ΔΕΥΤΕΡΑ
27
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
Την εβδομάδα που πέρασε πήγαμε θέατρο και σινεμά, κάναμε βόλτες στην πόλη, παρακολουθήσαμε την επικαιρότητα – και όσα κρατήσαμε θέλουμε να τα μοιραστούμε μαζί σας. Συγκεντρώσαμε ότι μάς κέντρισε το ενδιαφέρον και μάς ενθουσίασε ή μας απογοήτευσε!
(+) Η κλασική ιστορία του Φρανκεστάϊν ξανά γράφεται
©Patroklos Skafidas
Η κλασική ιστορία του Δρ Φρανκεστάϊν της Μέρι Σέλει ξανά γράφεται από την Έρι Κύργια και τον Δημήτρη Ταρλοου για το θέατρο Πορεία και παρότι με «έψηνε» η ιδέα να παρακολουθήσω αυτή τη νέα εκδοχή, με φόβιζε λίγο η ιδέα για το πώς καταφέρνει να εξελιχθεί ένα τέτοιο απαιτητικό εγχείρημα στην σημερινή, ψηφιακή εποχή μας, αλλά και η διάρκειά του. Τελικά διαψεύστηκα και για τα δύο. Στη Νέα Υόρκη των 60s, ο πάντα ανήσυχος επιστήμονας Βίκτορ Φρανκεστάϊν δημιουργεί μία έξυπνη μηχανή προς όφελος της ανθρωπότητας. Σαν ένας άλλος σύγχρονος Προμηθέας (ένας πίνακας του Ρούμπενς με τον Προμηθέα Δεσμώτη κοσμεί την ώρα της δράσης τον τοίχο πίσω) αγωνίζεται για την πρόοδο της ανθρωπότητας με ένα αίσθημα αυτοθυσίας θα έλεγες. Όλοι όμως γνωρίζουμε τη τύχη του πραγματικού Προμηθέα…
Πολύ σύντομα το δημιούργημά του εξελίσσεται σε κάτι δυνατότερο, ξεφεύγει του ελέγχου του και μεταμορφώνεται σε ένα πραγματικό τέρας που επιθυμεί να κατακυριεύσει τον κόσμο. Έχει όνομα (Ελάιζα), έχει βούληση, μπορεί ακόμη και να δηλώσει ερωτευμένο με τον δημιουργό του, γίνεται παρεμβατικό στη ζωή του σε καταστροφικό βαθμό. Ο Φρανκεστάϊν σε μια «πανάκριβη συμφωνία με τον ίδιο τον διάβολο» συνειδητοποιώντας πως βρίσκεται στον έλεγχο της Ελάιζα, ζητάει μέχρι και τη βοήθεια του Θεού να τον απαλλάξει από αυτό το μαρτύριο – όταν μέχρι πρότινος η μηχανή του ήταν ο Θεός του. Ποιο θα είναι το τέλος; Μπορεί μία μηχανή με τέτοια δύναμη να ξέρει από τέλος;
Όλα όσα φοβόμαστε σήμερα από την επέλαση της Τεχνητής Νοημοσύνης εκεί, επί σκηνής, να μάς φέρνουν αντιμέτωπους με φιλοσοφικά ερωτήματα, αλλά και ζητήματα ηθικής. Σύγκρουση τέχνης και τεχνολογίας ακόμη ένα θέμα που προκύπτει από την αλληλεπίδραση των ηρώων, καθένας από τους οποίους ορίζει τα όριά τους διαφορετικά. Επιπλέον, η απόλυτη αφοσίωση του Φρανκεστάϊν στη δημιουργία της Ελάιζα που τον κάνει πολύ σύντομα να της μοιάζει. Σαν να κατάφερε η μηχανή να του ρουφήξει κάθε συναίσθημα που ξεχνάει πώς είναι να ζεις. Αυτές μερικές σκέψεις που έκανα περνώντας την πόρτα του Πορεία, έχοντας δει μία ωραία παράσταση που εξερευνά πολλά μονοπάτια που αφορούν πολύ στο σήμερα. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους οι Γιάννης Στάνκογλου, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Γιώργος Μπινιάρης (ιδιαίτερα απολαυστικός ως μπάρμαν), Μαρία Πανουργιά, Χριστίνα Στεφανίδη και Γιώργος Συμεωνίδης.
Ευδοκία Βαζούκη
Η ταινία του βραβευμένου κινηματογραφιστή Μοχάμεντ Ρασούλοφ στις υποψήφιες (από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου) για Όσκαρ Ξενόγλωσσης ταινίας θα μπορούσε να αξιολογηθεί και ως ένα άλλοθι κριτικής του «δημοκρατικού» δυτικού κόσμου στην θεοκρατική απολυταρχία του Ιράν. Όμως, ο «Σπόρος της ιερής συκιάς» για όσες και όσους έχουν δει την ταινία (πριν αναθερμάνουν τη συζήτηση οι υποψηφιότητες Όσκαρ) θα αναγνώριζε, εκ των πραγμάτων, ένα πολύ δυνατό πολιτικό δράμα πάνω στη θεοκρατική απολυταρχία της Μέσης Ανατολής.
Ένα γεγονός που επαληθεύει και η ίδια η δημιουργία του: Ο σκηνοθέτης λίγες εβδομάδες πριν ολοκληρώσει την ταινία του θα καταδικαζόταν από το ιρανικό καθεστώς για δεύτερη φορά σε φυλάκιση με επίφαση ένα καινούργιο επινοημένο αδίκημα, αναγκάζοντας τον να βρει απίθανες λύσεις για παραδώσει το υλικό του.
Η αφήγηση του Ρασούλοφ έχει ως αφετηρία την πραγματική εξέγερση του 2022 που ξέσπασε στην πατρίδα του μετά την δολοφονία της φοιτήτριας Μάχσα Αμίνι από την Αστυνομία Ηθών με την πρόφαση ότι δεν φορούσε σωστά τη μαντήλα της. Η ταινία παρακολουθεί το ξέσπασμα των αιματηρών διαδηλώσεων, την ανελέητη βία του καθεστώτος στους «ανυπάκουους», την ώρα που στο μυθοπλαστικό της περιβάλλον, ένας ερευνητής εισαγγελέας παίρνει προαγωγή από το καθεστώς – την οποία και πρέπει να εξαργυρώσει σε τυφλή πίστη. Οι δυο του κόρες εγκλωβισμένες ανάμεσα στο καθήκον που τους επιβάλλει η θέση του πατέρα τους, αλλά και η ανάγκη να υπερασπιστούν το δίκαιο της γενιάς τους που δολοφονείται δίχως αφορμή, κάνουν την επανάσταση τους. Σε αντίθεση με τη συνήθη διαδρομή όπου το προσωπικό γίνεται συλλογικό, ο Μοχάμεντ Ρασούλοφ διερευνά πως το επαναστατικό χάος παρασύρει μια οικογένεια υπεράνω υποψίας, φτάνοντας – όσο προχωράει η πλοκή – να μιλήσει με συμβολικούς όρους για την βαρβαρότητα της ιρανικής πατριαρχίας. Προβάλλεται μόνο στο Άστυ της πλατείας Κοραή.
Στέλλα Χαραμή
Το account του γνωστού brand παγωτών στο TikTok, Ben & Jerry’s, έχει πάρει φωτιά για όλους τους σωστούς λόγους. Οι άνθρωποι πίσω από το account, αλλά και γενικά το ανθρώπινο δυναμικό της εταιρείας, έχουν πολλές φορές σταθεί στη σωστή πλευρά της ιστορίας (όπως συνέβη και με τον πόλεμο του Ισραήλ στην Παλαιστίνη, όταν οι υπάλληλοι της εταιρείας έκαναν ξεκάθαρη τη θέση τους ενάντια στους ιδρυτές της εταιρείας, οι οποίοι δεν ήταν pro-Palestine – μεταξύ άλλων).
Αυτή τη φορά, το περιεχόμενο τους στο TikTok έχει απόλυτα πολιτικό χρώμα, ειδικά μετά τα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών, την ορκωμοσία του νέου προέδρου και όσα υπέγραψε την πρώτη του μέρα – από την απόσυρση των ΗΠΑ από την περιβαλλοντική συμφωνία του Παρισιού έως την κατακρεούργηση των trans δικαιωμάτων.
Με έξυπνα σχέδια μας ενημερώνει, πως το «85% των Αμερικανών πιστεύει πως το δικαίωμα στις αμβλώσεις πρέπει να είναι νόμιμο», και με παγωτά που λιώνουν μπροστά στην κάμερα μας προειδοποιεί για την κλιματική αλλαγή. Γενικά, τα βίντεο με πολιτικό και κοινωνικά σχολιαστικό περιεχόμενο διαδέχονται το ένα το άλλο. Όσο κι αν υπάρχουν αρνητικά σχόλια, ο κόσμος του ίντερνετ είναι πολύ «εκεί» για όλο αυτό που συμβαίνει.
Και, γενικά, όπως είπε και μια κοπέλα στο TikTok: «Suddenly, I can afford Ben & Jerry’s» ή «Suddenly, Ben & Jerry’s is the cheapest ice cream» – and I stand with that.
Μαρία Βαλτζάκη
Την προηγούμενη Τετάρτη βρεθήκαμε στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» για το μιούζικαλ “Sweeney Todd: Ο Δαιμόνιος Κουρέας της Fleet Street”, που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία και μουσική διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου, με τη συμμετοχή της Συμφωνικής Ορχήστρας και της Χορωδίας του Δήμου Αθηναίων.
Το έργο, λυρικό θρίλερ με στοιχεία μαύρης κωμωδίας, έχει πολύ ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη υπόθεση, βασισμένη στην ιστορία του Sweeney Todd, αστικού μύθου του βικτωριανού Λονδίνου, πραγματεύεται πανανθρώπινα και διαχρονικά ηθικά ζητήματα δικαιοσύνης, ανθρώπινης διαφθοράς, κοινωνικής ανισότητας, αυτοδικίας και εκδίκησης και μας κράτησε το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος της τρίωρης παράστασης. Εξαιρετικά φροντισμένη η παραγωγή συνολικά, και σε απόλυτη αρμονία με το “μαγικό” χώρο του Ολύμπια. Έξυπνα σκηνικά, υποβλητικός φωτισμός και κουστούμια/μακιγιάζ απόλυτα σχετικά με την ιστορία και την εποχή του έργου, άψογη εκτέλεση από την ορχήστρα και αρτιότατους λυρικούς ερμηνευτές στους ρόλους, χωρίς η χορωδία να υστερεί καθόλου ερμηνευτικά αλλά ούτε και σκηνικά (θύμιζε χορό αρχαίας τραγωδίας).
Όπως πολύ ορθά έχει δηλώσει ο σκηνοθέτης και μαέστρος, Γιώργος Πέτρου, στο Sweeney Todd η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο ελαφρύ αμερικανικό μουσικό θέατρο και στην όπερα φάνηκε εξαιρετικά λεπτή. Το γεγονός αυτό κάνει το έργο ιδιαιτέρως απολαυστικό για τους λάτρεις αμφοτέρων των ειδών.
Απίθανος ο πρωταγωνιστής Χάρης Ανδριανός και όλοι οι ερμηνευτές/ερμηνεύτριες, ξεχωρίσαμε τη μελωδικότατη Βάσια Ζαχαροπούλου που κατάφερε σε όλη την παράσταση να τραγουδάει σκυμμένη με πιεσμένο το διάφραγμα (για τους γνωρίζοντες η λεπτομέρεια). Μαγικός Τομπίας ο Γιάννης Φίλιας και ξεχωριστός ο Άντονι, Μπάμπης Βελισσάριος. Ανεπιφύλακτα προτείνουμε να πάτε στο Sweeney Todd (και σίγουρα μετά να δείτε την κινηματογραφική μεταφορά του Τιμ Μπάρτον, με Τζόνι Ντέπ, Έλενα Μπόναμ Κάρτερ και Άλαν Ρίκμαν).
Σίσσυ Παπαγιαννούλη
Αν υποθέσουμε ότι κάποιος δεν έχει διαβάσει το ένα από τα πιο αναγνωρισμένα βιβλία του Ουίλιαμ Μπάροουζ, το «Queer» αλλά η ματιά του σκηνοθέτη Λούκα Γκουαντανίνο (ναι, του δημιουργού του «Call me by your name») εγγυάται μια πρώτη γνωριμία με αυτό. Τι θα προκύψει; Μάλλον, μια μεγάλη σύγχυση για τους ήρωες, το ψυχολογικό τους υπόβαθρο, τα κίνητρα και τις προθέσεις τους αλλά ακόμα και για την ερμηνεία του πολυφορεμένου πια όρου του «Queer». Η νουβέλα του Μπάροουζ δεν είναι παρά μια αυτοβιογραφική μεταφορά των περιπετειών του στο Μεξικό, λίγο μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ομοφυλόφιλος αλλά και εγκληματίας στις ΗΠΑ βρίσκει καταφύγιο στα χαλαρά ήθη του Μεξικό, που δεν του «συγγωρούν» μόνο τις σεξουαλικές του προτιμήσεις αλλά τον τροφοδοτούν και με ένα σωρό ουσίες από τις οποίες είναι απόλυτα εξαρτημένος. Εκεί, ο ήρωας του βιβλίου Ουίλιαμ Λι (ψευδώνυμο του συγγραφέα) θα πάψει να αναζητά παρηγοριά σε νεαρά εκδιδόμενα αγόρια μέχρι που θα γνωρίσει ένα νεαρό αξιωματικό για τον οποίο θα του ξυπνήσει αληθινό ερωτικό πάθος.
Αν εξαιρέσει κανείς πως στο ρόλο του Λι συναντάμε τον επί 17 χρόνια ενσαρκωτή του Τζέιμς Μποντ, Ντάνιελ Γκρεγκ – ο οποίος σαν να επαναπροσδιορίζει τις υποκριτικές του δυνατότητες – η ταινία φλερτάρει με το όριο της πλήξης. Ο Γκουνταντίνο έχει φτιάξει ένα τέλειο σκηνικό κόσμο – που προσομοιάζει στους πίνακες του Έντουρντ Χόπερ – για να κατοικήσει η μοναξιά και οι παρορμήσεις του ήρωα του, αλλά από εκεί πέρα η ταινία είναι υπραξιακά χαοτική, το σενάριο χαλαρό και ανοικονόμητο. Και το μόνο που, μάλλον, συγκρατεί κανείς είναι την 180 μοιρών στροφή του Κρεγκ σε έναν κόντρα ρόλο.
Στέλλα Χαραμή
Από την ώρα που το τραγικό ηχητικό ντοκουμέντο των Τεμπών είδε το φως της δημοσιότητας χιλιάδες σκέψεις τριγυρίζουν στο μυαλό μου. Πέρα από την ανατριχίλα δηλαδή που μπορεί να σου προκαλέσει το να ακούς τα τελευταία λόγια ενός ανθρώπου σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να κρατηθεί στη ζωή. Και σκέψου, αν προκαλούν σε μας όλα αυτά τα συναισθήματα απόγνωσης, πόσο μάλλον σε εκείνους τους ανθρώπους που καλούνται να γυρίσουν σε εκείνο το μαύρο ανοιξιάτικο πρωινό και να βιώσουν ξανά την απώλεια των αγαπημένων τους. Όχι βέβαια ότι η απώλεια ξεπερνιέται ποτέ-προς Θεού- απλώς τώρα η οργή και η θλίψη αναζωπυρώνονται. Ειδικά όταν υπάρχει έστω και η παραμικρή υποψία πως το παιδί σου, η γυναίκα σου, η μητέρα σου, θα μπορούσαν- έστω και σε απειροελάχιστο ποσοστό- να είναι σήμερα ζωντανοί. Ποιος ευθύνεται; Τι έγινε τελικά; Δεν ξέρω αν ποτέ θα μάθουμε. Κάποιοι όμως δικαιούνται να ξέρουν. Αν έχει μείνει έστω και ελάχιστο δείγμα ανθρωπιάς στον κόσμο που ζούμε και μιλώντας για ένα δυστύχημα που θα συνεχίσει να βάφει με μαύρο μελάνι τις σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Και οι σκέψεις μας με αυτούς είναι τούτες τις ώρες. Με αυτούς που δεν ξέρουν και πονούν. Με αυτούς που άκουσαν τα παιδιά τους να καλούν σε «βοήθεια» και να μαρτυρούν το «σ’ αγαπώ», συνειδητοποιώντας ότι το τέλος έχει έρθει. Και αυτό το «σ’ αγαπώ» είναι σίγουρα αυτό που θα ήθελαν να φωνάξουν κι εκείνοι που έμειναν πίσω. Γιατί στο τέλος αν κάτι μένει-εκείνο που κανείς δεν μπορεί να θυσιάσει στον βωμό του κέρδους και της εξουσίας-είναι η αγάπη…
Μιλένα Αργυροπούλου
Σίγουρα κάπου θα έχει πάρει το μάτι σας κάποια ανάρτηση, κάποιο άρθρο, κάποια συζήτηση στην τηλεόραση που θα αναφέρεται στην περιβόητη παράσταση με τους 17 άντρες κωμικούς. Για όσους δεν έχουν ιδέα για τι πράγμα μιλάω, την προηγούμενη εβδομάδα, στις 15 του μήνα, κυκλοφόρησε η αφίσα της κωμικής παράστασης «Πες το Ψέματα» και ανακοινώθηκαν οι συμμετέχοντες των πρώτων παραστάσεων. Μεγάλα ονόματα της ελληνικής stand up σκηνής (Φισφής, Μακαλιάς, Χριστοφορίδης, Μαθιουδάκης κλπ) αλλά και άλλων κλάδων, από μουσικούς μέχρι μπασκετμπολίστες. Συνολικά στην ανακοίνωση αναγράφονταν 17 συμμετέχοντες οι οποίοι, όπως καταλάβατε, ήταν όλοι άντρες. Οι αντιδράσεις δεν άργησαν. Μια συλλογική τοποθέτηση υπογράφηκε από 9 γυναίκες κωμικούς, πολλές άλλες τοποθετήσεις έγιναν σε social media και σε πάνελ, όχι και τόσο ικανοποιητικές απαντήσεις δόθηκαν από την πλευρά της οργάνωσης, κόσμος και κοσμάκης αποχώρησε από την παράσταση (ο Διονύσης Ατζαράκης, ο Θωμάς Ζάμπρας, ο Δεληβοριάς, η Μποφίλιου και άλλοι).
Το θέμα φυσικά δεν είναι η συγκεκριμένη παράσταση. Ούτε το ποιος έφταιγε, ούτε το αν έγιναν άστοχες δηλώσεις, ούτε το ποιος αποχώρησε και ποιος δεν αποχώρησε. Το πρόβλημα προφανώς ποτέ δεν θα είναι το αν υπάρχει μια παράσταση όπου πρωταγωνιστούν μόνο άντρες. Το πρόβλημα είναι ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από την όποια παράσταση, ακόμα και χωρίς να έχουν κακές προθέσεις ή κολλημένες αντιλήψεις, όταν κληθούν να σκεφτούν ποιος θα ήθελαν να συμμετέχει σε κάποιο project, ποιου τη δουλειά θαυμάζουν και ποιος θα τραβήξει κόσμο, αυθόρμητα οδηγούνται σε μια τέτοια σύνθεση. Η συμπεριληπτικότητα όταν υπάρχει είναι βεβιασμένη. Είναι ένα επικοινωνιακό κόλπο ή ένα φιλανθρωπικό project ή μια αγγαρεία για να αποφευχθεί η γκρίνια. Κι αυτό γιατί το «γυναίκα κωμικός» είναι μια ξεχωριστή κατηγορία, κάτι διαφορετικό από το default, που είναι ο άντρας κωμικός. Όπου «κωμικός» βάλτε όποιο επάγγελμα θέλετε εσείς, τα περισσότερα θα ταιριάζουν!
Γενικά πιστεύω πως πρέπει να προσπαθούμε να είμαστε πιο πολύ αισιόδοξοι, παρά ρεαλιστές. Οπότε κανονικά θα έλεγα πως η πρόοδος σε ζητήματα συμπεριληπτικότητας, φεμινισμού και αντιλήψεων γενικότερα συμβαίνει, απλά συμβαίνει αργά και δεν μπορούμε πάντα να την δούμε. Άλλες φορές τα τεκταινόμενα, σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο, δεν βοηθάνε αυτή την αισιοδοξία που πολύ θα θέλαμε. Αυτή η εβδομάδα είναι σίγουρα μια από αυτές τις φορές.
Ιωάννα Λυκουροπούλου
Αγαπώ τους Kneecap. Ο τελευταίος τους δίσκος με ενθουσίασε, ακόμα κι αν χρειαζόμουν Google Translate για να καταλάβω τι στο καλό ραπάρουν, ακόμα κι αν δεν είχα ξανακούσει ιρλανδική ραπ πριν από αυτούς. Ε, όταν είδα και την ημι-βιογραφική ταινία τους, με τίτλο Kneecap, ήταν που τους αγάπησα ακόμα περισσότερο. Ακόμα κι αν δεν έχεις ξανακούσει ούτε μισό τραγούδι τους – όπως η παρέα μου όταν πήγαμε να δούμε την ταινία-, δεν υπάρχει περίπτωση να μην τους λατρέψεις μετά από αυτό το έπος. Γίνομαι απόλυτη το ξέρω, αλλά το ανεπιτήδευτο χιούμορ τους, οι ακραίες ιστορίες τους – τις περισσότερες τις έχουν ζήσει έτσι ακριβώς όπως τις είδαμε στην ταινία – η ωμή ειλικρίνειά τους, ο τρόπος με τον οποίο προσπαθούν να δώσουν ξανά ζωή στην ιρλανδική γλώσσα και κουλτούρα και όλα αυτά μέσα από την δική τους ιστορία, μίας ιρλανδικής μπάντας από μία μικρή πόλη που πλέον έχει κατακτήσει τον κόσμο, είναι πραγματικά αξιοθαύμαστα.
Ακόμα κι αν δεν είναι επαγγελματίες του χώρου, παρέδωσαν μια δουλειά άκρως συναρπαστική, αλλά και ουσιώδη – όταν βλέπεις συνέχεια σχόλια από νέα παιδιά που θέλουν να μάθουν ιρλανδικά, καταλαβαίνεις τον αντίκτυπό τους. Να πω επίσης ότι πρωταγωνίστησαν κιόλας – ως εαυτοί τους – και πραγματικά θα πίστευα ότι είναι επαγγελματίες ηθοποιοί, αν δεν τους ήξερα. Με λίγα λόγια, μιλάμε για μία άρτια ταινία, η οποία δικαίως ήταν ανάμεσα στις shortlists για Καλύτερο Τραγούδι και Καλύτερη Διεθνή Ταινία, ενώ πολλοί τη θεωρούσαμε και φαβορί. Κι όμως, η Ακαδημία δεν συμπεριέλαβε την ταινία ούτε καν στην κατηγορία Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας και – λυπάμαι που το λέω – αλλά αν παρακολουθείς την πορεία και τη στάση της μπάντας γύρω από ζητήματα, όπως η γενοκτονία στην Παλαιστίνη, μάλλον μπορείς να υποπτευθείς τους λόγους. Ξέρουμε ότι τα πάντα είναι πολιτική και τα Όσκαρ πάντα το επιβεβαιώνουν. Ήλπιζα όμως ότι για μία φορά η Ακαδημία θα κάνει την έκπληξη και θα αγνοήσει πολιτικές και σκοπιμότητες. Δεν πειράζει, τουλάχιστον θα έχουμε την ευκαιρία να τους απολαύσουμε αυτό το καλοκαίρι, για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Τατιάνα Γεωργακοπούλου
