Γιορτή του Πατέρα: Η πατρική φιγούρα μέσα από τα μάτια σπουδαίων ζωγράφων

Σε αντίθεση με τη Γιορτή της Μητέρας, η Γιορτή του Πατέρα περνάει κάθε χρόνο κάπως πιο απαρατήρητη. Πρώτη φορά, η Παγκόσμια Ημέρα του Πατέρα τιμήθηκε στις 18 Ιουνίου του 1910 στη Γουάσινγκτον της Αμερικής από τη Σονόρα Σμαρτ, η οποία θέλησε να τιμήσει τον πατέρα της, ο οποίος ήταν βετεράνος πολέμου και πατέρας 6 παιδιών, τα οποία μεγάλωνε μόνος του. Από τότε, η ημέρα αυτή αποτελούσε τοπική γιορτή, μέχρι το 1966, όταν ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον με διάταγμά του την καθιέρωσε ως Παγκόσμια Ημέρα.

Παρόλο που στην Ευρώπη η γιορτή αυτή δεν είναι τόσο διαδεδομένη, ο καλύτερος τρόπος να την τιμήσουμε είναι 6 χαρακτηριστικοί πίνακες, αφιερωμένοι στην πατρότητα και φιλοτεχνημένοι από σπουδαίους ζωγράφους της ιστορίας. Όπως και στην περίπτωση της μητρικής φιγούρας, οι τέχνες έχουν αφιερώσει ένα μεγάλο κομμάτι τους στην απεικόνιση διάφορων πατρικών φιγούρων, από υπαρκτά πρόσωπα μέχρι και ήρωες της μυθολογίας ή θρησκευτικές φιγούρες.

Δημιουργία του Αδάμ, Μιχαήλ Άγγελος (1508-1512). Photo Credits: Wikimedia Commons

Η Δημιουργία του Αδάμ από τον Μιχαήλ Άγγελου είναι ένα από τα πιο εμβληματικά έργα τέχνης, το οποίο αναπαριστά την δημιουργία του ανθρώπου σύμφωνα με τη Βίβλο. Το στολίδι της Καπέλα Σιξτίνα, αποτελεί μία άρτια απεικόνιση της πατρότητας, καθώς ποιος θα μπορούσε να είναι πιο ιδανική πατρική φιγούρα πέρα από τον Θεό, ανεξαρτήτου θρησκείας. Στην βιβλική αυτή απεικόνιση, ο Θεός δίνει ζωή στον Αδάμ, τον πρώτο άνθρωπο. Για τους συμβολισμούς του έργου έχουν υπάρξει πολυάριθμες έρευνες, με πιο διαδεδομένη αυτή που υποστηρίζει πως ο καλλιτέχνης έχει δώσει στην πλευρά του Θεού τη μορφή ενός εγκεφάλου, τονίζοντας έτσι τη σοφία που μετέδωσε στον άνθρωπο, με την στοργική και προσεχτική δημιουργία του.

Η Επιστροφή του Ασώτου, Ρέμπραντ (1668). Photo Credits: Wikimedia Commons

Δύο χρόνια πριν φύγει από τη ζωή, ο γνωστός Ολλανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φιλοτέχνησε τον πίνακα «Η Επιστροφή του Άσωτου», επιλέγοντας να απεικονίσει την σκηνή της γνωστής βιβλικής παραβολής. Η παραβολή της επιστροφής του ασώτου, αναφέρεται στην ιστορία ενός πατέρα με δύο γιούς, από τους οποίους ο μικρότερος ζητάει να πάρει το μερίδιο του από την περιουσία, ώστε να φύγει από το πατρικό του και να ανεξαρτητοποιηθεί. Ο πατέρας του το δέχεται και ο γιος ξεκινά για το ταξίδι της ενηλικίωσης του. Εκεί, θα υποκύψει σε αρκετές αμαρτίες και θα ξοδέψει όλα του τα χρήματα. Μη έχοντας που να πάει, θα επιστρέψει μετανιωμένος στον πατέρα του, ο οποίος τον υποδέχεται με ανοιχτές αγκάλες, δείχνοντας την πραγματική αγάπη και το μεγαλείο της πατρότητας. Σήμερα, ο πίνακας αυτός εκτός από άρτια απεικόνιση της πατρικής αγάπης, αποτελεί και ένα από τα διασημότερα έργα του Ερμιτάζ.

Ο Πατέρας, Διαβάζοντας την L’Événement, Πωλ Σεζάν(1866). Photo Credits: Wikimedia Commons

Στον συγκεκριμένο πίνακα του Πωλ Σεζάν, ο καλλιτέχνης επέλεξε να ζωγραφίσει τον πατέρα του και να εξερευνήσει τη συναισθηματικά φορτισμένη σχέση μεταξύ τους. Η ένταση του πορτρέτου είναι εμφανής στις έντονες και αρκετά κοφτές πινελιές του Σεζάν αλλά και στις περίεργες τεχνικές που έχει χρησιμοποιήσει για να απεικονίσει τον πατέρα του, Λουί-Ωγκύστ Σεζάν. Όταν ο ζωγράφος ανακοίνωσε στον πατέρα του πως δεν θα ακολουθούσε τα επαγγέλματα για τα οποία τον προόριζε και πως θα γινόταν καλλιτέχνης, ο Λουί-Ωγκύστ απογοητεύτηκε και δεν το έκρυψε. Για αυτό και ο Σεζάν έχει απεικονίσει τον πατέρα του στην άκρη της πολυθρόνας, σε μία περίεργη στάση, συμβολίζοντας την έλλειψηυποστήριξης του προς την καριέρα του γιου του. Αρκετά ειρωνικά μάλιστα, ο Σεζάν απεικόνισε τον πατέρα του να διαβάζει την εφημερίδα L’Evénement, η οποία συμβολίζει τον φίλο και μοναδικό υποστηρικτή του ζωγράφου, Εμίλ Ζολά, ο οποίος ήταν κριτικός τέχνης για αυτή την εφημερίδα.

Τα Πρώτα Βήματα, Βίνσεντ Βαν Γκογκ (1890). Photo Credits: Wikimedia Commons

Ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ, το 1890 φιλοτέχνησε τον συγκεκριμένο πίνακα, ο οποίος απεικονίζει έναν πατέρα ο οποίος ενθαρρύνει ενθουσιασμένος τα πρώτα βήματα του παιδιού του. Με τα χέρια του απλωμένα, ο πατέρας περιμένει με χαρά να κλείσει στην αγκαλιά του το παιδί, το οποίο ξεκινά να κάνει τα πρώτα του βήματα λίγο πιο πέρα, με την μητέρα του επίσης να το ενθαρρύνει. Το 1887, ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ εισήχθη στο ψυχιατρικό άσυλο του Αγίου Παύλου στη Νότια Γαλλία και είχε αρχίσει να αντιγράφει έργα άλλων ζωγράφων, όπως  συνέβη και στα «Πρώτα Βήματα». Για το συγκεκριμένο έργο εμπνεύστηκε από έναν πίνακα του γάλλου ζωγράφου Ζαν-Φρανσουά Μιγέ. Σήμερα, το αντίγραφο αυτό του Βαν Γκογκ έχει μείνει στην ιστορία της τέχνης για το χαρακτηριστικό στυλ, την συγκινητική απεικόνιση μίας υποστηρικτικής πατρικής φιγούρας και τους απαλούς τόνους του, και βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης.

Η Μπρίτα και Εγώ, Καρλ Λάρσον (1895). Photo Credits: Wikimedia Commons

Σε έναν πιο προσωπικό πίνακα, ο Σουηδός καλλιτέχνης Καρλ Λάρσον μετέφερε στο χαρτί μία ιδιαίτερα τρυφερή και χαρούμενη οικογενειακή στιγμή, αφιερωμένη στην πατρότητα. Ο ίδιος είχε την ατυχία να μην γνωρίσει μία γλυκιά και ευγενική πατρική φιγούρα και προσπαθούσε με πάθος να γίνει ο ίδιος για την κόρη του, αυτό που ο ίδιος επιθυμούσε να ήταν ο πατέρας του. Οι σχέσεις με τον πατέρα του μάλιστα ήταν τόσο τεταμένες και ο ζωγράφος αναζήτησε από νωρίς το καταφύγιό του στη Γαλλία, όπου σπούδασε ζωγραφική, παντρεύτηκε και απέκτησε 8 παιδιά. Στην καλλιτεχνική του πορεία αγαπούσε να δημιουργεί χαρούμενα οικογενειακά πορτρέτα και το 1895 ο Λάρσον ζωγράφισε τον ίδιο με την δίχρονη κόρη του Μπρίτα, σε μία όμορφη και πολύ χαμογελαστή στιγμή, θυμίζοντας σε όλους πως είναι στο χέρι κάθε ανθρώπου το πώς θα σμιλεύσει τον χαρακτήρα του και όχι στις καταβολές του.

Πορτρέτο του Πατέρα μου, Φρίντα Κάλο (1951). Photo Credits: Wikimedia Commons

Η Φρίντα Κάλο είναι μία ακόμα ζωγράφος που επέλεξε να ζωγραφίσει τον ίδιο τον πατέρα της, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης προς το πρόσωπό του. Ο Γκιγιέρμο Κάλο ήταν επαγγελματίας φωτογράφος που γεννήθηκε στη Γερμανία και σε ηλικία 20 ετών μετακόμισε μόνιμα στο Μεξικό. Ο πατέρας της Κάλο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καλλιτεχνική της ανάπτυξη. Όταν ένα ατύχημα με το λεωφορείο σημάδεψε τη ζωή της ζωγράφου στην τρυφερή ηλικία των 18 ετών και την καθήλωσε στο κρεβάτι, ο Γκιγιέρμο ήταν αυτός που την παρότρυνε να διοχετεύσει τον πόνο της στην τέχνη. Δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του, η Φρίντα επέλεξε να τιμήσει τον πατέρα της, φιλοτεχνώντας το πορτρέτο του και τονίζοντας την γενναιοδωρία και την ευγένειά του. Στον πίνακα, ο Γκιγιέρμο εμφανίζεται με την κάμερά του και κοιτάζει κάπου μακριά, με το βλέμμα του γεμάτο πατρική ανησυχία, αγάπη και ενδιαφέρον.