Ο Χορός των εραστών: Ο Τιάγκο Ριντρίγκες σκηνοθετεί Νίκο Καραθάνο και Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου στη Στέγη

Ένα ζευγάρι μες στη νύχτα. «Δεν μπορώ να αναπνεύσω» λέει εκείνη. «Δεν μπορεί να αναπνεύσει» επαναλαμβάνει εκείνος. Ορμούν στο αυτοκίνητο και τρέχουν για το νοσοκομείο. Το έργο του Πορτογάλου συγγραφέα και σκηνοθέτη Τιάγκο Ριντρίγκες μάς γραπώνει ήδη από τις πρώτες φράσεις. «Ο Χορός των εραστών», που κάνει πρεμιέρα στις 10 Οκτωβρίου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, μας παρασύρει στην καρδιά της σχέσης δύο ανθρώπων, την ώρα που αναμετρώνται με μια οριακή εμπειρία ζωής και θανάτου.

Κι από εκεί, στην πορεία της κοινής ζωής τους, ενός «μαζί για πάντα», κόντρα στον χρόνο και τη φθορά.

Έργο-ύμνος στις σχέσεις αγάπης και τη συντροφικότητα κι ένα μεγάλο ερωτικό ποίημα, με δύο ηθοποιούς να γίνονται ένα.

Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν και δημιουργός του «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες», που παρουσιάστηκε πέρυσι στη Στέγη, ο Τιάγκο Ροντρίγκες σκηνοθετεί, σε καλλιτεχνική συνεργασία με την Αργυρώ Χιώτη, τους Νίκο Καραθάνο και Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου. Πρόκειται για το πρώτο του θεατρικό έργο, το πιο αυτοβιογραφικό, το οποίο ξεκίνησε να γράφει το 2006 και ολοκλήρωσε το 2020. Τώρα, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ανεβαίνει από τον ίδιο, σε μετάφραση της Μαρίας Παπαδήμα, ως ένα θέαμα και ακρόαμα αιφνιδιαστικής τρυφερότητας, έντασης, χιούμορ και βαθιάς συγκίνησης.

Κι όλα αυτά, σε φωτισμούς του Rui Monteiro και σκηνικά και κοστούμια της Magda Bizarro, υπεύθυνης για τον διεθνή προγραμματισμό στο Φεστιβάλ της Αβινιόν.

Το 2020, ο Ροντρίγκες έγραψε ένα νέο κεφάλαιο για το έργο, για το οποίο ο ίδιος ανέφερε: «Επανεξετάζοντας τους χαρακτήρες μου και το τι έχουν ζήσει, είναι σαν να επανεξετάζω την πορεία του θεάτρου μου από τότε που ξεκίνησα να γράφω. Οι χαρακτήρες θα είναι ακόμα ερωτευμένοι; Ο νέος άντρας που ήμουν τότε, που τόλμησε να γράψει αυτό το έργο, θα έχει την ίδια ανάγκη να κάνει θέατρο; Δεν ξέρω αν είμαι έτοιμος να ακούσω την απάντηση, αλλά δεν μπορώ να αποφύγω την ερώτηση».

«Ο Χορός των εραστών» έχει τη μορφή φούγκας και την ισχύ μεγάλου ερωτικού ποιήματος – και για τα όσα λέγονται και για το πώς λέγονται. Γιατί, χάρη στις πολύ συγκεκριμένες επαναλήψεις, παραλλαγές και παρηχήσεις των δύο παράλληλων μονολόγων, οι φωνές των δύο ερμηνευτών του ηχούν σαν μία. Μιλούν σαν να ακολουθούν ο ένας την ανάσα και το καρδιοχτύπι του άλλου. Έτσι, μας αφηγούνται τις ελαφρώς διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας αγάπης τους.

Παραθέτοντας ελαφρώς διαφορετικές εκδοχές των ίδιων γεγονότων, «Ο Χορός των εραστών» μας επιτρέπει να εξερευνήσουμε μια στιγμή κρίσης, σαν μια κούρσα ενάντια στον χρόνο, όπου όλα απειλούνται και όπου επανεμφανίζεται η ζωτική δύναμη της αγάπης. Toν Νοέμβριο του 2023 το έργο παρουσιάστηκε στη σκηνή του Théâtre des Bouffes-Parisiens στο Παρίσι με την Alma Palacios και τον David Geselson στους δύο πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Tον Ιανουάριο του 2024, «Ο Χορός των εραστών» παρουσιάστηκε στο Centre Dramatique National de Normandie-Rouen. Στο site του αναφέρεται χαρακτηριστικά για το έργο: «Ο Xορός των εραστών μιλά για τη ζωτική δύναμη της αγάπης, τον χρόνο που περνά, τα ατυχήματα της ζωής, αυτά που είναι γραμμένα στο εσωτερικό μιας βέρας, αυτά που μας χωρίζουν ή μας ενώνουν. Χάρη στον λυρισμό του, τη μουσικότητα της γλώσσας και μια ερμηνεία δεξιοτεχνική και γεμάτη κομψότητα, το έργο του Τιάγκο Ροντρίγκες έχει σίγουρα την ποιότητα των αριστουργημάτων».

«Ένα κόσμημα χάρης και λεπτότητας, καλοδουλεμένο και, συγχρόνως, απλό στην εμφάνιση» (“Le Monde”). «Σε αυτό το πρώιμο έργο του Τιάγκο Ροντρίγκες […] δύο ηθοποιοί αφηγούνται εν χορώ την ιστορία ενός ζευγαριού με μια αριστοτεχνική ροή, σχεδόν σε απόλυτη αρμονία» (Anne Diatkine, “Libération”, 17/10/2022). «Υπάρχει αυτό που βιώνεται και αυτό που λέγεται για αυτό που βιώνεται. Ο σκηνοθέτης αξιοποιεί συνεχώς αυτό το διπλό επίπεδο στον Χορό των εραστών, [που είναι] ένα συγκλονιστικό ντουέτο» (Marie-Pierre Genecand, “Le Temps”, 6/10/2023).

Ο Πορτογάλος σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του ιστορικού Φεστιβάλ της Αβινιόν συστήθηκε στο ελληνικό κοινό με το έργο του «By Heart», το 2016, στη Μικρή Σκηνή της Στέγης. Tη σεζόν 2023-24 παρουσίασε στην Κεντρική Σκηνή την παράσταση με τον προβοκατόρικο τίτλο «Η Καταρίνα και η ομορφιά του να σκοτώνεις φασίστες», διερωτώμενος πόσο μακριά μπορούμε να φτάσουμε για να υπερασπιστούμε την Δημοκρατία – ένα σχόλιο για την άνοδο του εθνικισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στην πρώτη του συνεργασία με τον ιστορικό θίασο της Comédie-Française, ο Ροντρίγκες παρουσίασε τον Ιούλιο που μας πέρασε στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου το “Hecuba, not Hecuba”, μετά την πρεμιέρα του έργου στο Φεστιβάλ της Αβινιόν.

Ο Πορτογάλος ηθοποιός Tiago Rodrigues συνάντησε στον δρόμο του τον βελγικό θίασο Tg Stan σε ηλικία είκοσι ετών. Εκεί ανέπτυξε τις δεξιότητές του στην υποκριτική και στη συγγραφή θεατρικών έργων, όπως και την προτίμησή του για τη συλλογική δράση. Ως θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης ίδρυσε το 2003 την ομάδα Mundo Perfeito μαζί με τη Magda Bizarro, λίγο προτού αναλάβει τη διεύθυνση του Teatro Nacional D. Maria II στη Λισαβόνα – μια θέση στην οποία βρέθηκε από το 2015 έως το 2021.

Συνδυάζοντας αληθινές ιστορίες με ιστορίες μυθοπλασίας, όπως και το μύχιο με το πολιτικό, οι παραστάσεις του Tiago Rodrigues είναι βαθιά επηρεασμένες από την ιδέα μιας γραφής που είναι προσαρμοσμένες στους/στις εκάστοτε ηθοποιούς, αλλά και διαμορφώνονται μαζί τους· επίσης, τα έργα του αντλούν από τις αναζητήσεις του για τη μεταμόρφωση της ανθρώπινης συνείδησης μέσω των εργαλείων του θεάτρου.

Στόχος του είναι να μας φέρει κοντά, όπως και να αμφισβητήσει τον κόσμο μας μέσα από τη δύναμη των λέξεων, των σωμάτων και της φαντασίας του κοινού. Αυτή την περίοδο είναι διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν στη Γαλλία.