραγματικότητα. «Ξαφνικά, συνειδητοποίησα ότι ένας τόπος όπου ο θάνατος έχει σταματήσει και η ζωή μαραζώνει, είναι δίπλα μας: Είναι στους δρόμους κάτω από την Ομόνοια, εκεί που συχνάζουν οι χρήστες ουσιών. Είναι κι αυτοί εν δυνάμει φεύγοντες», λέει.

«Αλλά και όλοι οι υπόλοιποι είμαστε φορείς μεταβαλλόμενων πιθανοτήτων, είμαστε φορείς δυστοπίας, ανά πάσα στιγμή. Ο σουρεαλισμός είναι μέρος του ρεαλισμού που βιώνουμε», συνεχίζει παίρνοντας βαθιές ανάσες. Η ματιά της πάνω στο έργο θα παραπέμπει στο σινεμά του Ρόϊ Άντερσον: Κωμωδία του παραλόγου κι ένας ουσιώδης ουμανισμός.

Ο Διονύσης Πιφέας και ο Αλέξανδρος Σιάτρας πρωταγωνιστούν στην παράσταση. @Χρήστος Συμεωνίδης

Η Αργυρώ Βώβου έγραψε το έργο της στη διάρκεια των lockdowns, σε μια φάση μεταξύ της αναμονής για ζωή και ενός αγνώστου μέλλοντος. Μάλιστα, το εναρκτήριο συμβάν που κουρδίζει το έργο της είναι ένα χαλασμένο τρένο. Σιωπούν και οι δύο – σκεπτόμενες το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών – συνειδητοποιώντας πως η ζωή βομβαρδίζεται διαρκώς από το παράλογο. «Δεν είναι τα Τέμπη μια στιγμή όπου η δυστοπία προσέκρουσε στο ρεαλισμό μας; Φυσικά και είναι! Τόσο μεγάλη είναι η ζωή που ήρθε και μας βρήκε μέσα σε ήδη γραμμένα κείμενα», σχολιάζει η σκηνοθέτρια της παράστασης.

Φαίνεται πως και για τις δύο νέες δημιουργούς, η συνάντηση στο Θέατρο Πορεία λειτουργεί και ως μια χειρονομία διαμαρτυρίας αναφορικά με το τοπίο στο οποίο μεγάλωσαν και το παρόν που βιώνουν. «Νομίζω πως η γενιά μας έχει αποδομήσει κάθε έννοια του νοήματος, η ζωή μας δεν βγάζει νόημα. Ξεκινά να συμβαίνει κάτι το ελπιδοφόρο που ποτέ δεν κορυφώνεται σε μια κατάκτηση. Δεν έχουμε την εμπειρία μιας συλλογικής νίκης κι αυτό είναι ένα μεγάλο αγκίστρι για εμάς. Έχουμε χάσει την αίσθηση της κοινότητας», διαπιστώνει η Δέσποινα – Ντορίνα Ρεμεδιάκη.

Φανή Παναγιωτίδου και Χριστίνα Μπρέκου, σε ρόλους μάνας και κόρης στη νέα παράσταση του θεάτρου Πορεία. @Χρήστος Συμεωνίδης

Σε αυτό το κοινωνικό έλλειμμα φαίνεται πως, και για τις δυο τους, απαντά το θέατρο. Η συγγραφέας Αργυρώ Βώβου βρέθηκε στην ομάδα της Σχολής Πυροδότησης του Θεάτρου Πορεία, στο πλαίσιο της οποίας γεννήθηκε το έργο της – αν και επιχειρούσε στη θεατρική συγγραφή ήδη από το 2015. Κι από εδώ και στο εξής, επιζητά να δημιουργήσει με αξιοπρέπεια. «Δεν ξέρω αν είναι εφικτό να βιοποριστώ από τη συγγραφή· θα μπορώ να απαντήσω με σιγουριά πολύ αργότερα, ίσως κοντά στο τέλος της ζωής μου. Προς το παρόν, νιώθω σαν να γεννήθηκα χθες», ομολογεί.

Η Ρεμεδιάκη, με τη σειρά της, αναγνωρίζει ελπίδα κάθε φορά που υποστηρίζονται νέοι καλλιτέχνες. Μετά την πρεμιέρα της παράστασης στο «Πορεία» κάνει μια ακόμα παρόμοια αρχή: Αναχωρεί με καλλιτεχνική υποτροφία του Εθνικού για την Κραϊόβα της Ρουμανίας και το Διεθνές Φεστιβάλ Σαίξπηρ, όπου θα συμμετέχει ως δραματουργός.
Η παράσταση τους, ως ελπιδοφόρα μαρτυρία, ανεβαίνει από την προσεχή Κυριακή 12 Μαΐου στο θέατρο Πορεία όπου και θα παίζεται μέχρι τις 4 Ιουνίου.