Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Σαμπάνιες, κρυστάλλινα ποτήρια, δεξίωση στο μέγαρο και οι λευκοντυμένοι νεόνυμφοι Άννα (Χρύσα Μαλιαμάνη) και Ανδριανός (Νικόλας Μαραζιώτης) να σε καλωσορίζουν στην είσοδο της Εναλλακτικής Σκηνής με ευχαριστίες που παρίστασαι στο γάμο τους. Με ένα τυπικό happy end αρχίζει η θρυλική οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη «Θέλω να δω τον Πάπα» και παρότι κλασικό έργο του 1920, προτείνει μια ανατροπή: Μετά το γάμο, τι;
«Ο Σακελλαρίδης μας θυμίζει ότι υπάρχει και η τέχνη που υπονομεύει, υπάρχει κι ένα δεύτερο κείμενο, πίσω από την πρώτη αφήγηση, κάτι που εγκαταλείπεται στην εποχή μας, όπου ενδίδουμε συνεχώς στο ρεαλισμό», σχολιάζει ο Νίκος Βασιλείου, μουσικός διευθυντής της παράστασης και συνεπής μελετητής του Σακελλαρίδη, τον οποίο χαρακτηρίζει «ένα μεγάλο δημιουργό με μια κατάρα: Να έχει ελληνικό διαβατήριο. Θα μπορούσε να είχε κάνει άνετα καριέρα στο εξωτερικό, γιατί δεν λείπει τίποτα από τις μελωδίες και τα τραγούδια του, δεν τους λείπει η γυαλάδα, η ποιότητα, η ευαισθησία».
Για τα θέλω των ανθρώπωνΜολονότι λιγότερο έμπειρη στο είδος της όπερας – η πρώτη της απόπειρα ήταν η σκηνοθεσία της family opera «Τα μαγικά μαξιλάρια» το 2021 και πάλι για την ΕΛΣ – η σκηνοθέτρια Νατάσα Τριανταφύλλη εστιάζει στην ίδια περιοχή με το Νίκο Βασιλείου, δηλαδή «στην ποίηση που αποκαλύπτεται από πίσω. Πάντα προσέγγιζα τα έργα από την άλλη πλευρά, την λιγότερη συμβατική και ορατή. Το ίδιο μας προσφέρεται κι εδώ: Πίσω από την ανάλαφρη διάθεση, εμφανίζονται αλήθειες που έχουν να κάνουν με όλα τα μεγάλα θέλω των ανθρώπων. Αρχίσαμε, λοιπόν, να εμβαθύνουμε ως προς αυτό, να στρίβουμε το βλέμμα στα λιγότερο φανερά. Και με έναν τρόπο καταφέραμε να διαστείλλουμε το χρόνο, να απεγκλωβίσουμε το έργο από την εποχή του», σημειώνει.
Η οπερέτα «Θέλω να δω τον Πάπα» αφηγείται ισότιμα, τόσο μουσικά όσο και μέσω της πρόζας, το ευτυχές προξενιό μεταξύ δύο νέων που αναχωρούν για το γαμήλιο ταξίδι τους στη Ρώμη. Εκεί η νύφη διατυπώνει σθεναρά μια απρόσμενη επιθυμία: Θέλει να δει τον Παπά. Όμως, το ανέφικτο της γνωριμίας τους, κλονίζει τη σχέση του ζευγαριού πριν καλά – καλά αυτή αρχίσει.
Σάτιρα της οικογένειας και του γάμουΤο έργο γράφτηκε το 1920, ως μια μετασκευή της γαλλικής φάρσας «Οικιακές χαρές» του Μορίς Εννεκέν, προκαλώντας σκάνδαλο στην εποχή του για την σατιρική του διάθεση απέναντι στο θεσμό της οικογένειας και στην υποκρισία των αστών. Η διασκευή και η δραματουργική επεξεργασία της Έλενας Τριανταφυλλοπούλου επικεντρώνεται στο σχόλιο των στερεοτύπων που προβάλλονται στο έργο και στο πως οι κοινωνικοί θεσμοί, όπως ο γάμος και η οικογένεια, εγκλωβίζουν το άτομο.
«Παρακολουθώντας το έργο βλέπουμε πως οι νεόνυμφοι αρχίζουν να γνωρίζουν τις επιθυμίες τους μετά το γάμο. Δεν είναι τυχαίο πως η νύφη με επιμονή και σταθερότητα χρησιμοποιεί το ρήμα ‘θέλω’. Ο Πάπας δεν συμβολίζει απαραίτητα το φυσικό πρόσωπο, αλλά γενικότερα το ανέφικτο, την υπέρβαση, την επιθυμία χωρίς φίλτρο· Για κάποιους μελετητές του Σακελλαρίδη δε, ο Πάπας είναι η σεξουαλική επιθυμία. Η Άννα κάνει την σεξουαλική της επανάσταση δηλαδή, δεν θεωρεί πως μόνο ο γάμος την ολοκληρώνει – ίσως μόνο κοινωνικά. Εκείνη λαχταρά να ολοκληρωθεί και ως σώμα, να ανακαλύψει αυτήν την πλευρά της ταυτότητας της» εξηγεί.
Οι παρεμβάσεις της Τριανταφυλλοπούλου στο έργο εντοπίζονται σε σύγχρονα εμβόλιμα κείμενα που ακούγονται μετά το τέλος κάθε πράξης, σχολιάζοντας την αστική τάξη και το γάμο αλλά κυρίως στοχάζονται πάνω στην αξία της αγάπης ως το μόνο αγαθό που μένει.
Διευκρινίζει πως «η πρόκληση μπροστά σε ένα κλασικό έργο είναι να το συνεχίσεις κι όχι να το γκρεμίσεις, η διαχρονία επιβάλλει να ψηλώσει το οικοδόμημα», λέει χαρακτηριστικά – κάτι που υποστηρίζει και ο Νίκος Βασιλείου: «Όταν έρχεται μια νέα ματιά πρέπει να υπολογίζει πως εφαρμόζει πάνω σε κάτι που άντεξε 100 χρόνια, δίχως εμάς. Είναι ωραία να βλέπουμε ένα παλιό έργο απ’ έξω, λαμβάνοντας υπόψιν πως το έβλεπαν από μέσα και οι δημιουργοί της εποχής τους». Η σύνθεση του Σακελλαρίδη χρειάστηκε να προσαρμοστεί σε μικρό σύνολο (από τον Γιάννη Μπελώνη) «χωρίς να χαθεί το όραμα του έργου και συνάμα οι μονωδοί να παραμείνουν εντός ύφους. Η οπερέτα είναι ένα πολύ απαιτητικό είδος, έχει πολύ πρόζα, φέρνει τη φωνή των τραγουδιστών σε δυσχερή θέση κι όλα αυτά πρέπει να κουρδιστούν σωστά», επισημαίνει.
Σύσσωμη η διανομή του νέου ανεβάσματος – Δημήτρης Σιγαλός, Βαγγέλης Μανιάτης, Τζούλια Σουγκλάκου, Χρύσα Μαλιαμάνη, Νικόλας Μαραζιώτης, Μαρίσια Παπαλεξίου και ο ηθοποιός Αντώνης Κυριακάκης – συμφωνούν πως το έργο είχε μεν άλλη βαρύτητα στην εποχή του «αλλά εξακολουθεί να θέτει δύο αειθαλή κοινωνικά ζητήματα, την πάλη των κοινωνικών τάξεων και την θέση των φύλων. Ακούγονται ατάκες στο έργο που σήμερα θα χαρακτηρίζαμε σεξιστικές. Με αυτό το υλικό συγκρουόμαστε και το μεταβολίζουμε. Η προσέγγιση της παράστασης αποδομεί τις ιδέες και τα στερεότυπα της εποχής», παρατηρούν.
Πάνω στα στερεότυπα – αυτή τη φορά τα κινησιολογικά – δούλεψε και η Δήμητρα Μητροπούλου. Μελετώντας τα μουσικά ρεύματα αλλά και τους δημοφιλείς χορούς της δεκαετίας του 1920, οργάνωσε την κινησιολογία αλλά και τις χορογραφίες της παράστασης με την αίσθηση του «πως το σημερινό σώμα, με τα τρέχοντα βιώματα ανταποκρίνεται σε άλλον ήχο, πως αντιλαμβάνονται τα παλιά αλλά τόσο έντονα χορευτικά ερεθίσματα. Ήταν, σχεδόν, μια προσωποποιημένη ερμηνεία για τη σχέση του κάθε πρωταγωνιστή με αυτά τα υλικά, στην προσπάθεια να κατασκευάσουμε μια ενδιάμεση γλώσσα που δεν θα πάει απόλυτα κόντρα στις συμβάσεις, απλώς τις κουνάει λίγο».
Η παράσταση κάνει πρεμιέρα στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ, αύριο 31 Ιανουαρίου και θα παιχτεί για άλλες οκτώ παραστάσεις έως τις 16 Φεβρουαρίου.
Η οπερέτα “Θέλω να δω τον Πάπα!” του Θεόφραστου Σακελλαρίδη κάνει πρεμιέρα στις 31 Ιανουαρίου στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ.
Αποκατάσταση ενορχήστρωσης και προσαρμογή για μικρό σύνολο: Γιάννης Μπελώνης
Μουσική διεύθυνση: Νίκος Βασιλείου
Σκηνοθεσία: Νατάσα Τριανταφύλλη
Δραματουργική επεξεργασία, διασκευή: Έλενα Τριανταφυλλοπούλου
Σκηνικό, κοστούμια: Τίνα Τζόκα
Κινησιολογία: Δήμητρα Μητροπούλου
Σχεδιασμός φωτισμών: Χρήστος Τζιόγκας
Παίζουν: Δημήτρης Σιγαλός, Βαγγέλης Μανιάτης, Τζούλια Σουγλάκου, Χρύσα Μαλιαμάνη, Νικόλας Μαραζιώτης, Μαρισία Παπαλεξίου, Αντώνης Κυριακάκης, Νίκος Βασιλείου.
Το εννεαμελές μουσικό σύνολο αποτελούν οι: Ναυσικά Τσάρα (φλάουτο), Ηλίας Σκορδίλης (κλαρινέτο), Πέτρος Καρατσόλης (τρομπόνι), Διονύσης Βερβιτσιώτης (βιολί Ι), Βανέσσα Αθανασίου (βιολί ΙΙ), Γιάννης Αθανασόπουλος (βιόλα), Έλλη Φιλίππου (βιολοντσέλο), Δημήτρης Τίγκας (κοντραμπάσο) και Θοδωρής Βαζάκας (κρουστά).
Παραστάσεις: 31 Ιανουαρίου & 1, 2, 7, 8, 9, 14, 15, 16 Φεβρουαρίου, 20.30 (Κυριακή: 19.30)
Τιμές εισιτηρίων: 15 – 20 ευρώ & φοιτητικό, παιδικό: 10 ευρώ