Ο Ταύρος που έπαιζε πίπιζα, του Ευγένιου Τριβιζά στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Από Σάββατο 16 Νοεμβρίου και κάθε Σαββατοκύριακο, το Δημοτικό θέατρο Πειραιά παρουσιάζει το κλασικό φιλοζωικό έργο του Ευγένιου Τριβιζά «Ο Ταύρος που έπαιζε πίπιζα», το οποίο συμπληρώνει σαράντα χρόνια συνεχών επανεκδόσεων και πενήντα έξι χρόνια από την πρώτη του δημοσίευση στο περιοδικό «Η Διάπλασις των Παίδων» το 1968.

Τη σκηνοθεσία του διαχρονικού αυτού έργου έχει αναλάβει ο Κωνσταντίνος Ρήγος και τις μουσικές συνθέσεις ο Δημήτρης Παπαδημητρίου.

Η παράσταση φέρει την υποστήριξη του WWF (World Wildlife Fund).

Μια περιπέτεια συναισθημάτων στην αρένα των ονείρων. Μια σπαρταριστή θεατρική παραγωγή για όλη την οικογένεια.

Όταν ο θρυλικός ταυρομάχος Ελ Πεπόλδο ντε Θαλούθας ντε Βερέγγας ντε Βεράντας φτάνει στη Γρανάδα για να δώσει την εκατοστή του ταυρομαχία και, όπως όλοι περιμένουν, να θριαμβεύσει θανατώνοντας τον εκατοστό του ταύρο, δεν φαντάζεται τα όσα θα συμβούν, δεν γνωρίζει ούτι έχει κάτι το κοινό με τον συγκεκριμένο ταύρο που πρόκειται να αντιμετωπίσει το μοιραίο εκείνο πρωί.

Λίγες ώρες προτού ξεκινήσει η ιστορική ταυρομαχία, ο κοσμαγάπητος ταυρομάχος δέχεται στο δωμάτιο του ειδυλλιακού πανδοχείου «Casa La Milagrosa», όπου διαμένει, μια αναπάντεχη επίσκεψη, μια επίσκεψη που πυροδοτεί μια σειρά απροσδόκητων ανατροπών και καταιγιστικών εξελίξεων. Και ενώ η μία έκπληξη διαδέχεται την άλλη, ενώ στο δωμάτιο εισέρχονται και εξέρχονται με φρενήρη ρυθμό δημοσιογράφοι, δήμαρχοι, προύχοντες, θαυμαστές και δουλτσινέες, ενώ τα πλήθη αδημονούν στην αρένα, ο ανελέητος ταυρομάχος κατανοεί όλα εκείνα τα ανεξήγητα που δεν είχε συνειδητοποιήσει από την εποχή που ήτανε ακόμα ένα μικρό αθώο παιδί.

Τι συνέβη εκείνο το μοιραίο πρωί, πριν από είκοσι χρόνια, σε ένα απόμερο στενό της Παμπλόνα και σημάδεψε ανεξίτηλα το πεπρωμένο και των δυο τους; Ποιο είναι το οδυνηρό παρελθόν που δένει τον ταυρομάχο και τον ταύρο;

Ποια κοινή μοίρα συνδέει τους δύο αντίπαλους που θα βρεθούν σε λίγο αντιμέτωποι στην ηλιόλουστη άμμο της αρένας για μια μέχρι θανάτου αναμέτρηση;

Και τι σχέση μπορεί να έχουν όλα αυτά με έναν εκκεντρικό Σκωτσέζο, πρώην αξιωματικό του Βασιλικού Τάγματος των Δραγόνων, έναν χηνοβοσκό χωρίς χήνες και ένα ανεκτίμητο κρυστάλλινο καναρινάκι.

Μέσα του Ιούλη, στην Corrales de Santo Domingo της Παμπλόνα, σε κλούβες από δοκάρια βαριά, έξι ταύροι ασφυκτιούν, ώσπου κάποια στιγμή αναπάντεχα οι πύλες της φυλακής τους ανοίγουν! Αφήνονται να ξεχυθούν με κεφάλια σκυφτά στα λιθόστρωτα στενά, ώσπου να καταλήξουν στην αρένα όπου σίγουρος θάνατος τους περιμένει.

Μία και μόνο φορά παρακολούθησα ταυρομαχία. Δεν θα ξεχάσω την πανηγυρική ατμόσφαιρα της αρένας, δεν θα ξεχάσω τις ιαχές, τον ενθουσιασμό, την έξαρση και αγαλλίαση του πλήθους. Μα αυτό που έμεινε ανεξίτηλο στη μνήμη μου είναι το αίμα και τα γαρίφαλα. Το αίμα του ταύρου στην άμμο και τα γαρίφαλα με τα οποία έραινε το πλήθος τον ταυρομάχο. Το έργο αυτό είναι ένα γαρίφαλο-προσφορά, όχι όμως στον επώνυμο ταυρομάχο, αλλά σε εκείνο τον ανώνυμο ταύρο που, συνένοχος κι εγώ μέσα στο πολύβουο, πολύχρωμο αλαλάζον πλήθος, μαρτύρησα το πονεμένο τέλος του.

Αν και είναι δύσκολο να ξεριζωθούν έθιμα βαθιά ριζωμένα στην ιστορία ενός λαού, ας ελπίσουμε ούτι οι ταυρομαχίες θα έχουν την ίδια μοίρα με άλλες σκληρές πρακτικές που, επιτέλους, έπαψαν να υφίστανται.

Όπως το κυνήγι της αλεπούς στην Αγγλία, το οποίο κάποτε θεωρούνταν ευγενές σπορ αλλά τελικά απαγορεύτηκε, και οι θλιβερές παραστάσεις με αρκούδες που «χόρευαν» κακοποιημένες στα πανηγύρια της χώρας μας, έτσι και οι ταυρομαχίες πρέπει να αποτελέσουν παρελθόν. Η κοινωνία μας έκανε σημαντικά βήματα προόδου όταν καταδίκασε και απέρριψε τις κοκκορομαχίες, τις κυνομαχίες και άλλες μορφές βασανισμού ζώων, που άλλοτε προσέφεραν ψυχαγωγία, αλλά τώρα θεωρούνται αποτροπιαστικές.

Αυτό που κάποτε δικαιολογούνταν ως μέρος της παράδοσης δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι για τη συνέχιση της βαρβαρότητας. Ας οραματιστούμε έναν κόσμο όπου η σκληρότητα για διασκέδαση δεν είναι μόνο απορριπτέα αλλά και ανήκουστη και ας ηχούν πάντα στα αυτιά μας τα λόγια του Χέμινγουεϊ ούτι δεν υπάρχει καμία τιμή στο να βασανίζεις ένα ζώο μέχρι θανάτου και του Γκάντι ούτι το μεγαλείο ενός έθνους και η ηθική του πρόοδος μπορούν να κριθούν από τον τρόπο που φέρεται στα ζώα.

Ευγένιος Τριβιζάς, 
Συγγραφέας

Ο Ευγένιος Τριβιζάς δεν είναι απλώς ένας συγγραφέας θεατρικών έργων. Είναι ένας Μάγος των Λέξεων. Με τρόπους ανεπανάληπτους πλάθει, αναπλάθει, μεταμορφώνει, υπονομεύει, ανασυνθέτει και αναδημιουργεί λέξεις, χαρίζοντάς τους σφύζουσα ζωντάνια, φρέσκια ενέργεια, σαγηνευτικές δυνατότητες, νέα ζωή. Δεν συνιστούν απλά στατικά σύμβολα οι λέξεις του Τριβιζά. Καθεμία τους ξεπερνά τα συμβατικά της όρια, ανοίγει απρόσμενους ορίζοντες ευρηματικής ανατρεπτικότητας και εκρηκτικής πρωτοτυπίας. Ακολουθώντας διαδρομές απρόβλεπτες, παρασύρει τον θεατή και αναγνώστη σε κόσμους πρωτόγνωρους, όπου, αν έχει την τύχη να διατηρεί έστω και ίχνη της αυθόρμητης παιδικότητάς του, κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Όποιος έχει απολαύσει ένα παραμύθι του, ένα μυθιστόρημα ή ένα θεατρικό του έργο, τον κατακλύζει η επιθυμία να επιστρέψει σε εκείνο το συναίσθημα, να νιώσει ξανά την ευφορία που αφήνει ο λόγος του, να ξαναζήσει τις αξεπέραστες καταστάσεις που τον συνεπήραν.

Η δομή των ιστοριών του Τριβιζά θυμίζει συχνά περίπλοκα και επιδέξια αρχιτεκτονικά σχέδια αχανών μεσαιωνικών κάστρων. Η δράση ξεδιπλώνεται με ακρίβεια και ευρηματικότητα. Δεν μπορείς παρά να αφεθείς στην ορμή της. Αφήνεις τη φαντασία σου ελεύθερη να περιπλανηθεί σε άβατους λαβύρινθους όπου πεταλουδόσαυροι, τουνελόδρακοι, Τρισδαιμόνες και εξωγήινοι ξιφομάχοι σε ξαφνιάζουν σε κάθε στροφή, να εξερευνήσεις δαιδαλώδεις κήπους όπου ρινόκεροι καταπίνουν ουράνια τόξα και μωβ βουβάλια βόσκουν ιβίσκους, αναζητώντας το πάντα ευρηματικό τέλος, ένα τέλος που αφήνει μέσα σου μια αίσθηση πληρότητας, έναν απόηχο βαθιάς χαράς.

Οι χαρακτήρες των έργων του συντονίζονται απόλυτα με τη γλωσσική πανδαισία, ενώ οι καταστάσεις που δημιουργεί ξεφεύγουν από τη γνώριμη πραγματικότητα, ξεπερνούν την κοινή αντίληψη, παρακάμπτουν την καθηλωτική λογική, δημιουργούν έναν μαγευτικό ακατανίκητο σουρεαλισμό.

Γι’ αυτό και τα θεατρικά έργα του απαιτούν εξαιρετική προσοχή για να τα σκηνοθετήσει κανείς. Κάτω από την επιφανειακή απλότητα, ανοίγονται βάθη απροσδόκητα, κυλούν ρεύματα ορμητικά έως καταιγιστικά, ρεύματα που δεν γίνονται άμεσα αντιληπτά. Αν τα αγνοήσεις υπάρχει κίνδυνος να παρασυρθείς και να εξαφανιστείς χωρίς να αφήσεις ίχνος. Οσο για τους χαρακτήρες του ένα έχω να πω: απαιτούν προνοητική προσέγγιση, ενδελεχή αντιμετώπιση. Αν τους φερθείς επιπόλαια, δεν γλιτώνεις. Θα τους αντικρίσεις έντρομος τα βράδια να αναδύονται κάτωχροι στον ύπνο σου. Μεταμορφωμένοι σε βασανιστικούς εφιάλτες θα σε περικυκλώνουν, παίζοντας παράφωνα μαύρες πένθιμες πίπιζες με σκελετωμένα δάχτυλα. Τότε το μόνο που μπορείς να ελπίζεις είναι ούτι ο ίδιος ο Ευγένιος θα σε συγχωρέσει και θα στείλει στον ύπνο σου ένα κοπάδι ολλανδικές αγελάδες για να σε ξυπνήσουν μουγκανίζοντας.

Με άλλα λόγια, αυτό που προσπαθώ να εκφράσω είναι ούτι η σκηνοθεσία των έργων του Τριβιζά είναι σαν τους ήρωες του: ένας μεγάλος μπελάς, μια ακαταμάχητη πρόκληση, ένα γοητευτικό ταξίδι. Έχοντας σκηνοθετήσει ήδη σε τρεις διαφορετικές εκδοχές την υπέροχη «Φρουτοπία» του, θα τη σκηνοθετούσα ευχαρίστως άλλες δεκατρείς.

Τον «Ταύρο που έπαιζε πίπιζα» τον σκηνοθετώ για πρώτη φορά, αλλά κάτι μου λέει ούτι δεν πρόκειται να είναι η τελευταία. Αρκεί να εξομολογηθώ ούτι για να μπω στο πνεύμα του έργου, έχω ήδη αρχίσει να κάνω τρεις φορές τη βδομάδα εντατικά μαθήματα πίπιζας. Η πρόοδός μου μέχρι στιγμής, τολμώ να καυχηθώ, είναι ικανοποιητική.

Τελειώνω, διαβεβαιώνοντάς σας ούτι όλοι μας εδώ, μια ομάδα εκλεκτών συνεργατών, δουλεύουμε με κέφι και ενθουσιασμό για να ζωντανέψουμε στη σκηνή του φιλόξενου Δημοτικού Θέατρου Πειραιά την αρένα των ονείρων σας.

Κωνσταντίνος Ρήγος
Σκηνοθέτης, Χορογράφος, Σκηνογράφος