«Κύματα φωτός» στο GNO TV: Ένα νέο διαδικτυακό φεστιβάλ της ΕΛΣ σε συνεργασία με τη ΔΕΗ

Η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει το νέο διαδικτυακό φεστιβάλ Κύματα φωτός, σε συνεργασία με τη ΔΕΗ και σε καλλιτεχνική επιμέλεια Γιώργου Κουμεντάκη. Πέντε ατμοηλεκτρικοί σταθμοί της ΔΕΗ, στο Αλιβέρι, την Πτολεμαΐδα, τη Μεγαλόπολη, τον Λάδωνα και το Λαύριο «ζωντανεύουν» μέσω της μουσικής και της εικόνας. Στο πλαίσιο του διαδικτυακού φεστιβάλ Κύματα φωτός, πέντε καλλιτεχνικές ομάδες μπαίνουν στα παλιά εργοστάσια της ΔΕΗ και δημιουργούν για την ψηφιακή πλατφόρμα της ΕΛΣ, την GNO TV, πέντε site-specific βιντεοπαραστάσεις όπου η μουσική και το σενάριο εμπνέονται από τους χώρους, την ιστορία και τους ανθρώπους που εργάστηκαν εκεί.

Η ΔΕΗ, πρωτοπόρος του εξηλεκτρισμού της Ελλάδας με τα εμβληματικά εργοστάσιά της, γίνεται σήμερα φορέας πολιτισμού, προσφέροντας τους ιστορικούς της χώρους ως καμβά για καλλιτεχνική δημιουργία. Με το διαδικτυακό φεστιβάλ Κύματα φωτός συμβάλλει στη μετατροπή των βιομηχανικών τοπόσημων σε ζωντανά σύμβολα σύνδεσης του παρελθόντος με το μέλλον, όπου η ενέργεια συναντά την τέχνη.

Η βιντεοπαράσταση «L’éclairage revient» των αδελφών Καλογεράκη γυρίστηκε στον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Αλιβερίου και προβάλλεται στην πλατφόρμα GNO TV.

Το πρώτο βίντεο του διαδικτυακού φεστιβάλ Κύματα φωτός έχει τίτλο L’éclairage revient (Το φως επιστρέφει), γυρίστηκε στον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Αλιβερίου και προβάλλεται δωρεάν στην GNO TV ήδη από τις 9 Ιανουαρίου 2025.

Οι δημιουργοί του Παντελής και Μιχάλης Καλογεράκης, σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη Παναγιώτη Ανδριανό, εμπνεύστηκαν από τα τετράδια με σημειώσεις που βρήκαν στο εργοστάσιο και δημιούργησαν έναν ηχητικό κόσμο όπου η ποίηση του Αρθούρου Ρεμπώ συνομιλεί με τις σκέψεις των ανθρώπων που εργάστηκαν στο Αλιβέρι. Η μουσική του Μιχάλη Καλογεράκη παίρνει έμπνευση από τους ήχους του εργοστασίου, τη λύρα, τον ηλεκτρισμό, τη σιωπή και αποτελεί τον συνδετικό κρίκο των εικόνων, των σκέψεων και των λέξεων.

«Φωταύγεια ορίζεται η εκπομπή φωτός χωρίς θέρμανση, η λαμπρότητα αλλά και η λάμψη.
Σχετίζεται με την έκλαμψη, που μεταφορικά είναι η διαυγής σκέψη και η οξυδέρκεια.
Εκλάμψεις ονόμασε ο Arthur Rimbaud την πρώτη του ποιητική συλλογή».

Στην πρώτη μας επίσκεψη στον χώρο του εργοστασίου βρήκαμε τετράδια με σημειώσεις, υποδείξεις και παρατηρήσεις των εργατών που δούλευαν εκεί. Στα ταπεινά εκείνα ντοκουμέντα αντικατοπτρίζεται η συλλογική προσπάθεια των ανθρώπων να λειτουργήσουν μια μηχανή προκειμένου να παραγάγει ηλεκτρισμό.
Θελήσαμε έτσι να δώσουμε χώρο στα γραπτά που βρέθηκαν παρατημένα και σκονισμένα μέσα στο εργοστάσιο, κάνοντας μια ξεχωριστή αφιέρωση στους ανθρώπους του Αλιβερίου.

Έτσι οι εργάτες, που από το 1953 δούλεψαν αφιερώνοντας τη ζωή τους, γίνονται ο Χορός και ο Arthur Rimbaud ο προφήτης που έγραψε σχεδόν εκατό χρόνια πριν, το 1873: «Τα εκατομμύρια των ανθρώπων δεν νιώθουν την ανάγκη να γνωριστούν, βιώνουν τόσο πανομοιότυπα την εκπαίδευση, το επάγγελμα και τα γηρατειά, ώστε η ροή του βίου τους είναι άπειρες φορές πιο σύντομη από όσο μια τρελή στατιστική λέει για τους λαούς της Ευρώπης».

Τα προφητικά ποιήματα του Arthur Rimbaud συνομιλούν με τα λόγια των εργατών και την ποίηση του Παντελή Καλογεράκη, ενώ η μουσική είναι ο κοινός παρονομαστής της αφήγησης: από τη μανία της μηχανής, τον κίνδυνο του εργοστασίου, την ασταμάτητη εργασία του ανθρώπου. Άλλοτε με τους ήχους του εργοστασίου, τη λύρα, τον ηλεκτρισμό, ακόμα και τη σιωπή, η μουσική συνδέει την εικόνα με τις λέξεις.

Η ταινία αφιερώνεται στα θύματα στο Λιγνιτωρυχείο Αλιβερίου στις 9 Δεκέμβρη του ’68.

Ο πρώτος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ, ο Ατμοηλεκτρικός Σταθμός Αλιβερίου, κατασκευάζεται με γοργούς ρυθμούς στον Κάραβο, το επίνειο του Αλιβερίου, και τίθεται σε λειτουργία στις 2 Ιουλίου 1953.

Στις 7 Αυγούστου 1950 ιδρύεται η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού με τον νόμο 1468. Το πρώτο έργο της ΔΕΗ στο Αλιβέρι ξεκινάει τον Φεβρουάριο του 1951 και στοχεύει στην ανάπτυξη δύο λιγνιτωρυχείων συνολικής παραγωγής 3.000 τόνων λιγνίτη ημερησίως. Η δημιουργία των Λιγνιτωρυχείων Αλιβερίου άνοιξε τον δρόμο για την αξιοποίηση και άλλων λιγνιτικών αποθεμάτων της χώρας με σύγχρονες μεθόδους εκμετάλλευσης.

Το Α’ Ενεργειακό Πρόγραμμα, που σηματοδοτεί την πρώτη φάση του εξηλεκτρισμού, καταρτίζεται τον Μάρτιο του 1951 και υλοποιείται υπό την εποπτεία της Ebasco, με κεφάλαια από τον δημόσιο προϋπολογισμό, το Σχέδιο Μάρσαλ και τις ιταλικές πολεμικές αποζημιώσεις. Σχεδιάζονται τέσσερα υδροηλεκτρικά εργοστάσια (Άγρας, Λάδωνας, Λούρος, Αχελώος) και ένα θερμικό (Αλιβέρι). Ταυτόχρονα, κατασκευάζονται οι πρώτες γραμμές μεταφοράς, καθώς και δίκτυα διανομής.

Ο πρώτος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ, ο Ατμοηλεκτρικός Σταθμός Αλιβερίου, κατασκευάζεται με γοργούς ρυθμούς στον Κάραβο, το επίνειο του Αλιβερίου, και τίθεται σε λειτουργία στις 2 Ιουλίου 1953 (ισχύς: 80.000 KW). Ως καύσιμο χρησιμοποιεί τον λιγνίτη των Λιγνιτωρυχείων Αλιβερίου, που βρίσκονται στη θέση Μπρινιάς. Ο λιγνίτης φτάνει στον Κάραβο με βαγονέτα και οδηγείται στο συγκρότημα του Καθαριστηρίου πριν φτάσει στον ΑΗΣ για να τροφοδοτήσει τους λέβητες. Οι δύο σύγχρονες στροβιλογεννήτριες εξασφαλίζουν ικανότητα παραγωγής ενέργειας 600.000.000 KWH ετησίως. Κατά το διάστημα 1953-1954, ο Σταθμός καταναλώνει περισσότερους από 350.000 τόνους λιγνίτη. Παράλληλα, δημιουργούνται οι πρώτοι οικισμοί για το προσωπικό της ΔΕΗ – μια πολιτική της Επιχείρησης που θα εφαρμοστεί συστηματικά και σε άλλα έργα της περιφέρειας.

Ο ΑΗΣ Αλιβερίου έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην ενεργειακή υποστήριξη του συγκροτήματος της πρωτεύουσας και των πρώτων δικτύων που κατασκευάστηκαν μέχρι να ολοκληρωθούν και τα υπόλοιπα –υδροηλεκτρικά– εργοστάσια του Α’ Ενεργειακού Προγράμματος.
(Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΔΕΗ)

Ο Όμιλος ΔΕΗ διανύει μία περίοδο συνεχούς μετασχηματισμού, με όραμα τη βιώσιμη ανάπτυξη και την πράσινη μετάβαση.

Ο Όμιλος ΔΕΗ διανύει μία περίοδο συνεχούς μετασχηματισμού, με όραμα τη βιώσιμη ανάπτυξη και την πράσινη μετάβαση. Επενδύοντας στο μέλλον της Ελλάδας και της περιοχής με στρατηγικές επενδύσεις, κυρίως σε ΑΠΕ και δίκτυα, η ΔΕΗ συμβάλλει στην μακροχρόνια βιωσιμότητα της χώρας και των πολιτών. Η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων βρίσκεται μάλιστα, στο επίκεντρο του ενεργειακού σχεδιασμού του ομίλου.

Η πλήρης απολιγνιτοποίηση, η οποία έχει προγραμματιστεί να επιτευχθεί το 2026 σε συνδυασμό με την σταδιακή μείωση των πετρελαϊκών μονάδων θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 80% έως το 2027, συμβάλλοντας σε ένα πιο καθαρό περιβάλλον. Ήδη έχουν αποσυρθεί από το 2019 λιγνιτικές μονάδες καθαρής ισχύος 1,9GW, οι οποίες αντικαθίστανται από τη δημιουργία νέων ΑΠΕ.

Από σήμερα μέχρι και το 2027 η ΔΕΗ θα αναπτύξει 6,3 GW ΑΠΕ στην Ελλάδα αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με στόχο η εγκατεστημένη ισχύς από ΑΠΕ να ανέλθει σε 11,8 GW το 2027. Παράλληλα, ο Όμιλος ΔΕΗ στοχεύει σε ετήσια παραγωγή 24TWh, ανταποκρινόμενος στις ενεργειακές ανάγκες με βιώσιμο τρόπο.

Από τον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Νέου Φαλήρου μέχρι τις εγκαταστάσεις των ανενεργών λιγνιτωρυχείων Αλιβερίου και Πτολεμαΐδας, τα υλικά κατάλοιπα του εξηλεκτρισμού αποτυπώνουν την πλούσια παραγωγική δραστηριότητα της ΔΕΗ, σε μια εποχή που σηματοδοτεί την μετάβαση στην ππλήρη απολιγνιτοποίηση. Αυτά τα κατάλοιπα αποτελούν όχι μόνο ιστορικά ίχνη της επιχείρησης και των ανθρώπων της, αλλά και πολύτιμες ψηφίδες ενός σημαντικού πολιτιστικού αποθέματος, που συνδέεται με την οικονομική και κοινωνική ιστορία της χώρας.

Η ΔΕΗ συνεργάζεται με πολιτιστικά και επιστημονικά ιδρύματα και φορείς για την αξιοποίηση των αρχείων και της βιομηχανικής κληρονομιάς, ενώ παράλληλα προωθεί κοινές πολιτιστικές δράσεις.

Με όραμα ένα καλύτερο μέλλον, η ΔΕΗ συνδέει την πράσινη ενέργεια με τον πολιτισμό, δημιουργώντας έναν βιώσιμο κόσμο που εμπνέει, ενώνει και αναδεικνύει την πολιτιστική ταυτότητα της Ελλάδας. Η δέσμευσή της στην καινοτομία και τις αξίες του πολιτισμού ενισχύει τον κοινωνικό της ρόλο και την προοπτική μιας βιώσιμης ανάπτυξης για όλους.

Μόνο το περασμένο καλοκαίρι, η ΔΕΗ υποστήριξε περισσότερες από 200 πολιτιστικές δράσεις, προσελκύοντας πάνω από 400.000 θεατές σε όλη τη χώρα, από την Αθήνα έως το Καστελλόριζο. Θέατρο, χορός, μουσική, κινηματογράφος και ντοκιμαντέρ πρόσφεραν ένα ανεκτίμητο ταξίδι σε εμβληματικούς χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς.