Ταινιοθήκη: Αφιέρωμα στη Φρίντα Λιάππα με τις ψηφιακά αποκατεστημένες κόπιες των πρώτων ταινιών της

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος και ο σκηνοθέτης Κυριάκος Αγγελάκος, με αφορμή την συμπλήρωση τριάντα χρόνων από το θάνατο της σημαντικής δημιουργού, παρουσιάζουν σε ψηφιακά αποκατεστημένες κόπιες τις τρεις πρώτες ταινίες της «Φρίντας Λιάππα: Μετά σαράντα μέρες» (1972), «Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις» (1977) και «Απεταξάμην» (1980).

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 18 Νοεμβρίου (20.00) στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (Ιερά Οδός 48, μετρό Κεραμεικός) με ελεύθερη είσοδο.

Θα προλογίσει ο σκηνοθέτης, συνεργάτης και σύντροφος της Φρίντας Λιάππα, Κυριάκος Αγγελάκος,  η πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος Μαρία Κομνηνού και η συντονίστρια του Εργαστηρίου Αποκατάστασης Ταινιών της ΤτΕ Ηλέκτρα Βενάκη.

Θα παρευρεθεί η πρωταγωνίστρια του «Μια ζωή σε θυμαμαι να φεύγεις» Νένα Μεντή.

Οι ταινίες «Μετά 40 μέρες» και «Απεταξάμην» θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στην Αθήνα, ψηφιακά αποκατεστημένες από την ομάδα του νέου Εργαστηρίου Αποκατάστασης Ταινιών της ΤτΕ, στην Αθήνα (AN MAR Film).

«Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις»

*Η πρώτη ταινία με την οποία η Φρίντα Λιάππα, 24 χρονιών τότε, πρωτοεμφανίζεται στο ελληνικό σινεμά ήταν η ταινία «Μετά σαράντα μέρες» το 1972. Η ιστορία της ταινίας περιστρέφεται γύρω από έναν  φαντάρο (Νίκος Κατσαρός) ο οποίος περιπλανιέται στους δρόμους της Αθήνας με την πρώτη άδεια της θητείας του.

Με τα λόγια του Κυριάκου Αγγελάκου:

«Είμαστε στη Χούντα, η Φρίντα έχει ήδη συλληφθεί και έχει φυλακισθεί. Αφού απελευθερώθηκε, ζει στην Αθήνα, έχουν κατασχέσει το διαβατήριο της και η πρώτη της επαφή με το σινεμά είναι ως σκριπτ στην ταινία του Παντελή Βούλγαρη Το προξενιό της Άννας. Το 1972 αποφασίζει να κάνει αυτήν την ταινία σε παραγωγή του περιοδικού “Σύγχρονος Κινηματογράφος”, με διευθυντή τότε τον Βασίλη Ραφαηλίδη. Αυτό που με συγκινεί πάντοτε σε αυτό το φιλμ είναι η αίσθηση μιας κρυφής κάμερας, η αίσθηση μιας κάμερας διωκόμενης, η αίσθηση μιας κάμερας σε παρανομία, όταν τραβάει τα μεικτά κλιμάκια των ΕΣΑτζήδων. Η Φρίντα γυρνάει αυτήν την ταινία έξω από τις γκρεμισμένες φυλακές Αβέρωφ, όπου δύο χρόνια πριν ήταν μέσα, φυλακισμένη, και κοίταζε προς τα έξω».

Μετά σαράντα μέρες

Η Φρίντα Λιάππα σπούδασε κινηματογράφο στο Λονδίνο και επέστρεψε στη χώρα μετά την Μεταπολίτευση. Το 1976 αποφασίζει να κάνει μια δεύτερη ταινία, το μεσαίου μήκους «Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις», μια ερωτική ιστορία στην Αθήνα της Μεταπολίτευσης, ανάμεσα σε μια αριστερή δημοσιογράφο (Νένα Μεντή) και έναν ηθοποιό (Δημήτρης Πουλικάκος) που έχει εγκαταλείψει το θέατρο. Η πολιτική, η Αριστερά, το καλλιτεχνικό αδιέξοδο του δημιουργού, το θέατρο, οι σχέσεις αρσενικού-θηλυκού, με τον άντρα πάντα να φεύγει, κατά πως λέει και ο τίτλος της ταινίας (και το ομώνυμο τραγούδι του Μητροπάνου).  Η Φρίντα Λιάππα σκιαγραφεί με αιχμηρό τρόπο μια συγκεκριμένη γενιά και μια συγκεκριμένη εποχή, αυτή της μεταπολίτευσης, παραδίδοντας μας μια ταινία με ευδιάκριτο το προσωπικό ύφος της.

Η ταινία απέσπασε το Β’ βραβείο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης καθώς και το βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ).

«Απεταξάμην»

Το 1980 καταθέτει στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου το σενάριο για  την πρώτη μεγάλου μήκους ταινίας της («Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί») και περιμένοντας τη χρηματοδότηση, αποφασίζει να κάνει το «Απεταξάμην», ως μια άσκηση ύφους, μια ταινία με αρκετά βιογραφικά στοιχεία. Αφορά ένα κορίτσι που έχει έρθει από την επαρχία, ζει με τους θείους της και προετοιμάζεται να δώσει εξετάσεις για το πανεπιστήμιο, διαβάζοντας ιστορία. Η ταινία, στην οποία πρωταγωνιστεί η Μαριτίνα Πάσσαρη, περιγράφεται ως «μια σύντομη ιστορία τρόμου. Ένα κινηματογραφικό πέρασμα από το ρεαλιστικό στο φανταστικό, μέσα από τα μάτια ενός κοριτσιού».

Η έγχρωμη ταινία, τελευταία μικρού μήκους της Φρίντας Λιάππα,  απέσπασε το Β’ βραβείο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το βραβείο της ΠΕΚΚ, το βραβείο καλύτερης ταινίας και το βραβείο κοινού στο Φεστιβάλ Δράμας.

Η αποκατάσταση των τριών ταινιών πραγματοποιήθηκε με δωρεά της Εταιρείας Κοινωνικού Έργου και Πολιτισμού και σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.

Την ταινία «Μετά σαράντα μέρες» θα παρακολουθήσουμε σε ψηφιακή αποκατάσταση 2Κ. Η αποκατάσταση έγινε από κόπια προβολής 16mm με μαγνητικό ήχο. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος τον Δεκέμβριο του 2023, στο πλαίσιο του προγράμματος A Season of Classic Films -μια πρωτοβουλία της ACE (Association des Cinémathèques Européennes) με την υποστήριξη του προγράμματος Δημιουργική Ευρώπη MEDIA (Creative Europe MEDIA).

«Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις»

Οι άλλες δύο ταινίες πρωτοπαρουσιάστηκαν τον Σεπτέμβριο στο 47ο  Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.

Το «Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις» (1977) θα παρακολουθήσουμε σε ψηφιακή αποκατάσταση 4Κ. Η αποκατάσταση έγινε από τα πρώτης γενιάς αρνητικά εικόνας και ήχου 16mm και την τελική μίξη σε μαγνητικό υλικό. Την ταινία «Απεταξάμην» σε ψηφιακή αποκατάσταση 4Κ. Η αποκατάσταση έγινε από τα πρώτης γενιάς αρνητικά εικόνας και ήχου 35mm.

Τα υλικά διατέθηκαν για την αποκατάσταση από τον Κυριάκο Αγγελάκο. Κόπιες και αρνητικά των ταινιών συντηρούνται στα αρχεία της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.

Ομάδα αποκατάστασης Ταινιοθήκης της Ελλάδος: Ηλέκτρα Βενάκη, Τάσσος Αδαμόπουλος, Αννίτα Αδάμη, Αποστόλης Αγρογιάννης, Ιωάννα Ι. Πιπίδη

Αποκατάσταση Εικόνας (Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις): L’Immagine Ritrovata
Αποκατάσταση Εικόνας (Μετά σαράντα μέρες, Απεταξάμην): AN MAR FILM LAB
Αποκατάσταση Ήχου: Χρήστος Γαρταγάνης, Κώστας Βαρυμπωπιώτης
Παραγωγή ψηφιακής κόπιας (Μετά σαράντα μέρες, Απεταξάμην): Authorwave

Η Φρίντα Λιάππα (1948-1994) γεννήθηκε στη Μεσσήνη. Το 1968, ενώ σπούδαζε φιλολογία στην Αθήνα, συνελήφθη και φυλακίστηκε από τη δικτατορία και κατέφυγε στο Λονδίνο, όπου σπούδασε κινηματογράφο. Διατέλεσε μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού «Σύγχρονος Κινηματογράφος». Σκηνοθέτησε τις μικρού μήκους ταινίες: Μετά σαράντα μέρες (1972), Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις (1977), Απεταξάμην (1980), καθώς και τις μεγάλου μήκους ταινίες Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί (1981), Ήταν ένας ήσυχος θάνατος (1986), Τα χρόνια της μεγάλης ζέστης (1991), καθώς και πολλά τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ, στο πλαίσιο της εκπομπής της ΕΡΤ «Παρασκήνιο». Δημοσίευσε αρκετές ποιητικές συλλογές, διηγήματα και ένα μυθιστόρημα.

Θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές ελληνίδες δημιουργούς -κατάφερε να μπολιάσει τον ρεαλισμό με μία ποιητική οπτική. Με το έργο αλλά και την προσωπικότητά της “εισέβαλε” σε έναν κατ’ εξοχήν ανδροκρατούμενο χώρο.