Σε πρώτο πρόσωπο: Μιχάλης Πανάδης, ηθοποιός – σκηνοθέτης

Το αρχικό ερέθισμα, μάλλον, ερχόταν από την οικογένειά μου και, κάπως, κατά λάθος. Από την πλευρά της μητέρας μου, η οικογένειά μου είχε από τη φύση της καλλιτεχνικό ενδιαφέρον αλλά και ένα, εκ των έσω, καλλιτεχνικό δρόμο σε σχέση με τον τρόπο ζωής της.

Είτε με ευτυχή είτε με δυστυχή τρόπο. Έχω την τύχη να συναντώ πολύ συχνά υπέροχους ανθρώπους που με επηρεάζουν βαθιά. Πυρηνικής σημασίας σε σχέση με την τέχνη, ήταν το ότι βρέθηκαν σε κομβικές ηλικίες στη ζωή μου ο Στέργιος Καλφόπουλος και η Μαρία Μαναβή – οι πρώτοι μου δάσκαλοι – και η Μάρθα Φριντζήλα.

Οπότε σίγουρα δεν πιστεύω ότι είμαι και γεννημένος τέτοιος. Πιστεύω στην κλίση. Πάρα πολλά παιδιά και έφηβοι είναι σε θεατρικές ομάδες. Στατιστικά, σε κάποια από αυτά, η κλίση καταλήγει σε ένα παιδικό χόμπι, σε κάποια άλλα γίνεται επιλογή και γίνονται επαγγελματίες ηθοποιοί, και κάποια από αυτά θα γίνουν καλλιτέχνες. Προς το παρόν, ανήκω στη δεύτερη κατηγορία.

Δεν περίμενα κάτι άλλο και ήρθε κάτι άλλο. Ήμουν ενήμερος από μικρός τι σημαίνει κάνω επάγγελμα το θέατρο και τι σημαίνει ζω σε δυτική κοινωνία, και σε σχέση με τα καλά και με τα κακά. Και φυσικά, μαζί με τις πολύ όμορφες στιγμές αυτής της δουλειάς, έχω βιώσει και τα άσχημα της: Είτε πρόκειται για τις δυσκολίες βιοπορισμού, είτε για τον απαξιωτικό τρόπο που η Πολιτεία αντιμετωπίζει την Τέχνη, είτε γιατί σε στιγμές αισθάνεσαι έκπτωτος στο χώρο· είναι ένα αντικειμενικό μέρος της πραγματικότητάς της. Συνδιαλέγομαι μαζί τους, με τον τρόπο που κάθε φορά θεωρώ σωστότερο για τη στιγμή.

@Kόρα Καρβούνη

Μου αρέσει, σχεδόν εξίσου με το να είμαι στη σκηνή, κάτι το οποίο κάποτε κομπλεξικά απόρριπτα και ως φαντασία. Πολλές φορές, μάλιστα, ο τρόπος της τηλεόρασης – παρότι μιλάμε κυρίως με όρους καταναλωτικούς- έχει σε επαγγελματική βάση κάτι πολύ πιο τίμιο, καθαρό και πρόσφορο από πολλές θεατρικές κακοτοπιές.

Και μόνο από άποψη γεωγραφικής θέσης των ιδιοτήτων του ηθοποιού και του σκηνοθέτη υπάρχει αυτή η διαχωριστική γραμμή, η οποία από μόνη της ορίζει και διαφοροποιεί πολλά. Ως σκηνοθέτης έχεις μια πιο ολιστική σχέση με την παράσταση. Καθορίζεις την ταυτότητά της. Από την άλλη, το να είσαι παίκτης του παιχνιδιού παράγει μια μοναδική χημεία στο σώμα και στο μυαλό, αναντικατάστατη. Μου άρεσαν από πάντα και τα δύο.

τουλάχιστον σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό της υποκριτικής. Συγγένειες μέσα στη δουλειά δημιουργούνται ούτως ή άλλως, είτε παίζεις σε μια παράσταση, είτε σκηνοθετείς μια παράσταση και με πολλούς άλλους τρόπους. Και δεν είναι ακριβώς επιλογή. Προκύπτουν και είναι – ευτυχώς – αναπόφευκτες.

Χαίρομαι πολύ, αλλά η συναισθηματική βαρύτητα στη συγκεκριμένη συνεργασία συνδέεται περισσότερο με τους ανθρώπους που απαρτίζουν αυτή την παράσταση και το πώς παράχθηκε, παρά με το κτίριο και το θεσμό – ανεξαρτήτως συνθήκης.

Προσπαθώ να βρίσκεται σε μια προσωπική ισορροπία και με τα υπόλοιπα.

@Πάτροκλος Σκαφίδας

η οποία είναι από τη φύση της τραγελαφική. Η παράσταση είναι σαν ένα ντοκιμαντέρ για την πολιτική και κοινωνική κατάσταση της χώρας, τόσο αστείο και τραγικό, όσο και η πραγματικότητά μας.

Θα ήταν ενδιαφέρον ίσως να αναστηθούν κάποιοι άνθρωποι. Για μας ενδιαφέρον περισσότερο, παρά γι’ αυτούς – υποθέτω.

Δε θα μπορούσε να μην είναι έτσι και στην τέχνη, αφού από εκείνην προκύπτει. Καλώς ή κακώς σίγουρα δε διάγουμε ως χώρα μια πνευματική εποχή οραματιστών, γιατί αυτό που βασικά λείπει είναι νομίζω η συλλογική ελπίδα.