Γιαν Βαν, πού συναντιούνται η ελληνική παραδοσιακή μουσική με τη τζαζ;

Εδώ και δύο δεκαετίες – 23 χρόνια για να είμαστε συγκεκριμένοι – το Athens Jazz σηματοδοτεί με τον πιο όμορφο τρόπο το τέλος της άνοιξης και την αρχή του καλοκαιριού. Ποιος είναι αυτός ο τρόπος; Μια μεγάλη γιορτή, αφιερωμένη στην τζαζ μουσική, που κάθε χρόνο γίνεται όλο και μεγαλύτερη και φέτος έχει φτάσει να μετρά πάνω από 20 live, τα περισσότερα εκ των οποίων πραγματοποιούνται με ελεύθερη είσοδο.

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, η πρώτη ημέρα του φεστιβάλ είναι αφιερωμένη στην ελληνική σκηνή, με τρία εγχώρια σχήματα, που ανέδειξε η καλλιτεχνική επιτροπή του φεστιβάλ, να κάνουν την εμφάνισή τους στην σκηνή της Τεχνόπολης. Φέτος, ανάμεσα στους εκπροσώπους της ελληνικής σκηνής στην κατηγορία jazz+, βρίσκουμε ένα πολύ ιδιαίτερο ντούο, εκείνο των Γιαν Βαν και Φώτη Σιώτα, που μόλις πέρσι κυκλοφόρησαν το πολύ ενδιαφέρον άλμπουμ τους, Folks Nowadays, το οποίο και σύστησε τους περισσότερους από εμάς στον τόσο ιδιαίτερο ‘μεταπαραδοσιακό’ ήχο τους.

Εμείς, λίγες μέρες πριν ανοίξουν την αυλαία του Athens Jazz, μιλήσαμε με τον Γιαν Βαν, κατά κόσμον Γιάννη Αγγελόπουλο, για να πάρουμε μία γεύση από τα όσα θα ακούσουμε στην Τεχνόπολη, την Δευτέρα 27 Μαΐου.

Ακούσματα πολλά και ποικίλα. Είχα την τύχη ο μεγάλος μου αδερφός, ο Παναγιώτης, να έχει πρόσβαση σε μουσικές και να εχει στην συλλογή του από Βασίλη Σούκα μέχρι Dizzy Gillespie.

Αρχές δεκαετίας 90, μου άρεσαν πολύ οι δίσκοι του Bill Frisell, “Have a Little Faith”, “This Land”. Ήταν κάπως πολύ εκλεπτυσμένο και ταυτόχρονα ζωώδες, πρωτόγονο αυτό που έφτανε στα αυτιά μου.

Δεν ξέρω αν πειραματιζόμαστε με τζαζ ήχους. Βλέποντας την πορεία της τζαζ, από τις φυτείες και την εκκλησία στα dance club και τις jazz σκηνές, αναγνωρίζω μια αντιστοιχία με την δική μας πορεία αλλά και την παραδοσιακή μουσική. Κάτι δηλαδή που προϋπάρχει σε μια κουλτούρα και μεταλλάσσεται χωρίς να χάνει τα δομικά του στοιχεία. Αυτό που ελπίζω για την μουσική που κάνουμε με τον Φώτη είναι, παρόλα τα κάποιες φορές ετερόκλητα στοιχεία (ο επεξεργασμένος ήχος του βιολιού, τα ηλεκτρονικά στοιχεία από τα τύμπανα, το πότε παραδοσιακό πότε πιο δυτικότροπο παίξιμο) να αφήνει ένα καθαρό ίχνος με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αυθεντικότητα.

Με τον Φώτη παίζουμε τα τελευταία 5-6 χρόνια. Είχαμε κάνει αρκετά live, ηχογραφήσεις, και το LP “Streams” όταν το 2022 μας ζητήθηκε από την σκηνοθέτιδα Έφη Θεοδώρου να γράψουμε από κοινού μουσική για την παράσταση “Ρίζες από Βαμβάκι”, στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Κάπως αυτός ο περιορισμός δούλεψε, καταφέραμε με κάτι παλιό, την ζυγιά δηλαδή και τον αρχέτυπο συνδυασμό ρυθμού και μελωδίας να φτιάξουμε κάτι πιο προσωπικό, καινούριο. Στον Φώτη θαυμάζω το ότι νοιάζεται, για τη μουσική, για τους γύρω του, τους κοντινούς του και τους πιο μακριά από αυτόν. Νοιάζεται.

Βλέποντας την πορεία της τζαζ, αναγνωρίζω μια αντιστοιχία με την δική μας πορεία αλλά και την παραδοσιακή μουσική.

Οι Βάκχες, μέσα από την μετάφραση του Χειμωνά ήταν το πρώτο βασικό στοιχείο που είχαμε ως πλαίσιο εργασίας. Η όλη ιδέα του δίσκου ήρθε από τον Γιάννη Σιγανό, δημιουργό του Φεστιβάλ ΒΚΧΣ. Το άλλο, ήταν ο “κόσμος” του κρασιού και το οινοποιείο του Ευρυβιάδη Σκλάβου στην Κεφαλονιά, στο κελάρι του οποίου έγινε η ηχογράφηση. Στις Βάκχες, είναι τοσο ισχυρές οι εικόνες, τόσο ακραίες οι περιγραφές, τόσο έντονο το δράμα… η χωρίς οίκτο τιμωρία του Πενθεα, της Αγαύης, ο πόνος του Κάδμου στο τέλος. Ταυτίστηκα αντανακλαστικά με την φιγούρα του Πενθέα, ο οποίος τιμωρήθηκε σκληρά επειδή δεν πίστεψε, επειδή αγνόησε τη μεταφυσική πλευρά της ύπαρξης. Ήταν σα να κάνουμε μουσική για ταινία. Οι φωνές των Αχιλλέα Κυριακίδη, Ματίνας Περγιουδάκη & Έκτορα Λιάτσου έδωσαν ροή στην ιστορία με την αφήγηση αγαπημένων αποσπασμάτων του έργου σε τέσσερα κομμάτια του άλμπουμ.

Για μένα είναι απλά μια πολύ βαθιά και ουσιαστική ανάγκη.

Δεν ξέρω αν χρειάζεται να το εξηγήσουμε. Καμιά φορά προσπαθώντας να καταλάβουμε κάτι και να το κατατάξουμε, το περιορίζουμε. Αν αγγίζει τον ακροατή αυτό που κάνουμε, οι υπότιτλοι είναι περιττοί.

Καλοκαίρι σε κάποιο ήσυχο βουνό που χρειάζεσαι ελαφριά κουβέρτα το βράδυ για να κοιμηθείς.

Αν αγγίζει τον ακροατή αυτό που κάνουμε, οι υπότιτλοι είναι περιττοί

Αισιόδοξη.

Πολλοί νέοι παίκτες με φαντασία, δεξιότητες και ήχο.

Υλικό από τα 2 αλμπουμ μας, Folks Nowadays & ΒΚΧΣ. Για εμάς είναι μεγάλη στιγμή και τιμή και είναι επίσης η πρώτη συναυλία της περιοδείας μας με σταθμούς σε Ελλάδα, Λουξεμβούργο, Ελβετία, Γερμανία, Τσεχία, Ουγγαρία, Σερβία. Ευχηθείτε μας καλή τύχη. Σας ευχαριστώ.

Ειρήνη γύρω μας και εντός.