Χρώματα στο κύμα: Εκθέσεις εικαστικών στα ελληνικά νησιά

Έχοντας δείξει κιόλας τα δόντια του, προεικονίζοντας ένα δυστοπικό μέλλον, το «ελληνικό καλοκαίρι» βρίσκεται ήδη στην τελική ευθεία πριν την κορύφωσή του. Εύθραυστα οικοσυστήματα, τόποι που έχουν «μονάχα λίγες στέρνες, άδειες κι αυτές», ετοιμάζονται να υποδεχτούν δεκαπλάσιους επισκέπτες απ’ ό,τι κατοίκους, μετατρέποντας κάθε απόμακρο νησί σ’ ένα μικρό Παγκράτι…

Από κοντά κι η καλλιτεχνική κίνηση της Αθήνας, μετακομίζει για τους θερινούς μήνες στα νησιά, τόσο στους χώρους που επί δεκαετίες δίνει κάθε καλοκαίρι το «παρών» όσο και σε καινούργιους που σπεύδουν να εκμεταλλευτούν το τουριστικό ρεύμα. Όσο για εκείνους, τους πολλούς, που βλέπουν τα ελληνικά νησιά να απομακρύνονται και τις ελληνικές τιμές να εκτινάσσονται, κάνοντας τις διακοπές στις Κυκλάδες ή αλλού άπιαστο όνειρο, αν είναι και φιλότεχνοι θα δώσουν… «ραντεβού τον Σεπτέμβριο».

Για τους λίγους τυχερούς, που θα ήθελαν να συνδυάσουν τις διακοπές τους με την απόλαυση μιας εικαστικής πρότασης προσαρμοσμένης συνήθως στη φυσιογνωμία του κάθε τόπου, ακολουθεί ένας μικρός οδηγός για όσα συμβαίνουν στην παρά θιν’ αλός εικαστική σκηνή…

Μικρής κλίμακας πίνακες και γλυπτά επιλεγμένα από τη μακρόχρονη καριέρα του George Condo περιλαμβάνει η έκθεση με τίτλο «The Mad and the Lonely», που παρουσιάζει το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ στον χώρο των πρώην Σφαγείων, στην Ύδρα. Τα έργα απεικονίζουν ετερόκλητες ψυχές, μετέωρες μεταξύ τρέλας και μοναξιάς, που αποδίδονται με την αφηρημένη, αλλά ταυτόχρονα οιονεί ανθρωπόμορφη τεχνοτροπία που χαρακτηρίζει το ιδιοσυγκρασιακό στυλ του φημισμένου εικαστικού. Στην εγκατάσταση αυτή, προετοιμασμένη ειδικά για το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, ο Condo έχει συνδυάσει το στοιχείο της πολυχρωματικής αρχαιοελληνικής ζωγραφικής με άγρια ζωομορφικά γλυπτά και ζωγραφικούς πίνακες. [Έως 31 Οκτωβρίου 2024]

Tchabalala Self, The Bigger Picture

Τον τίτλο της ταινίας του Φρανσουά Οζόν «8 Femmes» δανείζεται ο επιμελητής Δημήτρης Αντωνίτσης για την επετειακή, 25η έκδοση του Hydra School Project, της ετήσιας έκθεσης σύγχρονης τέχνης που φιλοξενείται στο παλιό Γυμνάσιο της Ύδρας. Στην φετινή έκθεση συμμετέχουν σε έναν απρόσμενο διάλογο με τα γλυπτά, τα βίντεο και τις εγκαταστάσεις τους οι Avantica, Leonora Carrington, Chiara Clemente, Μαίρη Χατζηνικολή-Σαραφιανού, Μάρω Μιχαλακάκου, Valentina Palazzari και Priya Kishore, ενώ η όγδοη εικαστικός, η Tchabalala Self, παρουσιάζει έως 2 Ιουλίου ένα τρικάναλο βίντεο στο Μέγαρο Τέχνης και Μουσικής «Μελίνα Μερκούρη» (Έως 8 Σεπτεμβρίου 2024).

Την ατομική έκθεση του Didier Guillon με τίτλο «L’Homme pensant», μια εγκατάσταση που αποτελείται από δέκα γλυπτά τα οποία αναπαριστούν τις προτομές ανδρών που ουρλιάζουν και παρουσιάστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023 στη Βενετία, στο πλαίσιο του διεθνούς προγράμματος EGO, «μια διαστρεβλωμένη αναπαράσταση της ομορφιάς, ένα είδος εσωτερικής κραυγής, μια εσωτερική δυσφορία», όπως την χαρακτηρίζει ο δημιουργός της, φιλοξενείται στο Ιστορικό Αρχείο Μουσείο Ύδρας. [Έως 30 Ιουνίου 2024]

Αλεξάνδρα Αθανασιάδη – Θραύσματα

Εννέα εικαστικοί, οι Αλεξάνδρα Αθανασιάδη, Λύδια Δεληκούρα, Ιάσονας Καμπάνης, Κατερίνα Κατσιφαράκη, Αλέκος Κυραρίνης, Τάσος Μαντζαβίνος, Πέτρος Μώρης, Νίκος Ποδιάς και Νάνα Σαχίνη, αναπλάθουν επιλεκτικά θραύσματα της ιστορίας και του μύθου της Μεσογείου, μεταφέροντάς τους στη σημερινή πραγματικότητα και στο έργο τους, που παρουσιάζεται στην ομαδική έκθεση με τίτλο «Μυθιστορίες», στον χώρο της Citronne Gallery, στην παραλία του νησιού. Λίγο μακρύτερα, στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου, παρουσιάζεται η ατομική έκθεση της Αλεξάνδρας Αθανασιάδη, με τίτλο «Θραύσματα», σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων. Με αφετηρία κομμάτια από τυχαία ευρήματα, υλικά και άυλα, η καλλιτέχνιδα αναπλάθει την ιστορική, αλλά και την προσωπική της μνήμη, που διαλέγεται με τα εκθέματα του Μουσείου. [Έως 15 Σεπτεμβρίου 2024]

Paola Pivi – I am happy with the ladder, 2019

Η Αναργύρειος και Κοργιαλένειος Σχολή Σπετσών, που από το 1923 έως το 1983 λειτουργούσε ως σχολή και οικοτροφείο αρρένων, ανοίγει τις πόρτες της για να φιλοξενήσει την ατομική έκθεση της ιταλίδας εικαστικού Paola Pivi, με τίτλο «I wish I am fish», που παρουσιάζεται σε επιμέλεια Πάνου Γιαννικόπουλου και Γεωργίας Λιάπη, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου εκθεσιακού κύκλο με θέμα του το νερό. Πανταχού παρόν, το νερό διαπραγματεύεται την ανθρώπινη σύμβασή μας με τον μη ανθρώπινο κόσμο. Πώς μπορούμε να σκεφτούμε μέσα από την υδάτινη οπτική; Μπορούμε να δούμε τον κόσμο από την θέση του κύματος, όπως συμβαίνει στο αποτελούμενο από εγκαταστάσεις, φωτογραφίες, βίντεο και περφόρμανς έργο της Πίβι; [Έως 13 Ιουλίου 2024]

Το… θηλυκό μέρος του δίδυμου αφιερώματος στο διάσημο φωτογραφικό ζευγάρι Henri Cartier-Bresson και Martine Franck που διοργανώνει το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο, με μια αναδρομική έκθεση της Martine Franck, με περίπου 150 φωτογραφίες από όλες τις θεματικές που την απασχόλησαν κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής της πορείας, όπως είναι ο κύκλος ζωής του ανθρώπου, ο κόσμος της εργασίας, πολιτικά και κοινωνικά θέματα (διαδηλώσεις, πορτραίτα, κριτική του υπερκαταναλωτισμού) αλλά και οι φεμινιστικοί αγώνες. [Από 3 Ιουλίου έως 27 Οκτωβρίου 2024]

Αναστασίου Δημήτρης

Με τη συμμετοχή 30 εικαστικών, ετοιμάζονται να ανοίξουν πανιά οι 30οί «Πλόες», ο ετήσιος εικαστικός θεσμός που διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι από το Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως, στη Χώρα της Άνδρου, με επιμελήτρια την ιστορικό τέχνης Αθηνά Σχινά. «Προς την Χώρα των Εσπερίδων» είναι ο τίτλος της φετινής επετειακής έκθεσης με έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, κεραμεικής και σύνθετων υλικών, με αναφορά στον ενδέκατο άθλο του Ηρακλή, ανιχνεύοντας εκεί έμπνευση για έναν νέο ανθρωπισμό με επίκεντρο την ελευθερία, μέσα από τα ηθικά και πνευματικά της πρόσημα. [Από 27 Ιουλίου έως 29 Σεπτεμβρίου 2024]

Πρόσωπα και σώματα ερωτευμένα, αγωνιστές-ήρωες, παλαιστές, άγγελοι με φτερά και άλλες κυρίαρχες πληθωρικές φιγούρες συγκροτούν το ζωγραφικό σύμπαν του Απόστολου Χαντζαρά, συμπλέκοντας θέματα και σύμβολα του νεοελληνικού πολιτισμού με τις επιβιώσεις της μυθικής και ιστορικής αρχαιότητας. Αρχετυπικά μοτίβα, όπως άλογα, πεταλούδες, πετεινοί, δράκοι-φίδια, σειρήνες-γοργόνες, ψάρια κ.ά. κατακλύζουν τις συνθέσεις που παρουσιάζονται στην ατομική του έκθεση «Διάπλους», στον Πολυχώρο Τέχνης «Aneroussa», στο Μπατσί της Άνδρου. [Από 29 Ιουνίου έως 22 Σεπτεμβρίου 2024]

Γιώργος Σικελιώτης, Τρία Κεφάλια

Αντιπροσωπευτικά ζωγραφικά και χαρακτικά έργα, από το 1935 μέχρι τη δεκαετία του 1970, παρουσιάζει η έκθεση «Γιώργος Σικελιώτης: Στις γειτονιές του κόσμου», που διοργανώνει το Ίδρυμα Κομνηνός σε συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη, το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, τον Δήμο Σύρου-Ερμούπολης και μέλη της οικογένειας του ζωγράφου στην Πινακοθήκη Κυκλάδων, σε επιμέλεια της Λαμπρινής Καρακούρτη-Ορφανοπούλου. Βιοπαλαιστές της Καισαριανής, μητέρες με παιδιά, κόρες, ζευγάρια, γιορτές, θρησκευτικές σκηνές, νησιωτικά τοπία και μοναστήρια απαρτίζουν το πάνθεον του καλλιτέχνη στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται πάντοτε ο άνθρωπος. Την έκθεση συμπληρώνει σειρά χαρακτικών με αγγλικά αστικά και βιομηχανικά τοπία των αρχών της δεκαετίας του ’70 με τίτλο «Παλιά Αγγλία». [Έως 21 Ιουλίου 2024]

Έργο της Αννίτας Χριστοφίδου

Στη νέα ατομική της έκθεση με τίτλο «Αν» η Αννίτα Χριστοφίδου καταπιάνεται με την υποκειμενικότητα του βλέμματος και προσπαθεί να το ερμηνεύσει, τόσο στη φωτογραφική της αποτύπωση όσο και στη χειρονομιακή της ζωγραφική. Ένα αλληγορικό ταξίδι με φιγούρες και σκιές που συνομιλούν σιωπηρά ανακαλύπτοντας κάποιες φορές την συναισθηματική ασάφεια και κάποιες φορές την παιδικότητα και τον ερωτισμό ως στοιχεία που συνθέτουν την ανθρώπινη φύση. Φυσικά τοπία που αντανακλούν τη σκοτεινιά, το ζόφο και τη θολή πραγματικότητα που κρύβεται μέσα μας και άλλα που προβάλλουν την ζωτικότητα. Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος Σύρος–Πολιτισμός 2024 (23 Ιουλίου- 4 Αυγούστου 2024).

Μια ολοκληρωμένη παρουσίαση της έως τώρα πορείας του σύγχρονου εικαστικού καλλιτέχνη Κωστή Δαμουλάκη, από τα χρόνια της μαθητείας του στην Σχολή Καλών Τεχνών της Θεσσαλονίκης έως σήμερα, επιδιώκει να προσφέρει στον επισκέπτη η ατομική έκθεση με τίτλο «Urban Life», με επίκεντρο το δίπολο πολυπληθής δημόσιος χώρος και αποξένωση του ατόμου, που διοργανώνεται από́ το Ίδρυμα Αντώνιος Ε. Κομνηνός σε συνεργασία με τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, η οποία φιλοξενείται στην Αίθουσα Τέχνης «Γ. & Ε. Βάτη», στην Ερμούπολη. (Έως 21 Ιουλίου 2024]

Οι λιθουανοί καλλιτέχνες Diana Radavičiūtė και Saulius Valius εμπλέκονται σε διάλογο με τον εκλιπόντα καλλιτέχνη Klaus Pfeifer (1938-2022), ο οποίος έζησε και δημιούργησε για πάνω από 50 χρόνια στη Νάξο, στην έκθεση «Φώσφορος και Έσπερος: Διάλογος», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Νάξου 2024, στον Πύργο Μπαζαίου. Εκκινώντας από τα δύο διαφορετικά ονόματα για το ίδιο ουράνιο σώμα, την Αφροδίτη, που το πρωί είναι Φώσφορος και το βράδυ Έσπερος, οι καλλιτέχνες εξερευνούν την πολυπλοκότητα της ταυτότητας και της ύπαρξης, στο πλαίσιο της δυαδικότητας απουσίας-παρουσίας, σε επιμέλεια Britta Breuers και Μάριου Βαζαίου. [Έως 6 Οκτωβρίου 2024]

Ανδρέας Κοντέλλης, Αρχαία Γη

Με τίτλο που παραπέμπει στον αρχαίο περιπατητικό φιλόσοφο Αρίστωνα τον Κείο, τριάντα δύο εικαστικοί δημιουργοί ζωγραφίζουν, φωτογραφίζουν και πλάθουν, με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, την «Κέα την αρίστη», στην ομότιτλη ομαδική εικαστική έκθεση που, σε επιμέλεια Λουίζας Καραπιδάκη, φιλοξενείται στο κτίριο Γεωργίας Μαρτίνου στο Βουρκάρι της Τζιας. [Έως 15 Ιουλίου 2024]

Λυδία Δελικούρα, Work in Progress

Την έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο «Traces on Soil» παρουσιάζει το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών Thermia Project, στην Αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου του Δημαρχείου στη Χώρα της Κύθνου, σε επιμέλεια της Οντέτ Κουζού. Το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών στην Κύθνο, που λέγεται και «Θερμιά», υλοποιείται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά φέτος και σε αυτό συμμετείχαν η Δέσποινα Χαριτωνίδη, ο Κωνσταντίνος Μουχταρίδης και η Λυδία Δεληκούρα. [Έως 7 Ιουλίου 2024]

Photo by Lambros Papanikolatos

Η παρθενική διοργάνωση της Διεθνούς Μπιενάλε Σύγχρονης Κεραμικής στην Ελλάδα φιλοξενείται στη Σαντορίνη, περιλαμβάνοντας 20 καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο που παρουσιάζουν πρωτότυπα έργα, εμπνευσμένα από τον Αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου. Με τίτλο «Πηλού αντηχήσεις: Μέσα από κρυμμένες αφηγήσεις» η διοργάνωση περιλαμβάνει την κεντρική έκθεση στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας και ένα πλούσιο πρόγραμμα με παράλληλες εκπαιδευτικές δράσεις και εκθέσεις σε χώρους σε όλο το νησί, όπως στο Εργοστάσιο Τεχνών Σαντορίνης (SAF), στο Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας «Δ. Νομικός» κ.α. Οι 20 καλλιτέχν(ιδ)ες που συμμετέχουν επιλέχθηκαν από διεθνή κριτική επιτροπή, ενώ την έκθεση επιμελούνται οι Κωνσταντίνα Δασκαλαντωνάκη, Λουκία Θωμοπούλου, Μαρίνα Φωκίδη και Μάγια Ευσταθίου. [Έως 26 Οκτωβρίου 2024]

Έναν αρμονικό διάλογο μεταξύ των διαφορετικών αλλά συμπληρωματικών καλλιτεχνικών εκφράσεων των Κώστα Πηγαδά και Άρη Κατσιλάκη παρουσιάζει το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Σαντορίνης, στην έκθεση με τίτλο «Anatomy unveiled». Υπερρεαλιστικά χρυσά όργανα και φύλλα που φυτρώνουν μοναχικά μέσα σε ένα κατάλευκο χαρτί περιλαμβάνει η σειρά με ψηφιακές εκτυπώσεις που βασίζονται σε τρισδιάστατα μοντέλα ανθρώπινης ανατομίας του Πηγαδά, σε αρμονικό διάλογο με τα εντυπωσιακά γλυπτά του Κατσιλάκη. [Έως 30 Σεπτεμβρίου 2024]

Φέρνοντας στο φως αναπάντεχες αφηγήσεις, συμβάντα και θεμελιακά ιστορικά γεγονότα, μέσα από το πολυμεσικό (βίντεο, γλυπτική, εγκαταστάσεις) έργο τους, η Hera Büyüktaşçiyan και η Μαρία Τσάγκαρη διερευνούν τον τρόπο που η επιθυμία ή το τραύμα εκδηλώνεται μέσα από αντικείμενα και ενεργοποιεί μηχανισμούς μνήμης, ανακαλώντας εμπειρίες πολέμου, εκτοπισμού, εξόδου και μετανάστευσης, στην έκθεση με τίτλο «Flying too close to the sun», που παρουσιάζει το Ίδρυμα Schwarz στο Art Space Pythagorion, στη Σάμο, σε επιμέλεια Κατερίνας Γρέγου και Ιόλης Τζανετάκη. [Από 6 Αυγούστου έως 29 Σεπτεμβρίου 2024]

Cansu Yildiran

Σε έξι ιστορικά τοπόσημα της Λέρου απλώνεται η ομαδική έκθεση «All Things Become Islands Before My Senses», που διοργανώνει η καλλιτεχνική πλατφόρμα Perasma, με έδρα την Κωνσταντινούπολη, και θα παρουσιάσει site-specific εγκαταστάσεις με μεικτά μέσα. Στην έκθεση, που επιμελούνται οι δύο ιδρύτριες της πλατφόρμας Perasma, Burcu Fikretoğlu και Gizem Naz Kudunoğlu, θα παρουσιαστούν έργα ξένων και ελλήνων δημιουργών με διεθνή απήχηση, όπως οι William Kentridge, Goshka Macuga, Paweł Althamer, Cevdet Erek, Maryam Turkey, Lindsey Mendick, Κωστής Βελώνης, Cansu Yildiran, Necla Ruzgar κ.ά., που διερευνούν την πολύπλοκη σχέση μεταξύ του χρόνου, του νερού και της ιστορίας του νησιού της Λέρου. [Από 30 Ιουνίου έως 18 Αυγούστου 2024]

Nelly’s, Μουσικοί στην Κρήτη, 1939, Μουσείο Μπενάκη

Ακρόπολη, Δελφοί, Ολυμπία, Σαντορίνη, Μυστράς είναι μερικοί από τους τόπους που απεικονίζονται μοναδικά από τον φακό της Έλλης Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη, της γνωστής Nelly’s, και αποτυπώνονται στις 150 αυθεντικές αργυροτυπίες που φέρουν την υπογραφή της μεσοπολεμικής φωτογράφου και συγκαταλέγονται στη Συλλογή Τίνας και Μιχάλη Κρασάκη. Μέσα από αυτές τις μοναδικές αποτυπώσεις, που θα εκτεθούν στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, σε επιμέλεια της Στέλλας Κουκουλάκη, οι επισκέπτες της θα έχουν την ευκαιρία για ένα μοναδικό ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο. [Από 13 Ιουλίου έως 10 Νοεμβρίου 2024]