ΠΕΜΠΤΗ
09
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
Από το Παρίσι στη Νέα Υόρκη και από εκεί πίσω στο Λονδίνο, το Παρίσι και τη Βιέννη – εμείς κάναμε μία πρώτη επιλογή με τις εκθέσεις που ξεχωρίσαμε και (φυσικά) βάλαμε στην λίστα μας.
From the Heart to the Hands: Dolce & Gabbana
Η τέχνη συναντά τη μόδα σε μια συναρπαστική έκθεση – βουτιά στην δημιουργική πορεία του ιταλικού οίκου μόδας Dolce & Gabbana. Περισσότερες από 200 δημιουργίες των σχεδιαστών Domenico Dolce και Stefano Gabbana – οι οποίοι ίδρυσαν τον οίκο το 1985 – πρόκειται να χαρίσουν ένα ξεχωριστό αισθητικό ταξίδι από την έμπνευση και το όραμα, μέχρι την υλοποίηση και την ανάδειξη του οίκου ως ένας από τους διαχρονικότερους στην ιστορία της μόδας στον κόσμο. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη μοναδική προσέγγιση του οίκου στην πολυτέλεια, συνδυάζοντας την κομψότητα με την υπερβολή και την τόλμη στα σχέδια, με έμπνευση από την ιστορία της ιταλικής κουλτούρας και παράλληλες επιρροές από την αρχιτεκτονική, τη μουσική, τις παραστατικές τέχνες, τις τοπικές παραδόσεις και την θρησκεία, την φημισμένη “dolce vita”, και φυσικά άλλους καλλιτέχνες και τεχνίτες.
Η έκθεση αναμένεται να καταλάβει 10 αίθουσες – 1.200 τ.μ. συνολικά – και την επιμελείται η Florence Müller, πρώην καθηγήτρια στο Γαλλικό Ινστιτούτο Μόδας στο Παρίσι.
Πότε: 10 Ιανoυαρίου – 31 Μαρτίου
Πού: Grand Palais, Παρίσι
Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη εγκαινιάζει σε λίγες μέρες από σήμερα την έκθεση “Pirouette: Turning Points in Design”, και με κεντρικό της θέμα τον σχεδιασμό ως καταλυτικό παράγοντα αλλαγής και προόδου. Η έκθεση θα περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων, τα οποία προέρχονται κυρίως από τη συλλογή του MoMA και είχαν βαθύ αντίκτυπο, είτε στον τομέα του design είτε στον κόσμο γενικότερα – συμπεριλαμβανομένων επίπλων, ηλεκτρονικών ειδών, συμβόλων και άλλων κομματιών – και θα εκτείνεται από τη δεκαετία του 1930 έως σήμερα.
Ορισμένα από αυτά τα αντικείμενα είναι παγκοσμίως αναγνωρίσιμα, ενώ άλλα μπορεί να αφηγούνται την ιστορία μιας πιο εξειδικευμένης επιρροής που άσκησαν σε μικρότερα κοινά. Κάποια έχουν μεταμορφώσει συμπεριφορές, έχουν προκαλέσει αποκλίσεις από προηγούμενες τυπολογίες και στερεότυπα ή έχουν ενσωματώσει καινοτομίες σε υλικά, μορφή και λειτουργία. Έχουν προσφέρει αντισυμβατικές και καινοτόμες λύσεις σε κοινά προβλήματα και έχουν οδηγήσει σε νέες πιο εξελιγμένες μελέτες, καθώς και επαναστατικές ιδέες. Εξετάζοντας το υπόβαθρο όλων αυτών των αντικειμένων μαζί, η έκθεση σκοπεύει να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο το design συνείσφερε στην αλλαγή και την πρόοδο μέσα από τον αντίκτυπο που άφησε στον κόσμο μας.
Πότε: 26 Ιανουαρίου – 18 Οκτωβρίου
Πού: MoMA, Νέα Υόρκη
Η Christine Sun Kim είναι καλλιτέχνις, γνωστή για τη δημιουργία έργων που εξερευνούν την πολυπλοκότητα της επικοινωνίας, κάνοντας χρήση της νοηματικής γλώσσας ως καλλιτεχνικό εργαλείο. Αντλώντας από την προσωπική της εμπειρία – είναι εκ γενετής κωφή – αγωνίζεται ενάντια στη συστημική περιθωριοποίηση της κοινότητας των κωφών (τόσο εντός όσο και εκτός του κόσμου της Τέχνης), με την καλλιτεχνική της προσέγγιση να προσφέρει νέες δυνατότητες στην αντίληψη του κόσμου, αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα και την ομορφιά της διαφορετικότητας στον τρόπο που κατανοούμε και εκφράζουμε ήχο και επικοινωνία.
Με την τέχνη της προκαλεί τον θεατή να επανεξετάσει τις παραδοσιακές αντιλήψεις για τη μουσική και τον ήχο, ενώ εξερευνά τις διαφορές στην αντίληψη του ήχου για τα άτομα με αλλά και χωρίς ακουστική ικανότητα, καθώς και τον τρόπο που η κοινωνία προσεγγίζει τα άτομα με αναπηρίες. Η Sun Kim χρησιμοποιεί ποικιλία μέσων στην τέχνη της, όπως η ηχητική εγκατάσταση, τα βίντεο και οι ζωντανές παραστάσεις. Έχει πραγματοποιήσει πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, και έχει συνεργαστεί με καλλιτέχνες από διαφορετικούς χώρους.
Η άνοιξη του 2025 θα είναι μια εποχή ορόσημων για την Christine Sun Kim: Εκτός από την παρουσίαση της πρώτης της μεγάλης έκθεσης στο Λονδίνο μαζί με τον συνεργάτη της Thomas Mader, θα εγκαινιάσει την πρώτη της μεγάλη ατομική μουσειακή έρευνα στο Whitney της Νέας Υόρκης, προτού αυτή ταξιδέψει αργότερα στο Walker Art Center στη Μινεάπολη. Με τίτλο “All Day All Night”, η έκθεση θα περιλαμβάνει περισσότερα από 90 έργα από το 2011 έως σήμερα, μεταξύ των οποίων σπάνια εμφανιζόμενα σχέδια, τοιχογραφίες, πίνακες ζωγραφικής, βίντεο-εγκαταστάσεις, περφόρμανς και γλυπτά.
Πότε: 8 Φεβρουαρίου – Ιούλιος
Πού: Whitney Museum of American Art, Νέα Υόρκη
Το Μουσείο Πικάσο στο Παρίσι θα εγκαινιάσει τον Φεβρουάριο του 2025 μια νέα έκθεση αφιερωμένη στην αποκαλούμενη «εκφυλισμένη» τέχνη – και αυτή θα είναι η πρώτη φορά που έκθεση στη Γαλλία θα εξετάσει το θέμα αυτό. Η έκθεση στοχεύει να ανατρέξει στην ιδεολογική και μεθοδική επίθεση που εξαπέλυσε το ναζιστικό καθεστώς κατά της μοντέρνας τέχνης, κυρίως μέσω της διαβόητης προπαγανδιστικής έκθεσης “Entartete Kunst” που πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο το 1937, με περισσότερα από 700 έργα από 100 καλλιτέχνες, αντιπροσώπους διαφόρων ρευμάτων της μοντέρνας τέχνης.
Ρίχνοντας φως σε αυτό το σκοτεινό κεφάλαιο της ιστορίας της τέχνης και τον όρο «εκφυλισμό» να βρίσκεται στο επίκεντρο, η έκθεση θα προσφέρει έναν εμπλουτισμένο προβληματισμό σχετικά με τις επιθέσεις κατά της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας, μέσα από εμβληματικά έργα και ένα εμπεριστατωμένο ιστορικό πλαίσιο.
Πότε: 18 Φεβρουαρίου – 25 Μαΐου
Πού: Μουσείο Πικάσο, Παρίσι
Τα Μουσεία Stedelijk και Van Gogh στο Άμστερνταμ έχουν ισχυρούς δεσμούς με τον Anselm Kiefer. Από τη μία το πρώτο έχει αποκτήσει και εκθέτει το έργο του Γερμανού καλλιτέχνη από τη δεκαετία του 1960, και από την άλλη το δεύτερο, είναι αφιερωμένο στην παρουσίαση του έργου του Vincent van Gogh, τον οποίο ο Kiefer αναφέρει συχνά ως εμπνευστή του. Και κάπως έτσι, τα δύο μεγάλα μουσεία ενώνουν για πρώτη φορά τις δυνάμεις τους για να παρουσιάσουν την έκθεση “Sag mir, wo die Blumen sind” («Πες μου, πού είναι τα λουλούδια»), η οποία θα φιλοξενείται και στους δύο χώρους, αφού θα αποτελείται από δύο μέρη.
Στο Μουσείο Van Gogh, έργα του Kiefer που δεν έχουν εκτεθεί ξανά προηγουμένως, θα παρουσιαστούν συνδυαστικά με κύριους πίνακες του Van Gogh, αναδεικνύοντας τις συνδέσεις μεταξύ των πρακτικών τους. Την ίδια στιγμή, η συμβολή του Stedelijk θα προσφέρει μια πρωτόγνωρη ευκαιρία να γνωρίσει κανείς όλα τα έργα του Kiefer που απαρτίζουν τη συλλογή του μουσείου να εκτίθενται μαζί και να κατανοήσει τον σημαντικό ρόλο του ως ένας από τους πρώτους Γερμανούς καλλιτέχνες που ασχολήθηκε με την ταραγμένη ιστορία της πατρίδας του. Η έκθεση θα περιλαμβάνει επίσης πιο πρόσφατους πίνακες του Kiefer, μαζί με νέες εγκαταστάσεις.
Πότε: 7 Μαρτίου – 9 Ιουνίου
Πού: Stedelijk Museum & Van Gogh Museum, Άμστερνταμ
Φέτος το Κέντρο Πομπιντού στη γαλλική πρωτεύουσα θα φιλοξενήσει την έκθεση “Paris noir”, λίγο πριν αυτό κλείσει τις πόρτες του για πέντε χρόνια λόγω ανακαίνισης. Η έκθεση πρόκειται να τιμήσει τους μαύρους καλλιτέχνες που εργάστηκαν στο Παρίσι μεταξύ των δεκαετιών 1950 και 2000, συμπεριλαμβανομένων προσωπικοτήτων όπως ο Beauford Delaney, ο Guido Llinás και ο Aimé Césaire. Παρά τη σημαντική συμβολή τους σε καλλιτεχνικά κινήματα όπως ο υπερρεαλισμός, η ελεύθερη παραστατικότητα, ο μοντερνισμός και ο μεταμοντερνισμός, πολλά από τα έργα τους δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ στη Γαλλία.
Η έκθεση “Paris noir” θα προσφέρει μια οπτική επισκόπηση του τρόπου με τον οποίο οι μαύροι καλλιτέχνες αμφισβήτησαν τις κυρίαρχες αφηγήσεις και αντανακλούσαν τις πολιτικές αλλαγές, από την ανεξαρτησία της Αφρικής μέχρι την πτώση του Απαρτχάιντ. Η έκθεση θα περιλαμβάνει επίσης τέσσερις εγκαταστάσεις από σύγχρονους μαύρους καλλιτέχνες όπως οι Valérie John, Nathalie Leroy Fiévee, Jay Ramier και Shuck One – όλοι τους έχουν ή είχαν έδρα τη γαλλική πρωτεύουσα – προσφέροντας νέες προοπτικές για το πώς το παρελθόν διαμορφώνει τη σύγχρονη παρισινή καλλιτεχνική σκηνή.
Πότε: 19 Μαρτίου – 30 Ιουνίου
Πού: Centre Pompidou, Παρίσι
Αυτή θα είναι η πρώτη μεγάλη μουσειακή έκθεση της Jenny Saville στο Ηνωμένο Βασίλειο. Συγκεκριμένα, η Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων του Λονδίνου θα συγκεντρώσει 50 έργα από όλη την καριέρα της Βρετανίδας καλλιτέχνιδας, μεταξύ των οποίων σχέδια με κάρβουνο και ελαιογραφίες μεγάλης κλίμακας με ανθρώπινες μορφές. Η έκθεση θα καταδείξει τον καθοριστικό ρόλο της Saville στην αναζωογόνηση της παραστατικής ζωγραφικής, ιδίως μέσω της μοναδικής χρήσης παχιών στρώσεων χρώματος για την απεικόνιση της ανθρώπινης σάρκας.
Η έκθεση “The Anatomy of Painting” θα ακολουθεί κατά κύριο λόγο μία χρονολογική πορεία, παρακολουθώντας την εξέλιξη της Saville από την περίφημη έκθεση του πτυχίου της στη Σχολή Καλών Τεχνών της Γλασκώβης μέχρι τα μνημειώδη έργα της απεικόνισης γυμνού στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μέχρι τις πιο πρόσφατες εικόνες της, οι οποίες διερωτώνται για την ολοένα και πιο θολή γραμμή μεταξύ του φυσικού και του εικονικού κόσμου. Έργα που προβάλλουν την κριτική της στάση απέναντι στα πρότυπα ομορφιάς των γυναικών θα έχουν επίσης μια ξεχωριστή θέση στην έκθεση.
Πότε: 20 Ιουνίου – 7 Σεπτεμβρίου
Πού: National Portrait Gallery, Λονδίνο
Μια μεγάλη έκθεση έργων της Emily Kam Kngwarray, μίας από τις σημαντικότερες σύγχρονες καλλιτέχνιδες της Αυστραλίας, θα φιλοξενηθεί για πρώτη φορά στην Ευρώπη. Η Emily Kam Kngwarray γεννήθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα και μεγάλωσε σε μια απομακρυσμένη ερημική περιοχή γνωστή ως Utopia, 230 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Alice Springs, μακριά από τον κόσμο της τέχνης. Ήταν ανώτερη γυναίκα των Anmatyerr, μιας κοινότητας που ζούσε στην περιοχή και το αξιοσημείωτο έργο της άντλησε έμπνευση από την πολιτιστική και πνευματική ζωή της κοινότητας και από τη δια βίου ονειροπόληση των γυναικών της φυλής της. Ιδρυτικό μέλος της ομάδας Utopia Women’s Batik group – μιας συλλογικότητας 21 Αβοριγίνων γυναικών καλλιτεχνών – η Kngwarray στράφηκε στη ζωγραφική στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Από το 1988 μέχρι τον θάνατό της, οκτώ χρόνια αργότερα, η ίδια δημιούργησε τον εκπληκτικό αριθμό των 3.000 καμβάδων – περίπου έναν ανά ημέρα – οι οποίοι σήμερα εξυμνούνται για τη λεπτομέρεια και την ακρίβειά τους.
Σε συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη της Αυστραλίας, η Tate Modern του Λονδίνου θα αφηγηθεί την ισχυρή ιστορία της Kam Kngwarray παρουσιάζοντας τους μνημειώδεις καμβάδες που δημιούργησε στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και στις αρχές της δεκαετίας του ’80 – πολλοί από τους οποίους δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ εκτός Αυστραλίας.
Πότε: 10 Ιουλίου – 11 Ιανουαρίου (2026)
Πού: Tate Modern, Λονδίνο
Μια ιστορική έκθεση αφιερωμένη στη Michaelina Wautier (1604–1689), μίας από τις σημαντικότερες γυναίκες καλλιτέχνιδες εκπροσώπους του μπαρόκ του 17ου αιώνα, με καταγωγή από το Βέλγιο. Αν και υπήρξε ενεργή ζωγράφος σε μια εποχή όπου οι γυναίκες καλλιτέχνιδες ήταν λίγες και συχνά περιθωριοποιημένες, η Wautier κατάφερε να κερδίσει την εκτίμηση και τον σεβασμό των συναδέλφων της. Παρ’ όλα αυτά, το έργο της παρέμενε για πολλά χρόνια σχεδόν άγνωστο και υποτιμημένο – κάτι που τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει, με την καλλιτεχνική κληρονομιά της να αναδεικνύεται σημαντικά μέσω εκθέσεων και μελετών.
Το έργο της αναβίωσης της κληρονομιάς της Wautier έχει αναλάβει κατά κύριο λόγο η Katlijne Van der Stighelen, καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης στο βελγικό Πανεπιστήμιο του Leuven, η οποία έπεσε πάνω στον μνημειώδη πίνακα «Θρίαμβο του Βάκχου» στις αποθήκες του Μουσείου Ιστορίας της Τέχνης στη Βιέννη το 1993, ενώ αναζητούσε ένα πορτρέτο που αποδίδεται στον Anthony van Dyck. Έκτοτε εντόπισε πολλούς από τους πίνακες της Wautier (πολλούς από τους γνωστότερους σήμερα), συνέθεσε τη βιογραφία της και συνέβαλε καθοριστικά στην οργάνωση της πρώτης αναδρομικής έκθεσης της καλλιτέχνιδας που έλαβε χώρα στο Μουσείο aan de Stroom της Αμβέρσας το 2018.
Σε αυτή τη νέα αναδρομική έκθεση, που θα έχουμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε αν ταξιδέψουμε φέτος στη Βιέννη, θα αναδειχθεί η σημαντική συμβολή της Wautier στη ζωγραφική του 17ου αιώνα, με ιδιαίτερη έμφαση στην προσωπογραφία, τη θρησκευτική και ιστορική ζωγραφική, αλλά και στις νεκρές φύσεις με τα έντονα μπαρόκ στοιχεία. Η έκθεση θα εξερευνήσει, επίσης, την καινοτόμο απεικόνιση των γυναικών στα έργα της, καθώς και την ικανότητά της να λειτουργεί έξω από τις συμβάσεις της εποχής της, δημιουργώντας διαχρονικά έργα με νόημα.
Πότε: 30 Σεπτεμβρίου – 25 Ιανουαρίου (2026)
Πού: Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη
Η αδιαμφισβήτητα αναγνωρίσιμη αισθητική του Wes Anderson γίνεται το κεντρικό θέμα μίας νέας έκθεσης στο Λονδίνο, που θα εστιάσει στην ξεχωριστή φιλμογραφία του στα σχεδόν 30 χρόνια πορείας του, από το σκηνοθετικό του ντεμπούτο στη μεγάλου μήκους ταινία “Bottle Rocket” (1996), μέχρι τις πιο πρόσφατες δουλειές του, όπως το “The French Dispatch” και το “Asteroid City”. Η έκθεση πρόκειται να εξερευνήσει το ξεχωριστό οπτικό στιλ που ο Αμερικανός σκηνοθέτης έχει καθιερώσει στις ταινίες του, συμπεριλαμβανομένων των εμβληματικών συμμετρικών σκηνικών του και των χαρακτηριστικών παστέλ χρωματικών παλετών.
Αυτή είναι η πρώτη φορά που μία έκθεση θα δώσει την ευκαιρία στους επισκέπτες της να βουτήξουν στο ξεχωριστό σύμπαν του Anderson και να παρακολουθήσουν τη δημιουργική του διαδρομή, μέσα από προβολές πρωτότυπων σκηνικών, κοστουμιών και παρασκηνιακού υλικού από την προσωπική του συλλογή.
Πότε: 21 Νοεμβρίου – 4 Μαΐου (2026)
Πού: Design Museum, Λονδίνο
Η αντιπαλότητα μεταξύ του J. M. W. Turner και του John Constable ήταν μια από τις πιο γνωστές στον κόσμο της βρετανικής ζωγραφικής του 19ου αιώνα. Γεννημένοι στο Λονδίνο το 1775 και στο Σάφολκ το 1776, αντίστοιχα, οι δύο καλλιτέχνες θεωρούνται από τους μεγαλύτερους ζωγράφους τοπίου της Βρετανίας και δύο σπουδαίοι εκπρόσωποι του ρομαντισμού. Οι διαφορετικές προσεγγίσεις τους στην τέχνη και τον τρόπο έκφρασης της φύσης ήταν αυτές που τους έφερναν συχνά σε αντίθεση, ιδεολογικά και καλλιτεχνικά.
Ενώ και οι δύο είχαν ισχυρούς δεσμούς με τη φύση, την απεικόνιζαν με πολύ διαφορετικούς τρόπους. Ενώ ο Turner απεικόνιζε μεγαλειώδεις σκηνές από τα ταξίδια του με τολμηρές πινελιές και δραματική χρήση του φωτός και του χρώματος, ο Constable επέστρεφε ξανά και ξανά σε οικεία μέρη, αναζητώντας τη φρεσκάδα μέσα από την επανάληψη.
Σήμερα, 250 χρόνια μετά τη γέννησή τους, οι δύο καλλιτέχνες θα συναντηθούν σε μια έκθεση-ορόσημο στην Tate Britain του Λονδίνου. Μέσα από έναν συνδυασμό πινάκων ζωγραφικής, σελίδων από τετράδια σκίτσων και προσωπικών αντικειμένων, η έκθεση “Turner and Constable” έχει ως στόχο να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη άποψη για κάθε καλλιτέχνη ξεχωριστά, προσφέροντας στους επισκέπτες την ευκαιρία να συγκρίνουν και να αντιπαραβάλουν τις ξεχωριστές προσεγγίσεις τους.
Πότε: 27 Νοεμβρίου – 12 Απριλίου (2026)
Πού: Tate Britain, Λονδίνο
