13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας: Ξεχωρίζουμε 10 ταινίες από το πλούσιο φετινό πρόγραμμα

Τη Δευτέρα (25/11) παρευρεθήκαμε στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, όπου στα πλαίσια της συνέντευξης Τύπου μάθαμε τα πάντα για το επερχόμενο 13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, που θα διεξαχθεί 5-18 Δεκεμβρίου -ένα μέρος του προγράμματος θα είναι διαθέσιμο και online.

Ταινία έναρξης του Φεστιβάλ είναι το “Grand Tour”, η νέα ταινία του διακεκριμένου Πορτογάλου σκηνοθέτη Μιγκέλ Γκόμες, που του χάρισε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες, σε ελληνική πρεμιέρα. Μάλιστα, στην προβολή θα παρευρεθούν η πρωταγωνίστρια της ταινίας Κρίστα Αλφαγιάτε και ο σταθερός συνεργάτης του Γκόμες, διευθυντής φωτογραφίας, Ρούι Πόσας. Η ταινία λήξης θα είναι η νέα αυτοβιογραφική ταινία του Λεός Καράξ  με τίτλο “Δεν Είμαι Εγώ”, στην οποία ο Γάλλος σκηνοθέτης στοχάζεται πάνω σε μια εντυπωσιακή καριέρα 40 χρόνων. Πρόκειται για μια ασπρόμαυρη ταινία διάρκειας 42 λεπτών, που προβλήθηκε στις Κάννες.

Το φετινό πλούσιο πρόγραμμα περιλαμβάνει εντυπωσιακά αφιερώματα και δύο διαγωνιστικά τμήματα -το ένα είναι νέα προσθήκη- αλλά και πολλές παράλληλες εκδηλώσεις που αξίζει να αναζητήσετε. Εμείς, με τη σειρά μας, σας προτείνουμε 10 ταινίες που ξεχωρίσαμε από κάθε “γωνιά” του προγράμματος και τις συστήνουμε ανεπιφύλακτα…

Η αφίσα του 13ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας

Το γνωστό και αγαπημένο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του ΦΠΚΑ φιλοξενεί φέτος 10 ταινίες μεγάλου μήκους σε ελληνική πρεμιέρα, λίγο μετά τη συμμετοχή και τη διάκρισή τους στα μεγαλύτερα διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ. Το βραβείο της νικήτριας ταινίας θα είναι  δωρεάν υπηρεσίες post-production ύψους 10.000 ευρώ για την επόμενη ταινία του/της δημιουργού από την εταιρεία AUTHORWAVE αλλά και την διανομή μίας εβδομάδας της ταινίας του/της στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Ακόμη, πολλοί από τους σκηνοθέτες και τις σκηνοθέτιδες των διαγωνιζόμενων ταινιών θα παρευρεθούν στην προβολή και θα προλογίσουν την ταινία τους.

Σύνοψη: H ταινία αφηγείται τη σουρεαλιστική και συναρπαστική ιστορία του πρώτου και μοναδικού ιπποπόταμου που σκοτώθηκε ποτέ στην αμερικανική ήπειρο: του Πέπε, όπως ονομάστηκε από τον κολομβιανό Τύπο. Με αφηγητή μια φωνή που ισχυρίζεται ότι ανήκει στον ίδιο τον Πέπε, η ταινία χρησιμοποιεί ευρηματικά οπτικά μέσα και ηχητικό σχεδιασμό για να αφηγηθεί την τραγική αλλά και παράδοξη ιστορία του. Μεταξύ συναντήσεων, επιφοιτήσεων και παρεξηγήσεων, ο Πέπε προσκαλεί τους θεατές σε έναν κόσμο γεμάτο ιστορίες για τη ζωή και τον θάνατο.

Η ταινία του Δομινικανου σκηνοθέτη κέρδισε την Αργυρή Άρκτο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου.

Πέπε του Nelson Carlos De Los Santos Arias

Το νέο Διαγωνιστικό Τμήμα «Reframing Images» ξεκινά φέτος σε συνεργασία με την ARTWORKS, η οποία θα προσφέρει και το Bραβείο ARTWORKS Καλύτερης Ταινίας, ύψους 5.000 ευρώ. Στόχος αυτού του νέου διαγωνιστικού τμήματος είναι να αναδείξει δημιουργούς που εξερευνούν νέες μορφές αφήγησης και κινηματογραφικής φόρμας. Θα προβληθούν 26 ταινίες από 27 σκηνοθέτες, μεταξύ των οποίων 3 ταινίες μεγάλου μήκους (όλες ντεμπούτο), 3 μεσαίου μήκους και 20 μικρού μήκους, με μια ισχυρή εκπροσώπηση από 15 γυναίκες και 12 άντρες δημιουργούς απ’ όλον τον κόσμο, σε ελληνική πρεμιέρα. Ανεξαρτήτως διάρκειας ή είδους, το τμήμα παρουσιάζει ταινίες διάρκειας από 2 έως 85 λεπτά, προερχόμενες από 27 διαφορετικές χώρες, όπως η Αργεντινή, η Νιγηρία, η Καμπότζη, η Ελλάδα, η Παλαιστίνη, το Ιράν, η Κύπρος, η Ταϊλάνδη, η Ιαπωνία, η Ινδία, ο Λίβανος, η Βραζιλία και η Χιλή. Στο τμήμα συνυπάρχουν έργα μυθοπλασίας, κινηματογραφικά δοκίμια, δημιουργικά ντοκιμαντέρ, καθώς και πειραματικές και εικαστικές ταινίες.

Σύνοψη: Λίγο πριν ο πατέρας τους επιστρατευτεί κατά την περίοδο των βομβαρδισμών της Σερβίας από το ΝΑΤΟ το 1999, δύο έφηβες αδερφές ξεκινούν ένα ημερολόγιο σε βίντεο Hi8, αντικαθιστώντας παλαιότερες εγγραφές. Καταγράφουν τη γαλήνια φύση γύρω τους, τους ουρανούς των αεροπορικών επιδρομών και τις παιχνιδιάρικες
στιγμές τους με τη μικρότερη αδερφή τους. Η ζωή τους αλλάζει με την άφιξη ενός μυστηριώδους αγοριού και της ντροπαλής αδερφής του από το Βελιγράδι, οδηγώντας σε νέες φιλίες, πρώτα φιλιά και σπαρακτικές απογοητεύσεις. Καθώς ο πόλεμος πλησιάζει, οι εμπειρίες αυτές απωθούν τους φόβους τους.

Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της βραβευμένης Σέρβας κινηματογραφίστριας και φωτογράφου, διάρκειας 85 λεπτών. Η ταινία ανακαλεί τις αναμνήσεις της γενιάς της Γκάσιτς, με τη σκόπιμη χρήση vintage χαμηλής ανάλυσης βίντεο και found footage αισθητικής, με έμπειρους αλλά και ερασιτέχνες ηθοποιούς.
Διαθέσιμη και για online προβολή από την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου.

78 Ημέρες της Emilija Gašić

To αναδρομικό αφιέρωμα στον Ράντου Ζούντε, έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του σύγχρονου ρουμανικού κινηματογράφου, περιλαμβάνει 9 ταινίες μεγάλου μήκους και 4 μικρού μήκους, ένα δηλαδή εκτενές δείγμα της φιλμογραφίας του. Ο ίδιος θα παρευρεθεί στην Αθήνα στα πλαίσια του Φεστιβάλ για να παρουσιάσει τις ταινίες του και να παραδώσει ένα masterclass. Το έργο του Ζούντε χαρακτηρίζεται από έναν μοναδικό συνδυασμό μαύρου χιούμορ, αιχμηρού κοινωνικοπολιτικού σχολιασμού, ιδίως απέναντι στον σύγχρονο καπιταλισμό, και κριτικού στοχασμού πάνω στη ρουμανική ταυτότητα και ιστορία.

Σύνοψη: Στη Βλαχία του 1835, ένας αστυνομικός και ο γιος του αναζητούν έναν Τσιγγάνο «σκλάβο», ο οποίος κατηγορείται ότι αποπλάνησε τη σύζυγο του τοπικού άρχοντα. Αυτός ο δημόσιος υπάλληλος, που θυμίζει σερίφη από οπερέτα, περιδιαβάζει με το άλογό του στα άγρια Βαλκάνια, διδάσκοντας στον γιο του τα μεγάλα νοήματα της ζωής. Ωστόσο, ακόμα κι όταν εντοπίζουν τον «σκλάβο», η περιπέτειά τους απέχει πολύ από το να φτάσει στο τέλος της…

Μια δεκαετία πριν, ο Ζούντε κέρδισε την Αργυρή Άρκτο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Βερολίνου για την συγκεκριμένη ταινία.

Άφεριμ! του Ράντου Ζούντε, © Silviu Ghetie

Αξίζει να αναζητήσετε το αναδρομικό αφιέρωμα στην πρωτοπόρο του φεμινιστικού κινηματογράφου, Αντουανέττα Αγγελίδη. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει και τις 4 εμβληματικές πειραματικές ταινίες της αλλά και 2 μικρού μήκους. Θα παιχτεί επίσης το ντοκιμαντέρ “Έμμονες ώρες στον τόπο της πραγματικότητας – Εξομολογήσεις της Αντουανέττας Αγγελίδη (ή ένα δοκίμιο για το βλέμμα της)” που γύρισε η κόρη της Ρέα Βαλντέν το 2022. Η Αντουανέττα Αγγελίδη βαθιά πολιτικοποιημένη και μυημένη σε ριζοσπαστικά διανοητικά ρεύματα, όπως η ψυχανάλυση, από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 κατασκευάζει αρχιτεκτονικά μια οπτική γλώσσα που αποδομεί την πατριαρχική αναπαράσταση των γυναικών, αλλά και προσφέρει ποιητικές εικόνες μιας παράδοξης αφύπνισης, μέσω του ονείρου και του ανοίκειου, στους βυθούς του ασυνειδήτου και της επιθυμίας. Η ίδια θα παραδώσει κι ένα masterclass αλλά και ανοιχτή συζήτηση.

Σύνοψη: Η Σπένδω, στα όρια της αυτοκτονίας, ξαναζεί τη ζωή της, την ανασυνθέτει και ελευθερώνεται από αυτή. Η μελαγχολία ρέει και γεμίζει τον χώρο. Οι ώρες συνυπάρχουν και συμπλέκονται. Ο κόσμος, σαρκοβόρος μηχανισμός. Μια κάθοδος αρχίζει, μια βύθιση ρυθμική στο πάχος της μνήμης. Στον τόπο όπου το Κακό εμφανίζεται με τη μορφή του Καλού. Ώσπου η μνήμη δεν καθηλώνει πια, δεν επαναλαμβάνει, μέσα της γλιστράει μια νέα οπτική. Οι ώρες ανασυντίθενται χωρίς θόρυβο. Η βίαιη εξάρτηση είναι πια παρελθόν.

Διαθέσιμη και για online προβολή από την Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου.

Οι ώρες: Μια τετράγωνη ταινία της Αντουανέττας Αγγελίδη

Το Φεστιβάλ τιμώντας τον σπουδαίο Eλληνο-Γάλλο σκηνοθέτη θα προβάλει σε ελληνική πρεμιέρα, την
τελευταία ταινία του “Τελευταία Πνοή” (2024), καθώς και τα τρία πρώτα επεισόδια από τη σειρά ντοκιμαντέρ “Ο Αιώνας του Κώστα Γαβρά” (2024). Θα παρευρεθούν η σύζυγός του Κώστα Γαβρά και παραγωγός Μισέλ Ρέι-Γαβρά και ο Εντουί Πλενέλ.

Σύνοψη: Ένας γιατρός και ένας διάσημος συγγραφέας στοχάζονται για τη ζωή και τον θάνατο. Μια σειρά από εκ βαθέων συναντήσεις με άλλους ασθενείς, με γέλια και δάκρυα, βοηθά τον συγγραφέα να αντιμετωπίσει τους φόβους και τις ανησυχίες του.

Ο Γαβράς άντλησε έμπνευση από το ομώνυμο βιβλίο του φιλοσόφου Ρεζίς Ντεμπρέ και του γιατρού Κλοντ Γκραντζ, στο οποίο παρουσιάζονται ιστορίες ανθρώπων που είχαν βρεθεί σε μονάδες ανακουφιστικής φροντίδας.

Τελευταία Πνοή του Κώστα Γαβρά

Πέραν της νέας ταινίας του στην τελετή έναρξης, το ΦΠΚΑ ετοίμασε ένα spotlight με δύο από τις πιο καταξιωμένες ταινίες του, “Χαμένος Παράδεισος –Tabu” (2012) και “Ο Αγαπημένος μας Μήνας Αύγουστος” (2008), κατά την προβολή των οποίων θα είναι παρών και ο Ρούι Πόσας.

Σύνοψη: Το πρώτο μέρος της ταινίας, που διαδραματίζεται στη σύγχρονη Λισαβόνα, ακολουθεί μια θρησκευόμενη γυναίκα που ανησυχεί για τη καταθλιπτική γειτόνισσά της. Το δεύτερο μέρος μάς μεταφέρει σε μια πορτογαλική αποικία της δεκαετίας του ’60, όπου ένας παλιός εραστής, αφηγείται μια παθιασμένη ιστορία αγάπης κοντά στο όρος Ταμπού.

Πρόκειται για ένα υβριδικό φιλμ που συνδυάζει δύο ιστορίες και αντλεί τον τίτλο, το θέμα και μέρος της δομής του από τη συνεργασία των κινηματογραφιστών Μούρναου και Φλάχερτι. Αποτίει φόρο τιμής στην αισθητική του βωβού κινηματογράφου, συνδυάζοντας νοσταλγία, χιούμορ και μελωδίες ποπ της δεκαετίας του ’60.

Χαμένος Παράδεισος –Tabu του Μιγκέλ Γκόμες

Ένα από τα πιο αγαπημένα τμήματα του ΦΠΚΑ μάς καλεί και φέτος να ανακαλύψουμε στην μεγάλη οθόνη κλασικές, σπάνιες, αλλά και ξεχασμένες ή χαμένες ταινίες.

Σύνοψη: Σε ένα νησί, που το καίει ο ήλιος και το δέρνουν οι άνεμοι, ένα στρατόπεδο πολιτικών κρατουμένων περιμένει την επίσκεψη της «μεγάλης μητέρας», ετοιμάζοντας προς τιμήν της μια γιορτή. Ένας κρατούμενος, που αρνιέται επίμονα να δηλώσει μεταμέλεια, εξαφανίζεται, και οι Αρχές του στρατοπέδου τον δηλώνουν νεκρό, ως αυτόχειρα. Όμως, τη μέρα την επίσημης επίσκεψης και κατά τη διάρκεια της γιορτής, ο «νεκρός» εμφανίζεται.

Πρόκειται για την παγκόσμια πρεμιέρα της ψηφιακά αποκατεστημένης σε 4Κ και 35mm ταινίας του Παντελή Βούλγαρη, που σκηνοθέτησε το 1976. Είναι το πρώτο επίτευγμα του νέου Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών για τη Διατήρηση και Προώθηση της Κινηματογραφικής Κληρονομιάς της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Ο σκηνοθέτης θα παρευρεθεί στην προβολή!

Χάππυ Νταίη του Παντελή Βούλγαρη

Ένα διαφορετικό αφιέρωμα στον σπουδαίο Γάλλο σκηνοθέτη ετοίμασε για φέτος το Φεστιβάλ. Πρόκειται για 9 ταινίες, οι οποίες ήταν προσχέδια ή οπτικά σενάρια των μεγάλου μήκους ταινιών του. Ανάμεσα στις ταινίες που θα προβληθούν, συναντάμε τα δύο μεταθανάτια έργα του “Παρουσίαση του τρέιλερ της ταινίας Σενάριο” και “Σενάρια”, τα οποία ολοκληρώθηκαν το 2024 από τον Φαμπρίς Αρανιό και τον Ζαν-Πολ Μπατατζιά και αποτελούν το αποκορύφωμα επτά δεκαετιών υλιστικών στοχασμών για τη δημιουργία Τέχνης.

Σύμφωνα με την Μίτρα Φαραχανί, «η ταινία Σενάρια έγινε το τελευταίο κινηματογραφικό έργο του Γκοντάρ. Αυτό ήταν σίγουρο. Αλλά δεν ήξερε αν θα το γύριζε ή όχι. Το σώμα του άρχισε να κουράζεται. Τελικά, έκλεισε ραντεβού με τον θάνατο για τις 13 Σεπτεμβρίου. Περίπου μια βδομάδα πριν, εισήλθε σε μια κατάσταση έμμονης ανάγκης να ολοκληρώσει μια δίπτυχη ταινία με τίτλο DNA, Fundamentals και MRI, Odyssey. Με τη βοήθεια του Ζαν-Πολ Μπατατζιά και του Φαμπρίς Αρανιό (των επί μακρόν βοηθών του Γκοντάρ), κατασκεύασε αυτό το τελευταίο φιλμ, που επρόκειτο να ονομαστεί Σενάρια. Έδωσε πολύ ακριβείς οδηγίες και, την παραμονή του θανάτου του, σκηνοθέτησε το τελευταίο πλάνο του εαυτού του για να το ολοκληρώσει».

Σενάρια του Ζαν-Λικ Γκοντάρ

«Θα ήθελα να επιβραδύνω, να κινηματογραφήσω αυτό που συνήθως δεν βλέπουμε, θα προσπαθήσω να σας το δείξω σε μια βιντεοκασέτα, όχι ακριβώς να επιβραδύνω, απλώς να αναλύσω λίγο το παρελθόν τη στιγμή που αποτελεί το παρόν των χαρακτήρων». (Ζαν-Λικ Γκοντάρ, επιστολή αρ. 1 στην Προκαταβολή επί των εσόδων, 1979)

Σενάριο του «Ο Σώζων Εαυτόν Σωθήτω» του Ζαν-Λικ Γκοντάρ

Οκτώ ταινίες, από Καράξ μέχρι Μάγια Ντέρεν, οι περισσότερες σε πρώτη ελληνική προβολή.

Σύνοψη: Ένας πρώην αρχιλοχίας στοιχειώνεται από μια ασυνήθιστη μυρωδιά που προκαλείται από φαντοσμία ή οσφρητικές ψευδαισθήσεις, οι οποίες τον κάνουν να αισθάνεται οσμές που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα. Ο γιατρός του τον συμβουλεύει να αντιμετωπίσει τις σκοτεινές εμπειρίες του από τη στρατιωτική του θητεία. Πηγαίνει τότε εθελοντικά σε ένα νησιωτικό στρατόπεδο ποινών, όπου συναντά μια άλλη ζοφερή πραγματικότητα.

Η ταινία αυτή του Φιλιππινέζου σκηνοθέτη και παλιού γνώριμου του ΦΠΚΑ, έχει διάρκεια 245 λεπτά και έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας.

Φαντοσμία του Λαβ Ντίαζ