Η ανάσα του κενού: Ζωγραφική έκθεση του Ανδρέα Βεντούρη στην genesis gallery

Η genesis gallery παρουσιάζει, από τις 6 έως τις 22 Φεβρουαρίου, στον νέο της χώρο στην οδό Ιπποκράτους 121, την ατομική έκθεση του Ανδρέα Βεντούρη με τίτλο το «Η ανάσα του κενού».

Εικόνες εγκατάλειψης αποτελούν το σύνολο της ζωγραφικής του Ανδρέα Βεντούρη.

Πρόκειται κατά κύριο λόγο για τα εσωτερικά βιοτεχνικών και βιομηχανικών παμπάλαιων κτηρίων, σε κατάσταση ερήμωσης, όχι όμως ερειπωμένα. Ορθώνονται άλλοτε με κόπο και άλλοτε με ευκολία, αλλά σχεδόν πάντα ακέραια. Το εσωτερικό τους φωτίζεται κυρίως από συστοιχίες παραθύρων, αλλά και από μεγάλα απομονωμένα παράθυρα, σύμφωνα με τα απεικονιστικά λεγόμενα του ζωγράφου μας.

Οι χώροι είναι τελείως κενοί, από ανθρώπους και πράγματα, ενώ σε ελάχιστες περιπτώσεις «δεσπόζουν» στους στενόμακρους διαδρόμους κάποια παιδικά παιχνίδια, όπως ένα αρκουδάκι και παιδικά ποδήλατα που ενισχύουν την αίσθηση της εγκατάλειψης. Άλλωστε αυτού του είδους οι χώροι ήταν πάντα ελκυστικοί για τα παιδιά, μακριά από γονεϊκούς περιορισμούς, ευτυχισμένα στη μοναχικότητά τους.

Η χρήση μιας παραδοσιακής προοπτικής στην κτηριακή δόμηση υποβάλλει παντού πορεία προς το βάθος, προς ένα σημείο φυγής, με τρόπο ώστε να προκαλεί μια αίσθηση του ατέρμονος, της ατελείωτης φυγής, τόσο προσφιλή στο μικρό παιδί. Παράλληλα, στο πλαίσιο αυτών των μεγάλων κενών χώρων, ο Ανδρέας ζουμάρει σε περιορισμένων διαστάσεων σκάλες σπάζοντας την επιπεδότητα των τεράστιων χώρων, και προσθέτοντας στο σύνολο μια αίσθηση αμφίδρομης -ανοδικής και καθοδικής πορείας- όπως είναι βέβαια λογικό για μια σκάλα. Μόνο που με τον δημιουργικό «παραλογισμό» της τέχνης, στη ζωγραφισμένη σκάλα του Ανδρέα πριμοδοτείται, σχεδόν ανεπαίσθητα, η ανοδική της πλευρά και όχι η καθοδική, ενισχύοντας την αίσθηση φυγής που επικρατεί στον γενικό σχεδιασμό των κτηρίων μέσω της κλασικής αναγεννησιακής τρόπον τινά προοπτικής.

Τα μόνα ψήγματα αντίστιξης που εμφανίζονται στο έργο του καλλιτέχνη μας, και διαταράσσουν την κυρίαρχη στο σύνολό του ηρεμία, είναι το έργο όπου φύση και κτήρια αντιπαρατίθενται. και όντως πρόκειται για αντιπαράθεση. Αυτός είναι λοιπόν εν συντομία ο απεικονιζόμενος κόσμος του Ανδρέα, αλλά λείπει η πιο σημαντική απάντηση: το πώς τα κατασκεύασε, τα ζωγράφισε δηλαδή, και κυρίως γιατί! Τι στην ευχή τελικά σημαίνει όλος αυτός ο ζωγραφικός οργασμός στα έργα του; Και εδώ πια θα απαντούσα ότι ο Ανδρέας «δίνει τα ρέστα του». Πώς; Ως εξής: δεν χρησιμοποιεί ούτε αμιγές σχέδιο, αλλά ούτε και αμιγές χρώμα. Και τα δύο καλύπτονται από μια εκτεταμένη αχλύ ή μάλλον από πολλές χρωματικές αχλές σαν χρωματιστές ανάσες οι οποίες πλέουν στο κενό, το γεμίζουν και καλύπτουν τα πάντα ούτως ώστε να ανταγωνίζονται και αυτά τα στέρεα δομικά υλικά των ίδιων των κτηρίων. Στην ουσία τα πάντα εξαϋλώνονται και μετατρέπουν τον χώρο από στέρεο και οριστικό σε εν δυνάμει. Θα έλεγε κανείς ότι ο ζωγράφος δουλεύει ταυτόχρονα και επί ίσοις όροις τόσο με τη συνειδητή στερεότητα όσο και με την ασυνείδητη ρευστότητα και ασάφεια, χωρίς να έχει απαραίτητα επίγνωση αυτής της διαδικασίας, γι΄ αυτό και παραμένει άλλωστε όντως ζωγράφος. Η επίγνωση ενέχει τον κίνδυνο της εικονογράφησης περισσότερο και όχι της καθ’ αυτού ζωγραφικής. Θα τολμούσα ίσως να πω κάπως πιο φροϋδικά ότι οι απεικονίσεις του Ανδρέα κινούνται στο χώρο του προσυνειδητού, αυτό που ο Φρόυντ προσδιορίζει «ό,τι είναι σιωπηρά παρόν μέσα στην ψυχοδιανοητική δραστηριότητα». Αυτό το σιωπηρά παρόν χρωματίζει ολόκληρη τη δουλειά του καλλιτέχνη μας (Προσυνειδητό στο Laplanche – Pontalis, Λεξιλόγιο της ψυχανάλυσης, Κέδρος, Αθήνα 1986). Όντως το έργο του καθορίζεται από μια σιωπηρή παρουσία, από τα πολυδαίδαλα άδυτα της ψυχής, αλλά και του νου ταυτόχρονα. Και αυτό φαίνεται να το επιτυγχάνει με το να πηγαίνει πέρα από το σχέδιο και το χρώμα καθαυτά μετατρέποντάς τα σε φως και σκιά σαν μια σύγχρονη παραλλαγή του αναγεννησιακού σφουμάτο. Αυτή η μετατροπή είναι που συμβάλλει στην υποβολή ενός χώρου ελαστικού και εύπλαστου όπου οι τοίχοι δίνουν την εντύπωση της ταυτόχρονης διαστολής και συστολής και μάλιστα μεταξύ του μέγιστου και του ελάχιστου.

Αυτού του είδους η ακραία αυξομείωση δημιουργεί την αίσθηση του τεράστιου, όχι αναγκαστικά σαν διάσταση αλλά σαν βίωμα, και βρισκόμαστε έτσι αντιμέτωποι με μια λέξη την οποία ο Gaston Bachelard θεωρεί την αγαπημένη του Γάλλου ποιητή Beaudelaire.

Αναφέρει λοιπόν ότι «η λέξη τεράστιος επιβάλλει μια ηρεμία, μια γαλήνη, μια ησυχία. Μας φέρνει τον απόηχο των μυστικών δωματίων του είναι μας. Είναι μια λέξη γεμάτη σοβαρότητα, εχθρός των αναστατώσεων, εχθρική στις υπερβολές της απαγγελίας. Θα την καταστρέφαμε σε μια απαγγελία υποταγμένη στο μέτρο» (Gastron Bachelard, Η ποιητική του χώρου, Χατζηνικολή, Αθήνα 1982, σ. 222). Εδώ ο συγγραφέας υπονοεί εν ολίγοις ότι έχουμε να κάνουμε με μια λέξη που εκφράζει περισσότερο ποιότητες παρά ποσότητες και ότι η αίσθηση του τεράστιου είναι μια εσωτερική κατάσταση, η οποία αναζητάει στον εξωτερικό κόσμο χώρο για να προβληθεί. Και νομίζω ότι ο ζωγράφος μας τους βρήκε αυτούς τους χώρους. Κι εδώ ακριβώς βρισκόμαστε στο σημείο σύγκλισης δύο ψυχών με ολόκληρη την ποικιλία των νοημάτων που κουβαλάει αυτή η λέξη από την αρχαιότητα έως τα σήμερα (ανάσα, πνοή, ζωή, εσωτερικότητα και βάλε). Πρόκειται για την ψυχή του καλλιτέχνη και αυτήν του αντικειμένου προς απεικόνιση. Και αναγκάζομαι όμως εδώ να σταματήσω, διότι νιώθω τον ειρωνικό ψίθυρο στο αυτί μου της Joyce McDougall ότι: «Η μάχη που δίνει κάθε δημιουργός με το μέσο που επέλεξε για να εκφραστεί στηρίζεται σε μια φαντασίωση συγχώνευσης (ή σύγχυσης) με το ίδιο το εκφραστικό μέσο» (Τα χίλια και ένα πρόσωπα του έρωτα, Νεφέλη, Αθήνα 2001, σ. 88). Η πάλη δημιουργού και δημιουργήματος στην πορεία προς την μορφοποίηση είναι πριν απ’ όλα ένας αγώνας σωματικός, με ό,τι μπορεί να σημαίνει η λέξη σώμα η οποία δεν περιορίζεται μόνο στην βιολογική του διάσταση.

Αντρέας Ιωαννίδης / Ιστορικός Τέχνης
Ομ. Καθηγητής Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών

Ο Ανδρέας Βεντούρης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1983. Το 2001 αποφοίτησε απο το τμήμα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής και Διακόσμησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Ξεκίνησε ως μαθητής του Αχιλλέα Αιβάζογλου  και στην συνέχεια εισήχθη και αποφοίτησε με άριστα απο την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (Α.Σ.Κ.Τ)  με δασκάλους τον Γιώργο Καζάζη και τον Γιάννη Γουρζή στην Χαρακτική. Απο το 2016 ασχολήθηκε παράλληλα και με την βυζαντινή Αγιογραφία, με καθηγητές τους Παύλο Σάμιο και Δημοσθένη Αβραμίδη. Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές και μουσειακές συλλογές σε Ελλάδα και Ευρώπη. Δείγματα έργου του έχoυν παρουσιασθεί  σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις. Εχει βραβευθεί 2 φορές για το έργο του. Είναι μέλος του Ε.Ε.Τ.Ε. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα

• Οκτώβριος 2010 International Action Art
• Ιανουάριος 2013 Chilly Art Gallery
• Ιούλιος 2013 Τhermae Sylla Ηotel ( Αιδιψός )
• Αύγουστος 2015 Τ-Square, Golf Γλυφάδας
• Φεβρουάριος 2024 Genesis Gallery