Περίπου 1 εκ. από εμάς έχει υπέρταση – αλλά δεν το γνωρίζει και αυτό οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα υγείας

Όταν μιλάμε για υπέρταση αναφερόμαστε στην αρτηριακή πίεση άνω του φυσιολογικού, δηλαδή η συστολική πίεση κάτω από 120 mmHg και διαστολική κάτω από 80 mmHg, ωστόσο το ποια είναι φυσιολογική πίεση για εσάς μπορεί να το πει μόνο ο γιατρός σας. Πρόκειται για μία πάθηση που μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ηλικία και στα δύο φύλα. Και παρότι η μέτρηση της πίεσης είναι απλή, η υπέρταση δεν είναι νόσος που πρέπει να περνά απαρατήρητη.

Η υπέρταση παραμένει ο σημαντικότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα και θανάτους διεθνώς. Είναι η πρώτη αιτία καρδιαγγειακών νοσημάτων στις αναπτυγμένες χώρες και αποτελεί τον ισχυρότερο παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και έναν από τους ισχυρότερους για στεφανιαία νόσο, έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια και άνοια. Μάλιστα, στην Ευρώπη περίπου το 50% των θανάτων σε άνδρες και γυναίκες αποδίδονται στα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Τα στοιχεία από την Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη ΕΜΕΝΟ (2015-16) που έγινε σε 6.000 ενήλικες σε όλη την χώρα μας σίγουρα δεν είναι καθησυχαστικά.

• Πάνω από το 1/3 των Ελλήνων έχουν υπέρταση (περίπου 3.000.000 άτομα) και πάνω από το 1/2 των ηλικιωμένων έχουν υπέρταση
• 30% των υπερτασικών είναι αδιάγνωστοι (περίπου 1.000.000)
• 30% έχουν επιτύχει καλή ρύθμιση με φαρμακευτική θεραπεία (περίπου 2.000.000 είναι αρρύθμιστοι)
• Οι άνδρες και οι νεότεροι υπερτασικοί έχουν συχνότερα αρρύθμιστη υπέρταση

• Η διάγνωση της υπέρτασης γίνεται μόνο με τη μέτρηση της πίεσης. Η διάγνωση απαιτεί σχολαστική μεθοδολογία και επιβεβαίωση με επανάληψη μετρήσεων της πίεσης, συχνά και εκτός ιατρείου (στο σπίτι ή με 24ωρη καταγραφή).
• Υπάρχουν διάφορα μέσα για να μειωθεί η πίεση χωρίς φάρμακα αλλά και καλά μελετημένα δραστικά φάρμακα ώστε η υπέρταση να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και να προληφθούν οι επιπλοκές της.
• Η υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, η μείωση του αλατιού στο φαγητό, η τακτική σωματική άσκηση (π.χ. γρήγορο βάδισμα για τουλάχιστον μισή ώρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας), η διατήρηση σωματικού βάρους σε φυσιολογικό επίπεδο, και η αποφυγή μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της πίεσης αλλά και να προλάβουν ή να καθυστερήσουν την εμφάνισή της. Επιπλέον, η διακοπή του καπνίσματος και η αποτελεσματική αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερίνης και του σακχάρου (όταν συνυπάρχουν) είναι απαραίτητα για την πρόληψη των καρδιαγγειακών επεισοδίων.
• Υπάρχουν διάφορες επιλογές για φαρμακευτική θεραπεία, η οποία εξασφαλίζει αποτελεσματική προστασία από τα καρδιαγγειακά επεισόδια.
• Η στρατηγική της θεραπείας προσαρμόζεται ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή (εξατομίκευση). Η θεραπεία είναι καθημερινή (συνήθως πρωινή) και όχι περιστασιακή ή μεταβαλλόμενη ανάλογα με τις τιμές της πίεσης που βρίσκει ο ασθενής στο σπίτι.
• Η μακροχρόνια επίτευξη άριστης ρύθμισης της πίεσης μειώνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
• Με τα θεραπευτικά όπλα που διατίθενται σήμερα, πάνω από 95% των ασθενών με υπέρταση μπορούν να ρυθμιστούν άριστα χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.

Η 17^η Μαΐου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης στο πλαίσιο της οποίας διοργανώνονται εκδηλώσεις και δραστηριότητες σε πολλές χώρες. Το 2017 η Διεθνής Εταιρεία Υπέρτασης ξεκίνησε το Παγκόσμιο Πρόγραμμα ΜΜΜ (May Measurement Month) όπου πραγματοποιούνται δράσεις κατά τη διάρκεια των οποίων διεξάγονται μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης στον γενικό πληθυσμό κάθε Μάιο σε πάνω από 100 χώρες.

Με στόχο τη βελτίωση της ενημέρωσης για την υπέρταση στην Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε το πρόγραμμα ΜΜΜ το 2019, το 2022 και το 2023 σε 11 αστικά κέντρα και πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις πίεσης σε συνολικά 17.000 ενήλικες. Από τα δεδομένα που προέκυψαν φάνηκε ότι 40% αυτών που μετρήθηκαν είχαν υπέρταση. Από τους υπερτασικούς ασθενείς, το 25% ήταν αδιάγνωστοι και λιγότεροι από τους μισούς ήταν καλά ρυθμισμένοι με θεραπεία.

Το πρόγραμμα ΜΜΜ 2024 θα πραγματοποιηθεί και φέτος στην Ελλάδα το Μάιο 2024 με στόχο να πραγματοποιηθούν μετρήσεις πίεσης σε πάνω από 10.000 άτομα σε 18 πόλεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ιωάννινα, Ηράκλειο, Βόλος, Λάρισα, Τρίπολη, Βέροια, Καβάλα, Κιλκίς, Σέρρες, Δράμα, Αλεξανδρούπολη, Μολάοι, Καλαμάτα, Ρόδος, Χανιά). Οι μετρήσεις θα πραγματοποιηθούν σε ειδικά διαμορφωμένους δημόσιους χώρους με την χρήση πιστοποιημένων πιεσόμετρων.

Συντονιστής του προγράμματος ΜΜΜ στην Ελλάδα είναι ο καθηγητής Παθολογίας & Υπέρτασης της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Στεργίου, στο Κέντρο Υπέρτασης STRIDE-7 της Γ’ Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο «Σωτηρία», ο οποίος είναι μέλος της Διεθνούς Επιτροπής ΜΜΜ και εκλεγμένος επόμενος πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Υπέρτασης. Το ΜΜΜ στην Ελλάδα πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης με Προέδρο τον καθηγητή Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Μιχαήλ Δούμα, ο οποίος είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης και διευθυντής της Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Ιπποκράτειο». Στην διεξαγωγή του ΜΜΜ 2024 στην Αθήνα συμμετέχουν πολλά μέλη Ιατρικών Σχολών και γιατροί του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αλλά και πολλοί φοιτητές της Ιατρικής Σχολής, προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί.