Ηρώδειο: Κλασική μουσική και όπερα κάτω από την Ακρόπολη

Στα πρώτα του βήματα, το Φεστιβάλ Αθηνών υπήρξε, και παρέμεινε για πολλά χρόνια, ταυτισμένο με το Ηρώδειο. Η αίγλη που προσέθετε στη διεξαγωγή καλλιτεχνικών εκδηλώσεων η «σκιά» της Ακρόπολης αποτελούσε έναν υπολογίσιμο ελκτικό παράγοντα, τόσο για τους θεατές όσο και για τα καλλιτεχνικά σχήματα που συμμετείχαν.

Έκτοτε, πολύ νερό κύλησε κάτω από τις γέφυρες του Ιλισού ή, ακριβέστερα, κάτω από την οδό Καλλιρρόης όπου βρίσκεται εγκιβωτισμένο ό,τι απέμεινε από το ρεύμα του ποταμού. Το Φεστιβάλ απλώθηκε σε ολόκληρη την πόλη, απευθύνθηκε σε ευρύτερα στρώματα, πέρα από το εύπορο αστικό κοινό που συνωστιζόταν στο Ηρώδειο, εμπλουτίστηκε με νέους σημαντικούς χώρους.

Το ρωμαϊκό ωδείο, παρά την προβληματική ακουστική του, αφιερώθηκε στις μουσικές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Παρά τις κατά καιρούς γκρίνιες –συχνά δικαιολογημένες– για την έλλειψη κάποιου άξονα, θεματολογικού ή άλλου, με βάση τον οποίο να επιλέγονται οι μουσικές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ, αυτές χαρακτηρίζονται κυρίως από την παρουσία ονομάτων μεγάλης (ή όχι και τόσο μεγάλης) εμβέλειας και κατανέμονται, σε πολύ γενικές γραμμές, σε κλασική μουσική, ελληνικό έντεχνο τραγούδι και ξένους ροκ καλλιτέχνες στην ακμή (ή ακόμη πιο πέρα) της καριέρας τους.

@Thomas Daskalakis

Από αυτές τις μουσικές εκδηλώσεις επιλέξαμε να παρουσιάσουμε έναν συνοπτικό οδηγό, που θα σας βοηθήσει να πλοηγηθείτε στις συναυλίες κλασικής μουσικής που θα παρουσιαστούν στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού από τις 15 Ιουνίου μέχρι και το τέλος του Ιουλίου.

Εννέα συναυλίες κλασικής μουσικής και δύο παραστάσεις όπερας συγκροτούν το φετινό μουσικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών στον τομέα της κλασικής μουσικής. Από αυτές, οι δύο οπερατικές παραστάσεις είναι παραγωγές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενώ από τις συναυλίες, τρεις θα παρουσιάσουν ελληνικά συμφωνικά σχήματα (Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα ΕΡΤ), τέσσερις διεθνείς ορχήστρες (Φιλαρμόνια Λονδίνου, Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης, Φιλαρμονική του Γκρατς και The Philharmonic Brass), ενώ δύο βραδιές είναι αφιερωμένες σε «ποπ» ονόματα του χώρου της κλασικής μουσικής: τους Ιμάνιουελ Αξ, Λεωνίδα Καβάκο και Γιο-Γιο Μα και, σε πρώτη εμφάνιση στην Ελλάδα, τον πολυβραβευμένο πολωνό κόντρα τενόρο Γιάκουμπ Γιοζέφ Ορλίνσκι.

Η παράσταση της «Τόσκα» του Τζάκομο Πουτσίνι από την Εθνική Λυρική Σκηνή άνοιξε την αυλαία του Φεστιβάλ Αθηνών την 1η Ιουνίου (και επαναλήφθηκε στις 2, 4, 6 και αύριο στις 11), αναβίωση σκηνοθεσίας του Ούγκο ντε Άνα, σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού.

Με έργα Γιοχάνες Μπραμς (Τρίο με πιάνο αρ. 2 σε ντο μείζονα, έργο 87) και Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (Τρίο με πιάνο σε σι ύφεση μείζονα, έργο 97, «Του Αρχιδούκα») θα ανοίξουν τον συναυλιακό κύκλο του φετινού καλοκαιριού τρεις κορυφαίοι σολίστες, οι Ιμάνιουελ Αξ (πιάνο), Λεωνίδας Καβάκος (βιολί) και Γιο-Γιο Μα (βιολοντσέλο). Η συνεργασία τους, που μετρά αρκετά χρόνια πλέον, με συναυλίες στις σπουδαιότερες αίθουσες διεθνώς και έχει αποτυπωθεί σε τρεις, έως τώρα, ηχογραφήσεις έργων Μπετόβεν, υπόσχεται μια απολαυστική ακρόαση και για το κοινό του Ηρωδείου.

Μια σημαντική ορχήστρα, η Philharmonia Orchestra του Λονδίνου, θα βρεθεί στην Αθήνα με τον επικεφαλής μαέστρο της, τον φινλανδό αρχιμουσικό Σάντου-Ματίας Ρόουβαλι, και σολίστ στο βιολί την Πατρίσια Κοπατσίνσκαγια, διάσημη για τις αντισυμβατικές και γεμάτες πάθος ερμηνείες της, προκειμένου να ερμηνεύσουν από τη σκηνή του Ηρωδείου έργα Μιχαήλ Γκλίνκα (Εισαγωγή από την όπερα «Ρουσλάνος και Λουντμίλα»), Ίγκορ Στραβίνσκι (Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα) και Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι (Συμφωνία αρ. 5).

Την Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής, η σκηνή του ρωμαϊκού ωδείου ανήκει, όπως κάθε χρόνο, στην Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, που υποδέχεται, αυτή τη φορά, τον δεκατριάχρονο Ελισέι Μισίν, ένα παιδί θαύμα του πιάνου από τη Ρωσία. Ο νεαρός σολίστ θα ερμηνεύσει το Δεύτερο κοντσέρτο για πιάνο του Φρεντερίκ Σοπέν, υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού Μιχάλη Οικονόμου. Ακόμη, η Ορχήστρα, σε συνεργασία με τη Χορωδία των Μουσικών Συνόλων του Δήμου Αθηναίων και τη Χορωδία της ΕΡΤ, θα ερμηνεύσει την «Εορταστική ουβερτούρα» του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, την «Εισαγωγή – Φαντασία Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Τσαϊκόφσκι και τους «Πολοβτσιανούς χορούς» από την όπερα «Πρίγκιπας Ιγκόρ» του Αλεξάντρ Μποροντίν.

Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, στην πρώτη φετινή της εμφάνιση στις υπώρειες του βράχου της Ακρόπολης, με επικεφαλής τον διάσημο Αμερικανό, εσθονικής καταγωγής, μαέστρο Νέεμε Γιάρβι, θα ερμηνεύσει ένα από τα ιστορικότερα έργα του κλασικού ρεπερτορίου, που άλλαξε την πορεία της συμφωνικής μουσικής, την Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν. Με την ΚΟΑ συμπράττουν λυρικοί καλλιτέχνες διεθνούς ακτινοβολίας (Camilla Tilling, σοπράνο, Aude Extrémo, μέτζο-σοπράνο, Barry Banks, τενόρος, Andrew Foster-Williams, μπάσος) καθώς και οι χορωδίες της ΕΡΤ, των Μουσικών Συνόλων του Δήμου Αθηναίων και η Amadeus Mixed Choir.

©Julia Wesely

Με έδρα της το Λονδίνο, η Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης αποτελεί ένα δυναμικό και πολυβραβευμένο μουσικό σύνολο, που έρχεται για μια ακόμη φορά στην Αθήνα, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής περιοδείας της, έχοντας στο πόντιουμ τον χαρισματικό βρετανό μαέστρο σερ Σάιμον Ρατλ, στην Τρίτη μεταξύ τους συνεργασία. Με σολίστ τη μεσόφωνο Μαγκνταλένα Κοζενά, η Ορχήστρα θα ερμηνεύσει τα «Πέντε τραγούδια σε ποίηση Φρ. Ρίκερτ» του Γκούσταβ Μάλερ, καθώς επίσης και τα «Πέντε ουγγρικά δημοτικά τραγούδια» του Μπέλα Μπάρτοκ, το «Σκέρτσο Καπριτσιόζο έργο 66» του Αντονίν Ντβόρζακ και τη Συμφωνία αρ. 9 σε ντο μείζονα («Μεγάλη») του Φραντς Σούμπερτ, με την οποία ολοκληρώνεται το πρόγραμμα.

©Oliver Wolf

Την Φιλαρμονική Ορχήστρα του Γκρατς, όπου πριν λίγους μήνες ξεκίνησε τη θητεία του ως κύριος αρχιμουσικός της, θα διευθύνει ο μαέστρος Βασίλης Χριστόπουλος, παρουσιάζοντας στο αθηναϊκό κοινό, μαζί με την πιανίστρια Αλεξία Μουζά, ένα πρόγραμμα που έχει ως άξονά του τη μουσική παράδοση της Βιέννης: την Εισαγωγή από τη «Νυχτερίδα» του Γιόχαν Στράους, το Κοντσέρτο αρ. 23 σε λα μείζονα για πιάνο και ορχήστρα του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ και ένα έργο ορόσημο του ύστερου μουσικού ρομαντισμού, την Πρώτη Συμφωνία του Μάλερ.

© Universal Music Group 1

Δεν είναι μια Φιλαρμονική Ορχήστρα σαν όλες τις άλλες η ορχήστρα Philharmonic Brass, που δημιουργήθηκε μόλις πέρυσι από μέλη των Φιλαρμονικών της Βιέννης και του Βερολίνου, καθώς αποτελείται μονάχα από χάλκινα και κρουστά! Μουσικοί τριών γενεών, κορυφαίοι στο είδος τους, ενώνουν τις δυνάμεις τους και, με επικεφαλής τον γνώριμο στο ελληνικό κοινό Φιλίπ Ογκέν υπόσχονται μια αξιομνημόνευτη εμπειρία στους ακροατές τους, που θα απολαύσουν την ορχήστρα να ερμηνεύει έργα Σοστακόβιτς, Βέρντι, Πουτσίνι, Οτορίνο Ρεσπίγκι, Ντβόρζακ, Τομάζο Αλμπινόνι, Τζορτζ Γκέρσουιν, Ένιο Μορικόνε και Τζον Γουίλιαμς.

Στη δεύτερη εμφάνισή της αυτό το καλοκαίρι στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών συνεργάζεται με τη διάσημη γεωργιανή πιανίστρια Κάτια Μπουνιατισβίλι, ιδανική στην ερμηνεία έργων υψηλών απαιτήσεων που θα ερμηνεύσει το δημοφιλέστερο ίσως κοντσέρτο για πιάνο όλων των εποχών, το Πρώτο του Τσαϊκόφσκι, υπό τη μουσική διεύθυνση του καλλιτεχνικού διευθυντή της ΚΟΑ Λουκά Καρυτινού. Το πρόγραμμα της συναυλίας ολοκληρώνεται με το Κοντσέρτο για ορχήστρα του Μπάρτοκ, ένα εντυπωσιακό συμφωνικό έργο, που σφύζει από ζωντάνια και χορευτική διάθεση στα όρια του παροξυσμού.

© Honorata Karapuda

Χαρισματικός κόντρα τενόρος αλλά και σπουδαίος περφόρμερ, ο πολωνός Γιάκουμπ Γιοζέφ Ορλίνσκι επέλεξε το Ηρώδειο για τη γνωριμία του με το ελληνικό κοινό, στην πρώτη του εμφάνιση στην Ελλάδα, μαζί με το καταξιωμένο σύνολο Il Pomo d’Oro, που αποτελείται από δεξιοτέχνες της ιστορικής μουσικής ερμηνείας. Σε ένα πρόγραμμα που τιτλοφορείται «Beyond», παρουσιάζουν συνθέσεις του πρώιμου μπαρόκ, πολλές από τις οποίες παίζονται σπάνια, μεταξύ άλλων έργα Μαρίνι, Κατσίνι, Φρεσκομπάλντι, Νέτι, Στρότσι, Καβάλι, Παλαβιτσίνο. Με χαρισματική παρουσία και φωνή που έχει χαρακτηριστεί ως η «πιο απόκοσμα όμορφη στον πλανήτη», ο Ορλίνσκι θεωρείται μια από πιο πολυαναμενόμενες και αντισυμβατικές εμφανίζεις του φετινού προγράμματος του Φεστιβάλ Αθηνών.

© Andreas Simopoulos

Το πρόγραμμα του Ηρωδείου ολοκληρώνεται με την «Τραβιάτα» του Τζουζέπε Βέρντι, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου, επανάληψη της παράστασης του 2019. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι, ενώ στην πρώτη διανομή η αμερικανίδα Ναντίν Σιέρα ερμηνεύει τον ρόλο της Βιολέτας, ο τενόρος Φρέντι Ντε Τομάζο τον ρόλο του Αλφρέντο και ο βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς εκείνον του Τζόρτζιο Ζερμόν. Στη δεύτερη, τους ρόλους ερμηνεύουν η Βασιλική Καραγιάννη, ο Φραντσέσκο Ντεμούρο και ο Τάσσης Χριστογιαννόπουλος, αντίστοιχα.