“Δεν εξελίσσομαι. Υπάρχω”: Ο Πάμπλο Πικάσο μέσα από τα λόγια του
Σαν σήμερα, 25 Οκτωβρίου το 1881 στη Μάλαγα, γεννιέται ένας από τους πιο πρωτοποριακούς ζωγράφους στην σύγχρονη ιστορία, ο Πάμπλο Πικάσο.
Όταν στις 25 Οκτωβρίου του 1881 στην Μάλαγα της Ισπανίας ερχόταν στην ζωή ο Πάμπλο Ρουίθ Πικάσο, κανένας δεν θα φανταζόταν πως είχε μόλις γεννηθεί η μεγαλύτερη καλλιτεχνική προσωπικότητα της Ισπανίας αλλά και ολόκληρου του πλανήτη.
Η ζωή του Ισπανού ζωγράφου, που συνεισέφερε καθοριστικά στη διαμόρφωση και εξέλιξη της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, φάνηκε από νωρίς πως θα είναι στενά συνδεδεμένη με την καλλιτεχνική δημιουργία. Μόλις 9 ετών, ο Πικάσο ζωγράφιζε καλύτερα και από τον επαγγελματία πατέρα του και είχε ήδη καταλάβει πως αυτό ήθελε να κάνει μέχρι να πεθάνει. Στα 14 του, μετακόμισε στην Βαρκελώνη, όπου άρχισε να σπουδάζει στην Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών.
Από τα πρώτα του κιόλας βήματα εκεί, απέδειξε πως το άστρο του στην ζωγραφική δε θα έσβηνε σύντομα. Κατά το δεύτερο έτος του στην σχολή, ξεκίνησε και η επίσημη καριέρα του. Πρώτο έργο αυτής, ήταν μία από τις πιο γνωστές αυτοπροσωπογραφίες του.
Αυτοπροσωπογραφία Λάδι σε Καμβά, Πάμπλο Πικάσο, 1896, Μουσείο Πικάσο, Βαρκελώνη
Ο Πάμπλο Πικάσο ήταν ένας ζωγράφος που φιλοτεχνούσε πολύ συχνά τις αυτοπροσωπογραφίες του και αυτή του η συνήθεια μας επιτρέπει να ξεχωρίζουμε όλες τις καλλιτεχνικές του φάσεις και περιόδους.
Ο Ισπανός ζωγράφος, στα 91 χρόνια ζωής του ήταν πάντα ενεργός, αφήνοντας περισσότερα από 20 χιλιάδες έργα, αλλά και γνωμικά, παρακαταθήκη στους μελλοντικούς καλλιτέχνες και ανθρώπους. Οι φάσεις που πέρασε η καλλιτεχνική του δημιουργία ήταν και αυτές εξίσου αρκετές, συγκεκριμένα 14!
Από την γνωστή Μπλε Περίοδο του ζωγράφου, την Ροζ και την Αφρικανική Περίοδο που ακολούθησαν, μέχρι και την ολοκληρωτική αφοσίωση του στον κυβισμό και τον σουρεαλισμό, τα έργα του είχαν όλα μία ιστορία να αφηγηθούν.
Ο γέρος κιθαρίστας, έργο από την Μπλε Περίοδο του Πάμπλο Πικάσο, 1903. Photo Credits: Chicago Art Institute
Την ιστορία αυτή δεν μπόρεσαν να την καταλάβουν όλοι βέβαια. Πολλοί μίλαγαν για άτσαλες κινήσεις, απλή αφηρημένη τέχνη. Και όμως, ο Πικάσο αυτό που έκανε τελικά, ήταν να δημιουργήσει, μαζί με τον Ζορζ Μπρακ, τις αρχές του ρεύματος του κυβισμού και να το εδραιώσει ως ένα από τα σημαντικότερα και πιο ξεχωριστά ρεύματα της Ιστορίας της Τέχνης.
Το σημαντικότερο έργο του
Η Γκερνίκα του Πικάσο. Photo Credits: Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía
Στα έργα που τα χαρακτήριζε ο κυβισμός, ανήκει και η γνωστή σε όλους Γκερνίκα. Το απαράμιλλου συμβολισμού έργο αυτό, αποτελεί μία μοναδικής σημασίας έμπνευση του ζωγράφου από ένα αληθινό γεγονός. Τα τραγικά αποτελέσματα του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου.
Στις 26 Απριλίου του 1937, η βασκική πόλη Γκερνίκα βομβαρδίστηκε από τα γερμανικά και ιταλικά στρατεύματα σε ένδειξη υποστήριξης των εθνικιστικών δυνάμεων του Φράνκο, που πολεμούσαν κατά της κυβέρνησης της δεύτερης ισπανικής δημοκρατίας.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, περίπου 300 άτομα πέθαναν εκείνη την μέρα και η αναστάτωση του νεκρού τοπίου που προκάλεσε ο βομβαρδισμός, ταξίδεψε γρήγορα παντού. Το βίαιο και τραγικό αυτό γεγονός αποτέλεσε την αφορμή που έψαχνε ο Πάμπλο Πικάσο για να απεικονίσει την σαθρότητα του πολέμου.
Η Γκερνίκα του Πικάσο κατάφερε γρήγορα να γίνει το σύμβολο της ασχήμιας του πολέμου, της άσκοπης βιαιότητας που πληγώνει κάθε μέρα τον πλανήτη. Μέχρι και σήμερα, ο πόνος και η αγωνία του έργου, αναγνωρίζονται ως ένα καθολικό σύμβολο της αθλιότητας που κυριαρχεί, όταν οι άνθρωποι βάζουν τα συμφέροντά τους πάνω από την ανθρώπινη ζωή.
Ο μύθος της ζωγραφικής, με όλα του τα έργα προσπαθούσε να περάσει τα μηνύματα που ήθελε. Και πάντα με έναν μαγικό τρόπο το κατάφερνε, αλλά η αποκωδικοποίηση των έργων του ήθελε υπομονή, θέληση και ικανότητα να δει κανείς την αλήθεια πίσω από τις φαινομενικά αυθαίρετες δημιουργίες του.
Ακόμα και λίγο καιρό πριν τον θάνατό του, ο Πικάσο συνέχιζε να δημιουργεί και να εμπνέει τους νέους καλλιτέχνες. Εκτός από ζωγράφος και χαρακτής, ο Πάμπλο Πικάσο είχε ασχοληθεί και με την ποίηση και είχε δημιουργήσει δύο θεατρικά έργα. Η συγγραφή τον γοήτευε και ο σουρεαλισμός ήταν αυτός που χαρακτήριζε και αυτά του τα εγχειρήματα.
Στην Γαλλία έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και εκεί εδραίωσε το όνομά του. Το ατελιέ του στην Μονμάρτρη τον ενέπνεε και το ταλέντο του απλώθηκε ακόμα και στην χαρακτική, την γλυπτική, την κεραμική, τα σκηνικά και τα θεατρικά κοστούμια.
Στις 8 Απριλίου του 1973, ο Πάμπλο Πικάσο θα αφήσει την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 91 ετών. Ο λόγος του θανάτου του ήταν η πνευμονική εμβολή, η οποία τον βρήκε στο σπίτι του στο χωριό Μουζέν της Προβηγκίας, κοντά στις Κάννες, όπου ζούσε τα τελευταία 10 χρόνια. Όμως, ο τόπος εκείνος δεν τον αγκάλιασε στα τελευταία του, καθώς ο κοινοτάρχης του χωριού αρνήθηκε να εκδώσει άδεια ταφής στο τοπικό νεκροταφείο, χαρακτηρίζοντας τον σπουδαίο ζωγράφο κομμουνιστή.
Η σύζυγος του Πικάσο, Ζακλίν Ροκ και ο γιος του Πωλ, καταφεύγουν τότε στην κοινότητα Βοβενάργκ, κοντά στη γαλλική πόλη Εξ-αν-Προβάνς και ζητούν από τον κοινοτάρχη να τους παραχωρήσει άδεια να θάψουν εκεί το σώμα του ζωγράφου. Και πράγματι, ο μεγάλος πύργος που είχε παρορμητικά αγοράσει πριν 15 χρόνια ο μεγάλος ζωγράφος, θα γινόταν η τελευταία του κατοικία.
Εκτός από τα χιλιάδες μοναδικά έργα του, ο Πάμπλο Πικάσο άφησε ως παρακαταθήκη 20 σπουδαία αποφθέγματα σχετικά με την τέχνη και την δημιουργικότητα, που εμπνέουν μέχρι και σήμερα τον καλλιτεχνικό, και όχι μόνο, κόσμο.
Τα σπουδαία αποφθέγματα του πολύπλευρου καλλιτέχνη«Όλοι θέλουν να καταλάβουν τη ζωγραφική. Γιατί δεν προσπαθούν να καταλάβουν το κελάηδημα των πουλιών; Τους αρέσει η νύχτα, ένα λουλούδι, τόσα πράγματα γύρω τους, χωρίς να τα καταλαβαίνουν. Γιατί πρέπει οπωσδήποτε να καταλάβουν τη ζωγραφική;»
«Ο κόσμος σήμερα είναι τελείως ακατανόητος, γιατί λοιπόν εγώ πρέπει να ζωγραφίζω πίνακες που να είναι κατανοητοί;»
«Η τέχνη είναι ένα ψέμα που μας βοηθάει να ανακαλύψουμε την αλήθεια.»
«Κάθε παιδί είναι καλλιτέχνης. Το θέμα είναι πώς θα παραμείνει καλλιτέχνης μεγαλώνοντας.»
«Το νόημα της ζωής είναι να ανακαλύψεις το ταλέντο σου. Ο σκοπός της είναι να το χαρίσεις στους άλλους.»
«Ο ζωγράφος ζωγραφίζει ό, τι πουλάει. Ο καλλιτέχνης πουλάει ό, τι ζωγραφίζει.»
«Πάντα κάνω αυτό που δεν μπορώ να κάνω, με σκοπό να διαπιστώσω αν μπορώ να το κάνω.»
«Η έμπνευση υπάρχει, αλλά πρέπει να σε βρει να δουλεύεις.»
«Οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς είναι πραγματικό.»
«Η φύση δεν παραβαίνει ποτέ τους δικούς της κανόνες.»
«Δεν υπάρχει αφηρημένη τέχνη. Πρέπει πάντα να αρχίζεις ζωγραφίζοντας κάτι συγκεκριμένο. Μετά μπορείς να αφαιρέσεις κάθε ίχνος ρεαλισμού.»
«Ο κύριος εχθρός της δημιουργικότητας είναι η ορθή λογική»
«Να αναβάλλεις για αύριο μόνο αυτό που είσαι διατεθειμένος να αφήσεις μισοτελειωμένο αν τυχόν πεθάνεις.»
«Ζωγραφική δεν είναι να αντιγράφεις τη φύση, αλλά να μάθεις να δουλεύεις όπως η φύση.»
«Όλο το ενδιαφέρον στην τέχνη είναι στην αρχή. Μετά την αρχή, έχει φτάσει ήδη το τέλος.»
«Το γούστο είναι ο εχθρός της δημιουργικότητας.»
«Χωρίς μεγάλη απομόνωση, καμιά σοβαρή δουλειά δεν μπορεί να γίνει.»
«Δεν εξελίσσομαι, υπάρχω. Στην Τέχνη δεν υπάρχει ούτε παρελθόν ούτε μέλλον. Η τέχνη που δεν υπάρχει στο παρόν δεν θα υπάρξει ποτέ.»
«Το να αντιγράφεις τους άλλους είναι απαραίτητο, αλλά να αντιγράφεις τον εαυτό σου είναι αξιοθρήνητο.»
«Η επιτυχία είναι επικίνδυνη. Αρχίζει κανείς να αντιγράφει τον εαυτό του, και αυτό είναι χειρότερο από το να αντιγράφεις άλλους. Είναι στείρο.»
