Τι σημαίνει να σέβεσαι το περιβάλλον; 10 βιβλία μάς μιλούν για την προστασία του περιβάλλοντος

Μπορεί να ακουστεί κάπως κλισέ, μα το σπίτι όλων μας είναι πράγματι η Γη, για αυτό και πρέπει να τη φροντίζουμε με κάθε κόστος. Ευτυχώς, υπάρχουν κάποιες μέρες όπως η σημερινή, όπου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, και προκύπτουν ευκαιρίες να ενημερωθούμε για το πως μπορούμε να δείξουμε την αγάπη μας σε όσα μας περιβάλλουν και μας δίνουν ζωή.

Ένα πολύ αποτελεσματικό μέσω ευαισθητοποίησης για σημαντικά θέματα γενικότερα, αλλά και για την αξία του περιβάλλοντος ειδικότερα, είναι η λογοτεχνία, η οποία μας έχει χαρίσει δεκάδες σχετικά με το θέμα βιβλία, τόσο για τους μικρούς, όσο και για τους μεγάλους αναγνώστες, τα οποία καταφέρνουν με όμορφο, διασκεδαστικό και άμεσο τρόπο να μιλήσουν για τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά και να μας ενημερώσουν για τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε όλοι να βοηθήσουμε  στη διατήρησή του.

Με αφορμή τη σημερινή ημέρα, που είναι αφιερωμένη στο πολύτιμο περιβάλλον μας λοιπόν, αποφασίσαμε να ψάξουμε, με τη βοήθεια 5 αγαπημένων εκδοτικών οίκων, ανάμεσα στα ράφια των βιβλιοπωλείων και να βρούμε 10 βιβλία, παιδικά και μη, που να ρίχνουν φως σε όσα πρέπει να γνωρίζουμε για το περιβάλλον μας και το πως μπορούμε να βοηθήσουμε και εμείς στην προστασία του.

Σύμφωνα με τις εκδόσεις Μεταίχμιο, μία από τις καταλληλότερες “λογοτεχνικές” επαφές των παιδιών με την αναγκαιότητα της προστασίας του περιβάλλοντος και τους κινδύνους που φέρει η κλιματική αλλαγή, είναι το βιβλίο της Ελένης Ανδρεάδη, με τίτλο «Oι Μαχητές του Ντάο: Υπόθεση Λυπημένο Πάντα», όπου ο κόσμος χρειάζεται βοήθεια και οι Μαχητές του Ντάο επιστρέφουν για να φέρουν ισορροπία στον πλανήτη, αποκαλύπτοντάς μας όλα τα μυστικά που χρειαζόμαστε για να αρχίσουμε να σεβόμαστε τον πλανήτη.

Ο Του και η Ντι είναι δυο αδέρφια που πάνε σε ένα διαφορετικό σχολείο, στη σοφίτα του σπιτιού τους. Εκεί κάθε Σάββατο μαθαίνουν πώς να είναι μαχητές: οι Μαχητές του Ντάο, που υπερασπίζονται την ισορροπία στον πλανήτη. Δάσκαλός τους είναι ο Κινέζος παππούς τους και ταξιδιώτης του χρόνου, ο Σίφου. Αυτή τη φορά ο παππούς Σίφου το παράκανε στο μυστήριο. Η καινούρια υπόθεση που έχει αναθέσει στον Του και την Ντι είναι ένας ακαταλαβίστικος γρίφος για ένα λυπημένο πάντα. Ένας αρχαίος κινέζικος μύθος θα οδηγήσει τα παιδιά σε αναπάντεχες περιπέτειες στην πόλη της Αθήνας, αλλά οι Μαχητές του Ντάο δε θα τo βάλουν κάτω. Διότι τα ζώα του πλανήτη κινδυνεύουν και αυτοί μονάχα μπορούν να τα σώσουν…

Ο “Υλικός κόσμος“, του Ed Conway, αποτελεί τη δεύτερη επιλογή των εκδόσεων, μιας και αφορά του ενήλικους αναγνώστες αυτή τη φορά, αφού είναι σημαντικό να ενημερωθούν για τον πλανήτη στον οποίο ζούμε, όσοι περισσότεροι αναγνώστες γίνεται. Πιο συγκεκριμένα, στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας εξηγεί την ιστορία αλλά και την επιρροή των 6 αφανών ηρώων της σύγχρονης εποχής, των 6 υλικών που διαμόρφωσαν τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, και θα συνεχίσουν να τον διαμορφώνουν στο μέλλον, λαμβάνοντας τον ρόλο του μήλου της Έριδος τις περισσότερες φορές.

Αυτά είναι τα έξι υλικά που έχτισαν τον κόσμο μας και θα μεταμορ­φώσουν το μέλλον μας. Άμμος, αλάτι, σίδηρος, χαλκός, πετρέλαιο και λίθιο. Τροφοδοτούν με ενέργεια τους υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα, χτίζουν τα σπίτια και τα γραφεία, δημιουργούν σωτήρια φάρμακα. Ωστόσο, οι περισσότεροι τα θεωρούμε δεδομένα. Στο βιβλίο αυτό, ο Ed Conway ταξιδεύει στην υφήλιο –από τους απο­πνικτικούς διαδρόμους του βαθύτερου ορυχείου της Ευρώπης μέχρι τα εργοστάσια παραγωγής τσιπ πυριτίου στην Ταϊβάν και τις απόκοσμες πράσινες λίμνες με τα αποθέματα λιθίου– και παρουσιάζει έναν άγνωστο κόσμο. Απαριθμώντας τις θαυματουργές ιδιότητες των υλικών αυτών, φανερώνει τις διαδικασίες στις οποίες υποβάλλονται καθώς και τις άγνωστες εταιρείες που μετατρέπουν την ακατέργαστη ύλη σε προϊόντα που ξεπερνούν κάθε φαντασία. Καθώς ερχόμαστε αντιμέτωποι με την κλιματική αλλαγή, τις ενεργειακές κρίσεις και την απειλή μιας νέας παγκόσμιας σύρραξης, ο Conway αποκαλύπτει γιατί τα υλικά αυτά έχουν περισσότερη σημασία από ποτέ και πώς ο μυστικός πόλεμος για τον έλεγχό τους θα επηρεάσει το μέλλον μας.

Όπως αναφέρουν οι εκδόσεις Παπαδόπουλος, ο καλύτερος τρόπος για να ευαισθητοποιηθούν οι έφηβοι αναγνώστες για τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής που προκαλούνται από την αμέλεια μας να προστατεύσουμε το περιβάλλον, είναι το βιβλίο “Η τελευταία αρκούδα” της Hannah Gold. Σε αυτή τη συγκινητική ιστορία, η Έιπριλ θα βρεθεί με τον πατέρα της στο Νησί των Αρκούδων, από το οποίο πλέον οι πολικές αρκούδες έχουν εξαφανιστεί, αν και, κάτι της λέει πως μόλις είδε φευγαλέα τον τελευταίο εναπομείναντα αρκούδο, και θα αποφασίσει να κάνει τα πάντα για να τον σώσει.

Στο Νησί των Αρκούδων δεν υπάρχουν πια καθόλου πολικές αρκούδες. Τουλάχιστον έτσι λέει στην Έιπριλ ο πατέρας της όταν χάρη στις έρευνές του πηγαίνουν να μείνουν σε έναν μετεωρολογικό σταθμό της Αρκτικής. Αλλά ένα βράδυ η Έιπριλ βλέπει φευγαλέα κάτι που έχει ξεκάθαρα σχήμα αρκούδας να προχωράει με μεγάλες δρασκελιές πέρα στον ορίζοντα. Μια πολική αρκούδα που δεν θα έπρεπε να είναι εκεί – που πεινάει, είναι μόνη και πολύ μακριά από το σπίτι της. Μια αρκούδα που νιώθει πως κάτι της λείπει – όπως και στην Έιπριλ. Όσο το ασυνήθιστο δέσιμό τους βαθαίνει, η Έιπριλ είναι όλο και πιο αποφασισμένη να σώσει τον καινούριο της φίλο, τον Αρκούδο, κι έτσι ξεκινά το μεγαλύτερο και πιο σημαντικό ταξίδι της ζωής της. Ένα ταξίδι που θα σώσει τον Αρκούδο. Ίσως και την ίδια την Έιπριλ…

Η δεύτερη επιλογή των εκδόσεων, το “Τρίνιτι, Η ιστορία της πρώτης ατομικής βόμβας“, πρώτο graphic novel του Jonathan Fetter–Vorm, είναι μία από τις καλύτερες επιλογές για να ενημερωθούν οι ενήλικες αναγνώστες για τη ζημιά που μπορεί να δημιουργήσει στο περιβάλλον η απληστία του ανθρώπου, αφού διηγείται τη συγκλονιστική ιστορία του Σχεδίου Μανχάταν, του τεράστιου απόρρητου προγράμματος που είχε σκοπό να τιθασεύσει την ατομική ενέργεια, ώστε να λάβει μορφή όπλου. Πρωταγωνιστής αυτής της ιστορίας ο γνωστός πλέον και από την ομώνυμη ταινία, J.Robert Oppenheimer, και τα φιλοσοφικά θέματα που θίγονται πολλά, αλλά δοσμένα με όμορφο τρόπο, για αυτό και το συγκεκριμένο βιβλίο αξίζει την προσοχή όλων μας.

Σχέδιο Μανχάταν, ένα τεράστιο απόρρητο πρόγραμμα που είχε σκοπό να τιθασεύσει την ατομική ενέργεια, και να την κάνει όπλο στα χέρια των δυνατών. Επικεφαλής αυτού του πρωτοποριακού σχεδίου, του πιο τολμηρού επιστημονικού βήματος από τους θεωρητικούς υπολογισμούς στην πρακτική εφαρμογή, σε όλη την ανθρώπινη ιστορία, ήταν ο J.Robert Oppenheimer -ο άνθρωπος που έγινε μύθος, ο «πατέρας» της ατομικής βόμβας. Στις σελίδες του graphic novel αποτυπώνονται με εκπληκτική γλαφυρότητα το μέγεθος του έργου αυτού, το ανθρώπινο δράμα, η δύναμη της επιστήμης, οι ίντριγκες, ο τεράστιος τεχνικός θρίαμβος, καθώς και η κληρονομιά του πόνου και της καταστροφής, αλλά και της απειλής εξάλειψης  του ανθρώπινου πολιτισμού, που άλλαξε τον κόσμο μας για πάντα.

Η πρώτη πρόταση των εκδόσεων Μίνωας αφορά το παιδικό βιβλίο “Η ιστορία της φύσης“, των Κάθριν Μπαρ και Στιβ Γουίλιαμς, το οποίο αποτελεί μία εξαιρετική επιλογή για τους γονείς που ψάχνουν ένα βιβλίο για την πρώτη λογοτεχνική γνωριμία του παιδιού τους με τη φύση γενικότερα αλλά και με τη σημασία της προστασίας της ειδικότερα.

Στο βιβλίο αυτό θα διαβάσεις για την ιστορία της φύσης, τα προβλήματα που έχουν προκληθεί από τον άνθρωπο και τα οποία απειλούν το μέλλον μας, καθώς και για τις ευαισθητοποιημένες κοινότητες που ενώνουν τις δυνάμεις τους για τη διάσωση του πλανήτη μας. Μέσα από έξοχα διατυπωμένο κείμενο και υπέροχη εικονογράφηση, τα παιδιά μαθαίνουν ότι η διαφύλαξη της ισορροπίας της φύσης αποτελεί το κλειδί για την προστασία του θαυμαστού κόσμου μας.

Πόσες φορές έχουμε αναρωτηθεί αν ο τρόπος που ζούμε είναι βιώσιμος; Αν κάνει δηλαδή στην ουσία “καλό” στο περιβάλλον. Για να λυθεί μια και καλή αυτή η απορία, η Τζεν Τσίλινγκσγουορθ αποφάσισε να γράψει το βιβλίο “Live Green” και να μας παρουσιάσει 52 συμβουλές για το πως θα κάνουμε τη ζωή μας πιο “πράσινη”. Και όπως είναι λογικό, τις συμβουλές αυτές οι εκδόσεις μας προτείνουν ανεπιφύλακτα, μιας και τις θεωρούν πλέον διαχρονικές και απαραίτητες για όποιον ενδιαφέρεται να βοηθήσει το περιβάλλον, με λίγα, εύκολα και απλά βήματα, που μπορούν να εφαρμοστούν σε κάθε σπιτικό.

Το βιβλίο αυτό είναι μια συλλογή από χρήσιμες και πρακτικές οδηγίες που μπορείτε να ακολουθήσετε, με σκοπό να αλλάξετε την καθημερινότητά σας και να βοηθήσετε τον πλανήτη μας να παραμείνει όμορφος. Δημιουργήστε τα δικά σας προϊόντα καθαρισμού, δωρίστε τα ρούχα που δεν χρειάζεστε, αποβάλετε το πλαστικό από τη ζωή σας και αξιοποιήστε τα αγαθά παράγοντας μηδενικά απορρίμματα.

Οι εκδόσεις Ψυχογιός με τη σειρά τους, μας πρότειναν το παιδικό-εφηβικό βιβλίο “Επαναστάτριες μαχήτριες του περιβάλλοντος” των Έλενα Φαβίλι και Αντώνη Σαμαράκη, ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ανάγνωσμα για όσους θέλουν να μάθουν τις ιστορίες 25 γυναικών που πάλεψαν για την προστασία του πλανήτη μας και να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με τους τρόπους που μπορούν και αυτοί να βοηθήσουν, παίρνοντας έμπνευση από τη δράση των μαχητικών αυτών γυναικών που έμειναν στην ιστορία για την προσφορά τους.

Η συλλογή αυτή περιλαμβάνει είκοσι πέντε συναρπαστικές ιστορίες κοριτσιών και γυναικών που είναι αφοσιωμένες στη μάχη για τον πλανήτη. Διαβάστε σχετικά με τις έξυπνες δράσεις και τακτικές τους, γιορτάστε τις επιτυχίες τους και εμπνευστείτε ώστε να αγωνιστείτε κι εσείς για την προστασία του περιβάλλοντος με όποιον τρόπο μπορείτε. Διαμαρτυρηθείτε μαζί με την Τζέιμι Μαργκόλιν και την Γκρέτα Τούνμπεργκ. Φυτέψτε δέντρα με την Ουανγκάρι Μαατάι. Προστατεύστε το τροπικό δάσος του Αμαζονίου με τη Νεμόντε Νενκουίμο και επιστρατεύστε μια ομάδα νεαρών παρατηρητών πουλιών με τη Μάια-Ρόουζ Κρεγκ.

Πιο επίκαιρη από ποτέ φαίνεται να είναι η δεύτερη πρόταση των εκδόσεων, η οποία μάλιστα θα βρίσκεται στα ράφια των βιβλιοπωλείων από αύριο και θα αφορά την “μάστιγα” των τελευταίων ετών, που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και της κλιματικής κρίσης. Αναφερόμαστε φυσικά στον καύσωνα, και σύμφωνα με τον Jeff Goodell στη “ζωή σε έναν πλανήτη που φλέγεται“, καθώς όπως προκύπτει από τις έρευνες του συγγραφέα, κάθε χρόνο το φαινόμενο αυτό εντείνεται και περισσότερο, οδηγώντας τον πλανήτη μας με μαθηματική ακρίβεια σε ολοένα και πιο ζεστά, ανυπόφορα και καταστροφικά για το περιβάλλον μας καλοκαίρια.

Η υπερβολική άνοδος της θερμοκρασίας είναι η πρώτη κατά σειράν απειλή που πυροδοτεί όλες τις άλλες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει, αποκαλύπτονται όλα τα κενά τόσο σε επίπεδο διακυβέρνησης, άσκησης πολιτικής και οικονομίας όσο και σε επίπεδο αξιών. Ο βραβευμένος συγγραφέας και δημοσιογράφος Τζεφ Γκουντέλ σε αυτό το βιβλίο μάς παρουσιάζει τους ακραίους τρόπους με τους οποίους αλλάζει ήδη ο πλανήτης μας, καθώς και τις επιπτώσεις των καυσώνων σε όλες τις πτυχές της ζωής μας: από τη διατροφή και το ξέσπασμα επιδημιών ως τη στέγαση και την εργασία μας. Ο καύσωνας, μας εξηγεί ο Γκουντέλ, είναι ένα επιθετικό φαινόμενο που βάζει στο στόχαστρο τους πιο ευάλωτους. Αυτό τουλάχιστον ίσχυε έως τώρα. Καθώς όμως οι καύσωνες θα γίνονται όλο και πιο έντονοι και όλο και πιο συχνοί, δε θα είναι τόσο επιλεκτικοί.

Από τις εκδόσεις Διόπτρα έρχεται η επόμενη πρόταση του σημερινού μας αφιερώματος και ακούει στον τίτλο “Έχω για φίλο ένα δέντρο“. Το πρωτότυπο παιδικό αυτό βιβλίο της Jane Wilsher καλεί μικρούς και μεγάλους να αγαπήσουν τη φύση, να κάνουν το περιβάλλον φίλο τους και να μοιραστούν μαζί του 21 συναρπαστικές δραστηριότητες, κάνοντας μας να αναρωτηθούμε τελικά, πως θα ήταν να είχαμε τη φύση σύμμαχό μας και όχι να της φερόμασταν σαν εχθρό μας!

Γνωρίζατε ότι κάθε δέντρο μπορεί να γίνει φίλος ή φίλη μας; Μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου, παρουσιάζονται τρόποι για να γνωρίσουμε ένα δέντρο. Μαθαίνουμε να φροντίζουμε, να ανακαλύπτουμε και να παίζουμε με ένα δέντρο, αλλά και με το δάσος ή το πάρκο ολόγυρα. Οι προτεινόμενες δραστηριότητες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα βιωματικής μάθησης και ανακάλυψης, ώστε τα παιδιά να αγαπήσουν τα δέντρα και τη φύση.

Η τελευταία πρόταση των εκδόσεων αφορά και πάλι ένα παιδικό βιβλίο, το οποίο όμως αυτή τη φορά θίγει τη σημασία της προστασίας του πολύτιμου γαλάζιου του πλανήτη μας, δηλαδή των ωκεανών μας. Με τίτλο “Ταξίδι στον ωκεανό“, οι συγγραφείς του, Τζωρτζίνα Σπύρη και Μάνια Ζηρίδη, μας συστήνουν τον Κλικ, ένα ρινοδέλφινο που ξέρει τα πάντα για τους ωκεανούς, και μας ξεναγεί σε αυτούς όσο ψάχνει να λύσει το μυστήριο των χαμένων ψαριών που έχει αφήσει το κοπάδι του νηστικό, ενώ ταυτόχρονα μας ευαισθητοποιεί, αφού δεν παραλείπει να τονίσει τις αλλαγές που έχουν συμβεί στον κόσμο του με την κλιματική κρίση.

O Κλικ είναι ένα ρινοδέλφινο. Η κοινότητά του δεν βρίσκει πια τροφή και ο Κλικ θέλει να βοηθήσει να λυθεί το μυστήριο των εξαφανισμένων ψαριών. Παρόλο που αμφιβάλλει για τις δυνατότητές του, είναι αρκετά γενναίος ώστε να ξεκινήσει ένα μακρύ και γεμάτο προκλήσεις ταξίδι για να ανακαλύψει το χάρισμά του. Στην πορεία του, συναντάει πολλά διαφορετικά θαλάσσια ζώα, τα οποία μοιράζονται μαζί του τη σοφία τους και τον καθοδηγούν. Θα μπορέσει τελικά ο Κλικ να ανακαλύψει το κρυμμένο χάρισμά του και να βρει τα ψάρια; Πώς μπορεί να κάνει τον κόσμο καλύτερο αξιοποιώντας το χάρισμά του;