9ο Beyond Borders: Το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελόριζου επιστρέφει με συναρπαστικές ταινίες απ’ όλον τον κόσμο

Η 9η έκδοση του Beyond Borders – Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου, 25 Αυγούστου-1 Σεπτεμβρίου 2024, φέρνει συναρπαστικές ταινίες και πολλές πρεμιέρες απ’ όλον τον κόσμο, ενισχυμένα βραβεία για τη στήριξη των κινηματογραφιστών, συνεργασίες, δράσεις και νέα προγράμματα. Η άκρη του Αιγαίου, το ακριτικό Καστελλόριζο, θα είναι για άλλη μια χρονιά το πανέμορφο σκηνικό που θα φιλοξενήσει διεθνώς καταξιωμένους δημιουργούς σε ένα από τα πιο ιδιαίτερα και αγαπημένα κινηματογραφικά φεστιβάλ της χώρας.

Στρατηγικός Εταίρος του Beyond Borders είναι η ΔΕΗ, η κορυφαία εταιρεία ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη που στηρίζει ενεργά τις τέχνες και τον πολιτισμό. Ως αναπόσπαστο κομμάτι του κοινωνικού και οικονομικού ιστού της χώρας, η ΔΕΗ ενισχύει τον διάλογο με τον πολιτισμό και την τέχνη, υποστηρίζοντας όλους και όσα μας οδηγούν στο μέλλον, ένα μέλλον καλύτερο για όλους, όπου τον πρώτο λόγο έχει ο πολιτισμός.

Το Beyond Borders εστιάζει σε ταινίες τεκμηρίωσης που ασχολούνται με ιστορικά γεγονότα και προσωπικότητες και κοινωνικοπολιτικά ζητήματα.

«Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, αλλά και με τον κόσμο να μαστίζεται από πολεμικές συρράξεις, η θεματική του φετινού Beyond Borders επικεντρώνεται στις πληγές του ξεριζωμού, τον υποχρεωτικό εκπατρισμό και το πικρό συναίσθημα του δύο φορές ξένος. Η γνώση, η έρευνα και η κραυγή του ντοκιμαντέρ είναι πιο απαραίτητα από ποτέ για να αφυπνιστούν συνειδήσεις και να προαχθεί ο διάλογος και η συμφιλίωση».

Το Κυρίως Διαγωνιστικό Τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει 18 ταινίες τεκμηρίωσης μεσαίου και μεγάλου μήκους και το μicro Διαγωνιστικό Τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει 24 ταινίες τεκμηρίωσης μικρού μήκους, ενώ ως τρίτη σκηνή προβολών – εκτός διαγωνιστικού προγράμματος – θα υπάρχει η σκηνή του Πανοράματος, στην οποία θα φιλοξενούνται καθημερινά διαφορετικά κινηματογραφικά αφιερώματα.

Το Χρυσό, Αργυρό και Χάλκινο Στεφάνι της Μεγίστης (3.000, 2.000 και 1.000 ευρώ αντίστοιχα), με τη χορηγία της ΕΡΤ για την καλύτερη ταινία που πραγματεύεται ιστορικά γεγονότα και προσωπικότητες, τρέχοντα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με οποιαδήποτε μορφή και τρόπο. Το Βραβείο καλύτερου ελληνικού ντοκιμαντέρ (1.000 ευρώ), χορηγία του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου για το καλύτερο ντοκιμαντέρ Έλληνα σκηνοθέτη. Το Ειδικό Βραβείο Μεσογειακής Φιλίας (500 ευρώ), χορηγία του ΕΚΟΜΕ για το καλύτερο ντοκιμαντέρ που προωθεί τις κοινές αξίες και τον ειρηνικό διάλογο μεταξύ των λαών της Μεσογείου. Το Βραβείο “Οδυσσέας” (2.000 ευρώ), με την πρωτοβουλία και υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας και τη χορηγία της Marina, Lady Marks και του Alex Sakalis για το καλύτερο ντοκιμαντέρ Έλληνα σκηνοθέτη της διασποράς. Το Τιμητικό Βραβείο #ThisisEU της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα για το ντοκιμαντέρ που προωθεί καλύτερα τις σύγχρονες ευρωπαϊκές αξίες και το Τιμητικό Βραβείο FIPRESCI για την καλύτερη ταινία που επιλέγεται από τη Διεθνή Ομοσπονδία Κριτικών Κινηματογράφου. Ο Χρυσός, Αργυρός και Χάλκινος Φοίνικας (1.250, 1.000 και 750 ευρώ αντίστοιχα) με την υποστήριξη του Phoenix TV για την καλύτερη μικρού μήκους ταινία τεκμηρίωσης από πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη.

Το Στεφάνι Μεγίστης, που απονέμεται κάθε χρόνο στις καλύτερες ταινίες του Κυρίως Διαγωνιστικού Τμήματος του Beyond Borders | Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου, αποτελεί πιστή και χειροποίητη ρέπλικα του αντικειμένου που βρέθηκε σε αρχαίο τάφο (θήκη) το 1913 και χρονολογείται στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Φέρει χρυσά φύλλα κισσού σύμφωνα με την ελληνιστική αισθητική του φυτικού διάκοσμου.

Mitzi Goldman (Πρόεδρος, Παραγωγός, CEO Documentary Australia), Valerie Kontakos (Σκηνοθέτις, Παραγωγός), Alan Gilsenan (Σκηνοθέτης, Παραγωγός), Bruce Clark (συγγραφέας, δημοσιογράφος), Shuibo Wang (Σκηνοθέτης).

André Singer (Πρόεδρος, Σκηνοθέτης, Παραγωγός), Αγάπη Κεφαλογιάννη (Διευθύντρια Προγράμματος Nova Greece), Elise Aicardi (επικεφαλής των ντοκιμαντέρ Public Sénat), Elif Akçalı (Ακαδημαϊκός) και Marco Gastine (Σκηνοθέτης, Παραγωγός), ενώ στην Κριτική Επιτροπή FIPRESCI συμμετέχουν οι κριτικοί κινηματογράφου Marina Kostova, Peter Kremski και Γιώργος Παπαδημητρίου.

Στην Τελετή Έναρξης του φεστιβάλ θα προβληθεί σε ελληνική πρεμιέρα το βραβευμένο ντοκιμαντέρ Beethoven’s Nine: Ode to Humanity του Larry Weinstein, Καναδάς-Γερμανία, 2024, 90’, που με αφορμή το θρυλικό έργο του Μπετόβεν, προσκαλεί τους θεατές να αναστοχαστούν πάνω στις διαχρονικές έννοιες της αγάπης και της ελευθερίας, μετατρέποντας την ταινία σε μια έκκληση για ένωση και συμφιλίωση.

Η βραδιά θα ολοκληρωθεί με το Κοντσέρτο για πιάνο και φωνή των Ζαχαρία Καρούνη και Νεοκλή Νεοφυτίδη, με ρεπερτόριο εμπνευσμένο από τις συνεργασίες τους με μεγάλους συνθέτες, όπως ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Μίκης Θεοδωράκης, η Δόμνα Σαμίου καθώς και δικές τους συνθέσεις.

Διατηρώντας τους δεσμούς εξωστρέφειας και συνέργειας με παγκόσμιους πολιτιστικούς φορείς, η 9η έκδοση του Φεστιβάλ θα φιλοξενήσει εκπροσώπους από ένα τιμώμενο ΜΜΕ, ένα τιμώμενο ακαδημαϊκό ίδρυμα και ένα τιμώμενο κινηματογραφικό φεστιβάλ: Τιμώμενο ΜΜΕ θα είναι φέτος η ΕΡΤ, τιμώμενο ακαδημαϊκό ίδρυμα το Πανεπιστήμιο Κadir Has (Τουρκία), ενώ τιμώμενο φεστιβάλ θα είναι το Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας. Συνεχίζεται επίσης για δεύτερη χρονιά ο θεσμός της τιμώμενης χώρας που για το 2024 θα είναι η Αυστραλία.

Φέτος εγκαινιάζεται η νέα πρωτοβουλία του Beyond Borders Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου, το Co-Production Forum «Συναντώντας τον επόμενο συμπαραγωγό σας στο Καστελλόριζο»: Δεκαπέντε Ομότιμοι Κινηματογραφιστές – δημιουργοί, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, παραγωγοί και εκτελεστικοί παραγωγοί – θα παρουσιάσουν τα έργα τους, θα μοιραστούν τις εμπειρίες τους από ολοκληρωμένες ταινίες και θα υποστηρίξουν με την τεχνογνωσία τους μέσω δίωρων συναντήσεων τουλάχιστον ένα σχέδιο ντοκιμαντέρ στην κατεύθυνση της συμπαραγωγής με προτίμηση σε υποεκπροσωπούμενες χώρες.

Επιπλέον, υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI), Klaus Eder, θα διεξαχθεί κατά τη διάρκεια των προβολών και σε καθημερινή βάση, η δράση Critics’ Corner, κατά την οποία τα τρία μέλη της FIPRESCI θα συνομιλούν με τους επαγγελματίες, αλλά και με το κοινό, για τις ταινίες που προβλήθηκαν το προηγούμενο βράδυ στα διαγωνιστικά τμήματα του Φεστιβάλ.

Στη δεύτερη χρονιά του συνεχίζει το «Beyond Storytelling»:  Ένα κινηματογραφικό εργαστήρι με τη συμμετοχή φοιτητών/ριών από το συνεργαζόμενο δίκτυο κινηματογραφικών σχολών, που θα επικεντρώνεται κάθε χρόνο σε έναν θεματικό πυρήνα συνυφασμένο με το Καστελλόριζο και θα «μυεί» τα μέλη του σε όλα τα στάδια της κινηματογραφικής παραγωγής, από το development έως το post production παράγοντας μια ταινία τεκμηρίωσης μικρού μήκους. Το εργαστήριο πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και το Πανεπιστήμιο Queen’s του Kingston (Καναδάς), υπό την καθοδήγηση του ακαδημαϊκού Uri Cohen, της σκηνοθέτριας Danae Elon και της Liselle Mei, βραβευμένης σκηνοθέτριας, συγγραφέα και φωτογράφου.

Όπως κάθε χρόνο, θα πραγματοποιηθούν Masterclasses με διακεκριμένους δημιουργούς από το χώρο του ντοκιμαντέρ, όπως η Mitzi Goldman, συνιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος του Documentary Australia με το «Nτοκιμαντέρ σε μια εποχή παραπληροφόρησης» για τους τρόπους υποστήριξης ερευνητικών ντοκιμαντέρ, η Elise Aicardi με το «Πώς να κάνετε μια συμπαραγωγή με το Public Sénat», για συμπαραγωγές με το γαλλικό κανάλι του κοινοβουλίου, ο Bruce Clark, πρώην συντάκτης Διεθνούς Ασφάλειας του Economist και συγγραφέας με το masterclass «Δύο φορές ξένος» για τον τρόπο με τον οποίο τα ιστορικά γεγονότα διαμορφώνουν αφηγήσεις και επηρεάζουν την ανθρώπινη εμπειρία με βάση την πολιτική και διπλωματία γύρω από τη Συνθήκη της Λωζάνης, ο έμπειρος Ιρλανδός κινηματογραφιστής Alan Gilsenan με το «Δουλεύοντας στο όριο: η παραγωγή ντοκιμαντέρ και η Ιρλανδία» για την εξέλιξη του ντοκιμαντέρ, την ηθική της κινηματογραφικής παραγωγής και τις δυνατότητες συνεργασίας και συμπαραγωγής μεταξύ κινηματογραφιστών και ο βραβευμένος με Emmy κινηματογραφιστής και ανθρωπολόγος André Singer με το «Από το Disappearing World στο Meeting Zelensky: 50 χρόνια στην παραγωγή ντοκιμαντέρ» που θα συζητήσει πώς η ανθρωπολογία τον οδήγησε στην παραγωγή ντοκιμαντέρ και θα μοιραστεί τις γνώσεις του σχετικά με τη συνεργασία του με παγκοσμίου φήμης κινηματογραφιστές, όπως οι Jean Rouch, DA Pennebaker, Robert Drew, Mike Grigsby, Fred Wiseman και ο Werner Herzog, με τον οποίο έχει συνεργαστεί σε 17 ταινίες τα τελευταία 30 χρόνια.

Αναπόσπαστο τμήμα του Φεστιβάλ είναι και το διήμερο Audiovisual Pitching Lab, όπου παρουσιάζονται διαδικτυακά 12 projects απ’ όλον τον κόσμο που συζητώνται με κορυφαίους επαγγελματίες από το χώρο της κινηματογραφικής βιομηχανίας, οι οποίοι συμβάλουν έτσι καθοριστικά στη διαμόρφωση και στην υλοποίηση του μελλοντικού κινηματογραφικού γίγνεσθαι. Head Moderator είναι η Claudia Schreiner (Documentary Campus Masterschool, Γερμανία), ενώ η κριτική επιτροπή αποτελείται από προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές/ριες σχολών κινηματογράφου της της Αθήνας, του Σίδνεϋ, του Βελιγραδίου και της Κωνσταντινούπολης. Η πρόταση που θα ξεχωρίσει θα λάβει ως δώρο ένα κινηματογραφικό σεμινάριο αξίας 1.500 ευρώ με τη χορηγία της Filmiki Productions.

Σχολή Κιν/φου & Τηλεόρασης Λυκούργου Σταυράκου, Τμήμα Κινηματογράφου ΑΠΘ, Lodz Film School (Πολωνία), National Academy for Theatre and Film Arts (Βουλγαρία), Faculty of Dramatic Arts in Belgrade (Σερβία), Beirut Film Institute (Λίβανο), Academy of Performing Arts, Sarajevo (Βοσνία), Faculty of Theatre and Film-UBB (Ρουμανία), Munich Film School (Γερμανία), Film Academy Baden-Württemberg GmbH (Γερμανία), Steve Tisch School of Film and Television, Πανεπιστήμιο Τελ Αβίβ (Ισραήλ) και Maltepe University Communication Faculty (Τουρκία). Με την ευκαιρία της Τιμώμενης Χώρας στο Δίκτυο προστέθηκε και το Australian Film Television and Radio School, η μοναδική αυστραλιανή σχολή που περιλαμβάνεται στον ετήσιο κατάλογο του The Hollywood Reporter‘s με τις κορυφαίες κινηματογραφικές σχολές παγκοσμίως. Η σύμπραξη με τις κινηματογραφικές σχολές περιλαμβάνει ενδεικτικά τη συμμετοχή ολοκληρωμένων ταινιών στη μicro διαγωνιστική σκηνή, μέσω της οποίας οι διακριθείσες ταινίες θα προβάλλονται στo Phoenix – ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά τηλεοπτικά δίκτυα ντοκιμαντέρ, τη συμμετοχή στο Pitching Lab και την επιτροπή του, τη συμμετοχή στη διεθνή ομάδα σπουδαστριών/ών κινηματογράφου με στόχο την εκμάθηση των σταδίων παραγωγής (documentary studio), τη συμμετοχή στις ομάδες προγραμματισμού του Φεστιβάλ, κ.ά.

Εκτός από τις κινηματογραφικές προβολές και εργαστήρια, το Φεστιβάλ κάθε χρόνο διοργανώνει παράλληλες πολιτιστικές δράσεις, αναδεικνύοντας το πλέον ακριτικό μέρος της χώρας μας σε ένα σημείο παγκόσμιας πολιτιστικής συνάντησης ανθρώπων κάθε ηλικίας.

Την εβδομάδα προβολών και μεταξύ των διαλειμμάτων, το πρόγραμμα θα διανθίζεται από μουσικά ιντερλούδια του Aeolian Duet (Μιχάλης Κοντός και Ρέα Μωραΐτη) με τους ήχους του πιάνου και του βιολοντσέλου ταξιδεύοντάς μας από τις ρομαντικές μελωδίες των νυχτερινών του Σοπέν σε οπερατικές άριες και ρομαντικά ποπ τραγούδια με ρετρό διάθεση.

Ταυτόχρονα, κατά την εβδομάδα διεξαγωγής του Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθούν εργαστήρια για μεγάλους και μικρούς, όπως τα βιωματικά κινηματογραφικά εργαστήρια του ΕΚΟΜΕ «Κι όμως… κινούμαστε!» σε συνεργασία με τον γαλλικό οργανισμό Films pour enfants και «Cin(e)περίληψη στην τάξη» με συντονιστές τους Δημήτρη Παπαχαραλάμπους και Ματούλα Παπαδημητρίου, το Θέατρο Σκιών του Αλεξάνδρου Μελισσηνού, παραδοσιακοί χοροί απ’ όλη την Ελλάδα για παιδιά από τους Νίκο και Ευάγγελο Τζέλλο, και τα Παραμυθένια μουσικά ταξίδια από τις Λίλη Τέγου και Νίκη Γκουντούμη για παιδιά μέχρι 10 ετών και γονείς που με αφορμή ένα παραμύθι θα ταξιδέψουν στον κόσμο της μουσικής και του χορού μαθαίνοντας τραγούδια.

Παράλληλα θα πραγματοποιηθεί έκθεση γλυπτικής του εικαστικού Αλέξανδρου Ζυγούρη, ενώ καθημερινά ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Παύλος Μεθενίτης και ο ακαδημαϊκός Matteo Compagnolo θα παρουσιάζουν βιβλία με ιστορικό, λογοτεχνικό και κινηματογραφικό περιεχόμενο, όπως το βιβλίο του Bruce Clark «Twice a Stranger», την επανέκδοση του βιβλίου της Τατιάνας Σταύρου για τον Ελληνικό Φιλολογικό Σύλλογο Κωνσταντινούπολης (1967) από το ΙΔΙΣΜΕ και το ιστορικό λεύκωμα «Στην άκρη του Αιγαίου- Καστελλόριζο, 1890-1948» των Ν. Παπαναστασίου και Ν. Βογιατζή.

Στην Τελετή Λήξης θα προβληθεί η ταινία From Abdul to Leila της Leila Albayaty, Γερμανία-Βέλγιο-Σ. Αραβία, 2024, 92’. H ταινία αποτελεί ένα μουσικό ταξίδι μεταξύ Δύσης και Ανατολής, ένα λυρικό ντοκιμαντέρ που συνδυάζει το προσωπικό με το πολιτικό ξεδιπλώνοντας με συγκινητικό τρόπο τη συμφιλίωση της ίδιας της σκηνοθέτριας με την Ιρανική της ταυτότητα και κληρονομιά.

Το Φεστιβάλ θα ολοκληρωθεί με τους ήχους του ρεμπέτικου σε μια υπέροχη βραδιά με μυρωδιές και μελωδίες από τη Μικρά Ασία, τα στενά του Πειραιά και της Αθήνας παρέα με την Κατερίνα Τσιρίδου (τραγούδι – μπαγλαμάς), Τάσο Γιαννούση (μπουζούκι – τραγούδι), Νίκο Πρωτόπαπα (κιθάρα- τραγούδι), Μιχάλη Δανιά (βιολί), Εύη Κανέλλου (κρουστά), σε ενορχήστρωση-δ/νση ορχήστρας του Νίκου Πρωτόπαπα.