Αντικαρκινική διατροφή: Υπάρχουν τελικά τροφές που μπορεί να προστατεύουν από τον καρκίνο;

«Είναι γνωστό και αποδεδειγμένο επιστημονικά ότι η διατροφή αποτελεί έναν βασικό παράγοντα για την υγεία μας και μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη αλλά και την επιβάρυνση πολλών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου. Έτσι, ορισμένα τρόφιμα διαθέτουν αντικαρκινικές ιδιότητες και συμβάλλουν στην προστασία του οργανισμού, ενώ άλλα μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων», εξηγεί η Κάλλια Γιαννιτσοπούλου, Kλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος MSc, MBA, SRD.

Το θέμα είναι πολύ σημαντικό και σίγουρα η διατροφή παίζει έναν ρόλο – δεν είναι όμως ο μόνος παράγοντας που επηρεάζει την υγεία μας. Ένας υγιεινός τρόπος ζωής συνολικά, η εγρήγορση για τυχόν συμπτώματα και τα τακτικά τσεκ απ παίζουν όλα ρόλο στο να μεγαλώνουμε με καλή υγεία. Ας σταθούμε όμως εδώ στο θέμα της διατροφής και ας δούμε ποιες τροφές συνδέονται με την προστασία από τον καρκίνο και ποιες φαίνεται ότι επιβαρύνουν την υγεία μας, όπως μας τις συνοψίζει η Κάλλια Γιαννιτσοπούλου.

Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι ίσως οι πιο γνωστές τροφές με αντικαρκινικές ιδιότητες. Είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, όπως οι βιταμίνες C και E, τα καροτενοειδή και τα φλαβονοειδή. Οι ουσίες αυτές προστατεύουν τα κύτταρα από τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες, οι οποίες συνδέονται με την ανάπτυξη καρκίνου. Πιο συγκεκριμένα:

• Σταυρανθή λαχανικά: Λαχανικά όπως το μπρόκολο, το κουνουπίδι και το λάχανο περιέχουν ενώσεις θείου, οι οποίες μπορεί να συμβάλουν στην αποτοξίνωση του οργανισμού από καρκινογόνες ουσίες και την επιβράδυνση της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων.
• Μούρα: Φράουλες, βατόμουρα και άλλα είδη μούρων περιέχουν ισχυρά αντιοξειδωτικά και φαινολικές ενώσεις που μειώνουν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.
• Ντομάτες: Είναι πλούσιες σε λυκοπένιο, ένα αντιοξειδωτικό που έχει συνδεθεί με τη μείωση του κινδύνου για καρκίνο του προστάτη.

Τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, οι σαρδέλες και το σκουμπρί, περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και μπορούν να προστατεύσουν τον οργανισμό από καρκίνους που σχετίζονται με φλεγμονώδεις διεργασίες, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του μαστού.

Οι τροφές ολικής άλεσης, όπως η βρόμη, το καστανό ρύζι και η κινόα, είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες, οι οποίες συνδέονται με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου. Οι φυτικές ίνες βοηθούν στη σωστή λειτουργία του εντέρου, την απομάκρυνση τοξινών και τον έλεγχο του σωματικού βάρους, καθώς η παχυσαρκία αποτελεί επίσης παράγοντα κινδύνου για διάφορες μορφές καρκίνου.

Το πράσινο τσάι περιέχει κατεχίνες, μια κατηγορία αντιοξειδωτικών που έχουν συνδεθεί με την αναστολή της ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση πράσινου τσαγιού μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού, του πνεύμονα και του παχέος εντέρου.

Τα σκόρδα και τα κρεμμύδια περιέχουν αλλικίνη, μια θειούχα ένωση με ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες. Η κατανάλωση αυτών των τροφών έχει συσχετιστεί επίσης με μειωμένο κίνδυνο για καρκίνο του στομάχου και του παχέος εντέρου.

Τα επεξεργασμένα κρέατα, όπως τα αλλαντικά, το μπέικον και τα λουκάνικα, έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο, ιδιαίτερα του παχέος εντέρου. Τα κρέατα αυτά περιέχουν νιτρώδη και νιτρικά άλατα, ουσίες που κατά τη θερμική επεξεργασία μετατρέπονται σε καρκινογόνες ενώσεις.

Η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος, ειδικά όταν μαγειρεύεται σε υψηλές θερμοκρασίες (π.χ. ψήσιμο στα κάρβουνα), έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου. Κατά τη διαδικασία του ψησίματος, μπορεί να σχηματιστούν ετεροκυκλικές αμίνες (HCAs) και πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs), ουσίες με ισχυρή καρκινογόνο δράση.

Οι δίαιτες πλούσιες σε ζάχαρη και επεξεργασμένους υδατάνθρακες (όπως λευκό ψωμί, ζυμαρικά και αναψυκτικά) μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα, κάτι που συνδέεται με φλεγμονώδεις διεργασίες και αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης συνδέεται επίσης με την παχυσαρκία, έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για πολλές μορφές καρκίνου.

Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για διάφορες μορφές καρκίνου, όπως του ήπατος, του μαστού, του οισοφάγου και του παχέος εντέρου. Το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει φλεγμονές και να αυξήσει τα επίπεδα καρκινογόνων ουσιών στον οργανισμό.

Η ισορροπημένη διατροφή με έμφαση στις φυσικές, ανεπεξέργαστες τροφές μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την πρόληψη του καρκίνου. Η αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, ολικής άλεσης και λιπαρών ψαριών, μαζί με τη μείωση των επεξεργασμένων κρεάτων, της ζάχαρης και του αλκοόλ, μπορεί να συμβάλει στην προστασία του οργανισμού. Ωστόσο, καθώς κάθε οργανισμός είναι μοναδικός τίποτε δεν μπορεί να προδιαγράψει ή να εξασφαλίσει την θωράκιση της υγείας. Αξίζει όμως τον κόπο να προσπαθούμε να κάνουμε καλύτερες διατροφικές επιλογές και να υιοθετήσουμε έναν συνολικά υγιεινό τρόπο ζωής, που περιλαμβάνει την άσκηση και περιορισμό επιβλαβών συνηθειών, ως ένα θετικό βήμα για να μεγαλώνουμε με υγεία και ευεξία.