Το εμβόλιο που σώζει ζωές στις μεγάλες ηλικίες – αλλά δεν το κάνουμε

Η πνευμονία είναι η πιο συχνή λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού και μία σημαντική αιτία θανάτου σε ηλικιωμένους και παιδιά. Η σημερινή παγκόσμια ημέρα είναι αφιερωμένη στην ενημέρωση και την πρόληψη της πνευμονίας, μίας σοβαρής και δυνητικά απειλητικής για τη ζωή νόσου. Με αφορμή αυτό, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ) πραγματοποίησε σχετική συνέντευξη τύπου, την οποία τίμησε με την παρουσία της η κα. Φωφώ Καλύβα, Γενική Γραμματέας Δημόσιας Υγείας. Στην εκδήλωση παρευρέθηκε και ο Πρόεδρος της ΕΠΕ, κ. Στυλιανός Λουκίδης.

«Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι, που για άλλη μια χρονιά, έχουμε την ευκαιρία να βρεθούμε κοντά στους συμπολίτες μας με μια σειρά πολύπλευρων δράσεων για την έγκυρη ενημέρωσή τους όσον αφορά την πνευμονία, τη συνηθέστερη λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού και μια σημαντική αιτία θανάτου στις ακραίες ηλικίες -παιδιά και ενήλικες >65 ετών. Τα κυριότερα παθογόνα της είναι βακτήρια, (όπως ο πνευμονιόκοκκος που είναι και το συχνότερο αίτιο βακτηριακής πνευμονίας), ιοί (όπως της γρίπης, της COVID-19 και ο RSV) και πιο σπάνια μύκητες. Δυστυχώς, τα τελευταία 40 χρόνια, δεν έχει επιτευχθεί μείωση στη θνητότητα από την πνευμονία και για αυτό είναι ακόμα πιο επιτακτική η ανάγκη να γίνει κατανοητό από όλους ότι η πρόληψη είναι βασικό μέτρο για τη μείωση των επιπτώσεων της νόσου», δήλωσε ο κ. Πέτρος Μπακάκος, Γενικός Γραμματέας της ΕΠΕ, Καθηγητής Πνευμονολογίας, Α’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α., καλωσορίζοντας τους παρευρισκόμενους.

Η κα. Παρασκευή Κατσαούνου, Μέλος Δ.Σ. της Ε.Π.Ε., Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α, Μονάδα Πνευμονολογίας & Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, Α’ Κ.Ε.Θ., Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός», τόνισε ότι: «Μετά το καθαρό πόσιμο νερό, τα εμβόλια έχουν την μεγαλύτερη συμβολή στη δημόσια υγεία, και γι’ αυτό άλλωστε και θεωρούνται ως το μεγαλύτερο επίτευγμα της Ιατρικής. Παρά το γεγονός, ωστόσο, ότι έχουμε πλέον ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια στη φαρέτρα μας για να προστατέψουμε τους ενήλικες από τις λοιμώξεις του αναπνευστικού, η εμβολιαστική κάλυψη στη χώρα μας παραμένει χαμηλά.

Αυτό καταδεικνύεται και από τα προκαταρκτικά δεδομένα επιδημιολογικής μελέτης ΕΓΝΑΤΙΑ (2017-2023), που πραγματοποιήθηκε σε 3.097 ασθενείς που νοσηλεύθηκαν με ακτινογραφικά επιβεβαιωμένη Πνευμονία της Κοινότητας, σύμφωνα με τα οποία μόνο το 27% των συμμετεχόντων ηλικίας ≥65 ετών ήταν εμβολιασμένοι έναντι του πνευμονιόκοκκου. Ο πνευμονιόκοκκος ανιχνεύθηκε στο 7,4% των ασθενών. Σε σχέση με τη μη-πνευμονιοκοκκική πνευμονία, οι ασθενείς με πνευμονιοκοκκική πνευμονία κοινότητας: ανέφεραν σε μεγαλύτερο ποσοστό ιστορικό καπνίσματος, προηγούμενο επεισόδιο πνευμονίας και έκθεση σε παιδιά <5 ετών, μικρότερη πρόσφατη χρήση αντιβιοτικών. Επίσης είχαν βαρύτερη κλινική εικόνα κατά την εισαγωγή τους (αναπνευστική ανεπάρκεια επιπλεγμένη παραπνευμονική συλλογή/εμπύημα) και είχαν υψηλότερη θνητότητα τόσο εντός νοσοκομείου όσο και τις επόμενες 30 ημέρες.

Αντίστοιχη εικόνα φαίνεται και από τα αποτελέσματα πρόσφατης μελέτης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), που δείχνουν ότι μόνο μια μειονότητα (36%) των ασθενών, που χρήζουν εμβολιασμού έναντι του πνευμονιόκοκκου, ήταν εμβολιασμένοι. Θετικό, βέβαια, – αν και ανεπαρκές – είναι το ότι η εμβολιαστική κάλυψη αυξανόταν σημαντικά με την πρόοδο της ηλικίας. Επιπλέον, τα στοιχεία της μελέτης αυτής, έδειξαν ότι, αναμφίβολα, η σύσταση από τον ιατρό τους ήταν ο ισχυρότερος προβλεπτικός παράγοντας για τον εμβολιασμό για πνευμονιόκοκκο, ακολουθούμενη από την ηλικία (ιδίως σε άτομα ≥65 ετών), την αντίληψη για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, την παρουσία τουλάχιστον μίας συννοσηρότητας και την επαρκή ενημέρωση. Αντίθετα, o φόβος για τις παρενέργειες των εμβολίων, η πεποίθηση ότι τα εμβόλια συνδέονται με το κέρδος των φαρμακευτικών εταιρειών και η απουσία άλλων εμβολιασμών στο παρελθόν σχετίζονταν αρνητικά με τη λήψη πνευμονιοκοκκικού εμβολίου. Αξίζει να σημειώσουμε, επίσης, ότι αν και 46% των συμμετεχόντων στην έρευνα, ανέφεραν ότι είχαν ενημερωθεί από τον γενικό ιατρό τους για τον απαραίτητο εμβολιασμό, 43% δεν είχαν λάβει καμιά ενημέρωση από οποιαδήποτε πηγή, με την αίσθηση για επαρκή ενημέρωση να έχει ένα διάμεσο σκορ 5 (εύρος 0-8) – άλλος ένας δείκτης ότι είναι κρίσιμο να διαχέεται η ενημέρωση και από άλλες πηγές, όπως έγκυρα ΜΜΕ.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να γίνει κοινή και αδιαμφισβήτητη πεποίθηση, ότι τα προτεινόμενα εμβόλια από την ΕΠΕ αποτελούν εξαιρετικό τρόπο τόσο για την αποφυγή νοσηρότητας, θνητότητας, οικονομικής και υγειονομικής επιβάρυνσης, όσο και για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας και την απώλεια ωρών εργασίας. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι και οι καπνιστές είναι ευπαθείς στις λοιμώξεις ακόμα και αν δεν έχουν κάποιο υποκείμενο νόσημα, γεγονός που πρέπει να αποτελεί ένα επιπλέον κίνητρο για τη διακοπή του καπνίσματος. Δεν μπορούμε να παραβλέπουμε ότι στην Ελλάδα του 2024, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΕΟΔΥ, εξακολουθούμε να έχουμε 38% χρήστες καπνικών προϊόντων».

H Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία συνέταξε Οδηγίες για τον Εμβολιασμό των ενηλίκων, οι οποίες επικαιροποιούνται συνεχώς, ώστε να γίνεται έγκαιρα ο εξατομικευμένος προγραμματισμός των εμβολιασμών. Συγκεκριμένα συστήνονται για τις ομάδες πληθυσμού με συννοσηρότητες και ηλικιωμένους οι παρακάτω εμβολιασμοί:

• Ετησίως έναντι της γρίπης
• Εφάπαξ έναντι του πνευµονιόκοκκου (PCV20)
• Ανά διετία έναντι του Ιού Αναπνευστικού Συγκυτίου (RSV)
• Ετησίως (1 δόση) έναντι της νόσου COVID-19, σύμφωνα µε τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα
• Ανά 10ετία έναντι του κοκκύτη
• Έναντι του έρπητα ζωστήρα, σε ανοσοκατεσταλµένους ενήλικες ≥18 ετών και σε ανοσοεπαρκείς ενήλικες ≥60 ετών [σε δύο δόσεις (RZV)]

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα των δράσεων αλλά και τις Οδηγίες Εμβολιασμού Ενηλίκων μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της ΕΠΕ www. hts.org.gr.

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα, από τις 13-15 Νοεμβρίου 2024, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ) τιμά την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Πνευμονίας (12/11), υλοποιώντας ενημερωτικές δράσεις για το κοινό, προκειμένου να αυξηθεί η επαγρύπνηση για αυτή τη σοβαρή νόσο, που μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε. Επιπλέον στόχος είναι η ευαισθητοποίηση όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως ηλικίας, για την υιοθέτηση νοοτροπίας πρόληψης της πνευμονίας μέσω του εμβολιασμού, αλλά και για το σημαντικό ρόλο της έγκαιρης και στοχευμένης θεραπείας έναντι της πνευμονίας στη μείωση της μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά.

Με το μήνυμα «Ενημερωνόμαστε για μια νόσο που μας αφορά Όλους! Εμβολιαζόμαστε και Προστατεύουμε εμάς και τους γύρω μας!» η φετινή πρωτοβουλία θα πραγματοποιηθεί το διάστημα 13 – 15 Νοεμβρίου σε συνεργασία με τους Δήμους Αγίας Παρασκευής και Χαϊδαρίου, την ευγενική χορηγία της Pfizer Hellas και την ευγενική υποστήριξη της GSK Ελλάδος.

Στο πλαίσιο των δράσεων, θα διαμορφωθούν ειδικά ενημερωτικά σημεία σε χώρους που θα παραχωρήσουν οι συνεργαζόμενοι Δήμοι και η είσοδος θα είναι ελεύθερη για το κοινό. Εκεί, πνευμονολόγοι – μέλη της ΕΠΕ θα βρίσκονται στη διάθεση των πολιτών, προκειμένου να τους προσφέρουν δωρεάν συμβουλευτική όσον αφορά τους βασικούς άξονες πρόληψης της πνευμονίας και να συζητήσουν μαζί τους για τα εμβόλια που συστήνεται να λάβουν – βάσει της ηλικίας τους και άλλων παραγόντων – έναντι σοβαρών λοιμώξεων του αναπνευστικού, όπως της γρίπης, της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας και έναντι του Ιού Αναπνευστικού Συγκυτίου (RSV). Παράλληλα, θα διοργανωθούν ενημερωτικές ομιλίες, εκπαιδευτικά σεμινάρια ορθής χρήσης βασικών διαγνωστικών συσκευών (όπως το οξύμετρο), ενώ η Κινητή Μονάδα Πρόληψης Αναπνευστικών Νοσημάτων της Ε.Π.Ε. θα συμμετέχει στη δράση διενεργώντας προληπτικές ιατρικές μετρήσεις – σε όσα άτομα ενδείκνυται-.