Η σκηνοθέτις Χριστίνα Ιωακειμίδη μάς μιλά για την βραβευμένη ταινία “Μέντιουμ”

Η Χριστίνα Ιωακειμίδη επιστρέφει στην σκηνοθεσία με την ταινία “Μέντιουμ”, μια συγκινητική ιστορία για τον πρώτο έρωτα μιας έφηβης κοπέλας. Με αφορμή την έξοδό της στα θερινά σινεμά – στις 23 Μαΐου από την Weirdwave – συζητήσαμε με την σκηνοθέτιδα για την ταινία, για την πορεία της και την ελληνική πραγματικότητα στον χώρο του κινηματογράφου.

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ του Σεράγεβο -κερδίζοντας το βραβείο Cineuropa– και την ελληνική της πρεμιέρα στο Διεθνές Τμήμα του περασμένου 64ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ακόμη, κέρδισε το βραβείο Καλύτερης Βαλκανικής Ταινίας στο Φεστιβάλ της Σόφιας και τιμητική διάκριση στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου του Βερολίνου, ενώ είναι υποψήφια σε 5 κατηγορίες των Βραβείων ΙΡΙΣ 2024 της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

Πρόκειται για μια τρυφερή ιστορία για το ξύπνημα της σεξουαλικής επιθυμίας και την μαγεία του πρώτου έρωτα. Πρωταγωνιστεί η πρωτοεμφανιζόμενη χορεύτρια Αγγελική Μπεβεράτου στον ρόλο της ως Ελευθερίας και, δίπλα της ο Νικολάκης Ζεγκίνογλου στον ρόλο του Άγγελου. Συμπρωταγωνιστούν η Μάρθα Φριντζήλα στον ρόλο του μέντιουμ, η Κατερίνα Ζησούδη στον ρόλο της Αλεξάνδρας της εγκύου αδερφής της Ελευθερίας, ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης και η Νατάσα Εξηνταβελώνη.

Η αφίσα της ταινίας Μέντιουμ, της Χριστίνας Ιωακειμίδη

Καθώς η ταινία βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη, πόσο πιστό έμεινε το σενάριο στο βιβλίο; 

Τα μυθιστορήματα και οι ταινίες μιλούν διαφορετική γλώσσα. Η ταινία έμεινε πιστή στην κεντρική ιδέα του βιβλίου, ωστόσο υπάρχουν σημαντικές διαφορές. Αποφάσισα αρκετά νωρίς στη συγγραφή του σεναρίου ότι δεν θα μπω στο μυαλό του Γιώργου Συμπάρδη, δεν θα μπορούσα άλλωστε να μεταφέρω το δικό του όραμα. Έτσι αφήνοντας το βιβλίο στην άκρη, επικεντρώθηκα κυρίως στο συναίσθημα που μου είχε προκαλέσει η ανάγνωσή του. Ο Γιώργος βλέποντας τις παλιότερες ταινίες μου, έδειξε ανεκτίμητη και απόλυτη εμπιστοσύνη σε εμένα.  Δεν θέλησε να μάθει τίποτα για την εξέλιξη του σεναρίου όσο το δούλευα. Δεν διάβασε καν το τελικό draft!Αντιλαμβάνομαι πόσο δύσκολο μπορεί να είναι για έναν δημιουργό αυτό, και ακόμα περισσότερο μιας και επρόκειτο για το πρώτο του μυθιστόρημα. Τον ευγνωμονώ απεριόριστα που πίστεψε σε εμένα.

Το Μέντιουμ, της Χριστίνας Ιωακειμίδη

Όσο περνάει ο καιρός, καταλαβαίνω ότι υπάρχει κάτι πολύ έντονο που με συνδέει με το συνολικό του έργο. Στο βιβλίο, η κεντρική ηρωίδα, δεν ονοματίζεται. Στην ταινία, της έδωσα το όνομα Ελευθερία. Πριν λίγες μέρες, δίνοντας από κοινού μια συνέντευξη με το Γιώργο, μου εκμυστηρεύτηκε, πως είχε αποφασίσει να τελειώσει το μυθιστόρημα ονομάζοντας την ηρωίδα του, Ελευθερία… Τελικά δεν το έκανε, ύστερα από προτροπή του εκδότη του. Πώς όμως να μην πιστεύει κανείς στα μέντιουμ μετά από αυτή τη σύμπτωση; Αστειεύομαι. Δεν πιστεύω στα μέντιουμ!

Ήταν ο κεντρικός χαρακτήρας τον οποίο ερωτεύτηκα… μια γυναίκα μετέωρη, χαμένη, ανάμεσα σε διάφορες καταστάσεις -το παιδί και τη γυναίκα, τη χαρά για τον ερχομό μιας καινούργιας ζωής και το πένθος. Μια γυναίκα που νιώθει σχεδόν ξεχασμένη από τους δικούς της, που μεταμορφώνεται αποκαλύπτοντας στον εαυτό της, μια τόλμη που μου φάνηκε ξεχωριστή.

Το σινεμά, για εμένα, λειτουργεί ως αναζήτηση κάθαρσης.

Σίγουρα ήταν μια ενδοσκοπική εμπειρία, γι’ αυτό και με ενδιέφερε τόσο. Υπάρχουν θέματα στο βιβλίο με τα οποία καταπιάνομαι έτσι κι αλλιώς συχνά προσπαθώντας να τα κατανοήσω, όπως τι σημαίνει να νιώθει κάποιος ξεχασμένος στο οικογενειακό του περιβάλλον, η διαχείριση του πένθους, τι σημαίνει να χάνεις κάποιον ξαφνικά και η δυσκολία στην επικοινωνία. Το σινεμά, για εμένα, λειτουργεί ως αναζήτηση κάθαρσης, ως διαμεσολαβητής των τραυμάτων του παρελθόντος και του τωρινού μου εαυτού.

Αυτό που με τράβηξε στον Άγγελο είναι ο γεμάτος αντιθέσεις χαρακτήρας του. Παρουσιάζεται σκληρός και απόμακρος, ενώ είναι ταυτόχρονα γεμάτος τρυφερότητα. Βρήκα τη σχέση που διατηρεί με την Άννα (το μέντιουμ) και την Φατίχα πολύ συγκινητική, ο τρόπος κυρίως που τους ενώνει η απώλεια. Ταυτόχρονα είναι και αυτός ένας χαρακτήρας που ανακαλύπτει το ξύπνημα της σεξουαλικής του επιθυμίας, για πρώτη φορά με μια γυναίκα.

Το Μέντιουμ, της Χριστίνας Ιωακειμίδη

Η επιλογή των ηθοποιών έγινε σε συνεργασία με το Athens Casting. Έχουμε δουλέψει στο παρελθόν μαζί, υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη και κοινή ματιά. Πρώτα επικεντρωθήκαμε στον ρόλο της Ελευθερίας, καθώς σηκώνει στις πλάτες της όλη την ταινία. Οι υπόλοιποι χαρακτήρες ταίριαξαν στη συνέχεια, μαζί της.

Δεν ήταν τόσο η επιλογή ενός φρέσκου προσώπου που με ενδιέφερε, όσο ότι ήθελα μια κοπέλα που να είναι ηλικιακά κοντά στην ηρωίδα. Δεν ήθελα δηλαδή μια ηθοποιό 25 χρονών, που απλώς να μοιάζει νεότερη. Κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της καραντίνας είδα ένα βίντεο της Αγγελικής στο διαδίκτυο, μια solo performance που είχε χορογραφήσει τον εαυτό της. Είδα ένα κορίτσι γεμάτο θάρρος και τόλμη, που ταυτόχρονα διέθετε μια συγκινητική εσωτερικότητα. Συναντηθήκαμε και πολύ σύντομα είχα πειστεί ότι αυτή θα είναι η Ελευθερία. Η Αγγελική τότε ήταν 16 χρονών, και φοιτούσε στο καλλιτεχνικό σχολείο με κατεύθυνση τον χορό. Το Μέντιουμ, είναι η πρώτη της εμφάνιση στον κινηματογράφο!

Το Μέντιουμ, της Χριστίνας Ιωακειμίδη

Μετά την επιλογή της Αγγελικής, διάλεξα τον Νικολάκη, είχαν αυτό που λέμε, τρομερή χημεία. Τον Νικολάκη τον θεωρώ έναν από τους πιο ταλαντούχους  ηθοποιούς της γενιάς του. Υπήρξε επίσης πολύ ανοιχτός και πρόθυμος να συνεργαστεί με μια νέα κοπέλα που δεν ήταν ηθοποιός. Ο ίδιος βοήθησε με τον τρόπο του σημαντικά την Αγγελική στο να απελευθερωθεί. Αλλά και οι υπόλοιποι υπέροχοι ηθοποιοί, αγκάλιασαν την Αγγελική με ένα τρόπο πολύ συγκινητικό και ανέπτυξαν μια ιδιαίτερη σχέση μαζί της, η Κατερίνα Ζησούδη, η Μάρθα Φριντζήλα, η Νατάσσα Εξηνταβελόνη. Υπήρξα πραγματικά τυχερή!

Ναι, σίγουρα η ζωή είναι γεμάτη αντιθέσεις και ήταν πράγματι ζητούμενο για εμένα να τις αναδείξω. Αυτές οι έντονες αντιθέσεις στη ζωή της Ελευθερίας δικαιολογούν ίσως τη συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Αυτή την αίσθηση της μετεώρισης και του χασίματος, της έλλειψης προσανατολισμού.

Επισκέφτηκα ένα μέντιουμ από περιέργεια. Δεν πήρα καμία απάντηση…

Δεν ξέρω ποιες είναι αλήθεια οι ικανότητες ενός μέντιουμ! Επισκέφτηκα από περιέργεια ένα, κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας. Δεν πήρα καμία απάντηση… Υποθέτω ότι υπάρχουν άνθρωποι που διαθέτουν ανεπτυγμένη ικανότητα στο να διαισθάνονται πράγματα. Ίσως είναι μια προχωρημένη μορφή συναισθηματικής νοημοσύνης. Αυτό το χαρακτηριστικό εντοπίζει και η Άννα στην Ελευθερία.  Άλλωστε και αυτή (η Άννα) είναι λίγο μέντιουμ- απατεωνίσκος. Ταυτόχρονα είναι ένας τρυφερός χαρακτήρας, καθώς υιοθετεί ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη.

Η Χριστίνα Ιωακειμίδη στο SBIFF

Δεν το είχα σκεφτεί έτσι, σίγουρα οι γυναίκες είναι πολύπλοκα όντα, τα οποία αλλάζουν δραστικά σε διάφορες φάσεις της ζωής τους. Όλοι αυτοί οι μοναδικοί, δυνατοί, γυναικείοι χαρακτήρες που υπάρχουν στο βιβλίο, είναι γραμμένοι από έναν άντρα! Ο Γιώργος έχει ένα μοναδικό χάρισμα στο να γράφει τις γυναίκες, τόσο σε αυτό όσο και στα υπόλοιπα βιβλία του.

Το Μέντιουμ, της Χριστίνας Ιωακειμίδη

Ο γιος μου γεννήθηκε δύο ημέρες μετά την πρεμιέρα της πρώτης μου ταινίας. Θυμάμαι χαρακτηριστικά -και γελάω- τον Ορέστη Ανδρεαδάκη όταν πηγαίναμε για το test screening: “Άντε να τελειώσουμε, μη μας γεννήσει η Χριστίνα μέσα στην αίθουσα!”. Εγώ τότε δούλευα ως βοηθός σκηνοθέτη κυρίως στη διαφήμιση, με εξαντλητικά ωράρια. Ξεκίνησα να κάνω ντοκιμαντέρ για την τηλεόραση, όμως γρήγορα κατάλαβα ότι θα ήταν πολύ δύσκολο να βιοποριστώ. Χρειαζόμουν μια οικονομική σταθερότητα, χρόνο για τα παιδιά που έγιναν δύο, και χρόνο για να δουλεύω ταυτόχρονα το σενάριο για το Μέντιουμ. Πάντα αγαπούσα το μαγείρεμα, απολαμβάνω την αγάπη που προσφέρεις μέσα από την προετοιμασία του φαγητού για τους κοντινούς σου ανθρώπους. Κάπως έτσι γεννήθηκε το Baba Ghanoush, ένα χορτοφαγικό εστιατόριο στο Παγκράτι και κάπως έτσι πέρασαν και 13 χρόνια από το Χάρισμα…

Δεν μπορείς να ζήσεις από το σινεμά στην Ελλάδα.

Οι οικονομικές δυσκολίες είναι τεράστιες. Τα χρήματα που μπορεί να διασφαλίσει κανείς βασιζόμενος σε κρατικές επιχορηγήσεις, εν όψει απουσίας ιδιωτικών πόρων, είναι περιορισμένα. Από την ώρα που κάνεις αίτηση για χρηματοδότηση, μπορεί να περιμένεις έως και 2,5 χρόνια για μια απάντηση. Αυτό δεν το έχω συναντήσει σε καμιά άλλη χώρα. Μέχρι να σου απαντήσουν, έχεις ξεχάσει ποια ήταν η αρχική σου πρόθεση. Πέρα από το τελικό αποτέλεσμα, που ασφαλώς επηρεάζεται από την έλλειψη ικανοποιητικών πόρων, είναι επίσης γεγονός ότι οι συντελεστές μιας ταινίας, δεν αμείβονται επαρκώς, δεν μπορείς να ζήσεις από το σινεμά στην Ελλάδα.

Το Μέντιουμ, της Χριστίνας Ιωακειμίδη

Δεν θέλω να φανώ απαισιόδοξη, αλλά όλοι ξέρουμε τα νούμερα που κάνουν ανεξάρτητες ταινίες μικρού προϋπολογισμού στις αίθουσες. Δυστυχώς, χωρίς προώθηση, είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα και τα χρήματα για την προώθηση είναι ελάχιστα. Όσο καλή και αν είναι μια ταινία, μέχρι να λειτουργήσει το word of mouth, έχει έρθει η επόμενη να πάρει τη θέση της στις αίθουσες.

Καταρχήν ξεκούραση και ανασυγκρότηση της ζωής μου, η οποία διαλύθηκε εντελώς κατά τη διάρκεια της ταινίας. Παράλληλα ξεκινάει μια συνεργασία με την ΕΑΚ (Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου) για μια σπονδυλωτή ταινία με 5 άλλους υπέροχους σκηνοθέτες, για την οποία ανυπομονώ πολύ.