“Κλιματική Αλλαγή; Έχει πολλές θερμίδες;”: Μια περιπατητική performance της Όλγας Ποζέλη

Μια φάλαινα που άνοιξε μπουτίκ
ήθελε να τη βαφτίσει Μόμπι Ντικ
μα ένας συγγραφέας είπε «oh no, my dear,
είναι πιασμένο τ’ όνομα this year»
κι η φάλαινα έβγαλε Πόπη τη μπουτίκ.

Αλήθεια, έχουμε ιδέα τι σημαίνει «κλιματική αλλαγή» και τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτήν; Ή οι γνώσεις μας μοιάζουν με το παραπάνω limerick του Σάκη Σερέφα, ο οποίος υπογράφει τα παράλογα κωμικά ποιηματάκια που ακούγονται στην performance; Η Όλγα Ποζέλη και η Νοητή Γραμμή παρουσιάζουν μια ιδιότυπη περιπατητική παράσταση που θα ταξιδέψει σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους της Αθήνας, ξεκινώντας στις 22 Μαρτίου από την γκαλερί Λόφος Art Project.

Αποφεύγοντας τις επιστημονικές αναλύσεις και τα στατιστικά στοιχεία, η performance «Κλιματική αλλαγή; Έχει πολλές θερμίδες;» δίνει στον θεατή τη δυνατότητα και την ελευθερία να βυθιστεί σε μία ολιστική εμπειρία.

Με τη χρήση του μη θεατρικού χώρου, των εικόνων, των ήχων (man-made και μη) και της εγγύτητας με τους θεατές, η ομάδα χρησιμοποιεί πρακτικές που τοποθετούν τον ερμηνευτή και τους συμμετέχοντες μέσα σε σύνθετα δίκτυα κινδύνου, ενοχής και ευθύνης που όμως συνυπάρχουν με το χιούμορ. Στόχος της παράστασης είναι οι θεατές να ενεργοποιηθούν και όχι να μουδιάσουν από τον φόβο.

Η παραδοχή ότι εμείς οι άνθρωποι με τις δραστηριότητές μας διαμορφώνουμε και επηρεάζουμε, ακούσια, τεράστιες οντότητες -όπως ο ωκεανός, τα δάση, τα ζώα- μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα συνηθισμένα πλαίσια αυτοανάλυσης -ψυχολογικά, κοινωνιολογικά και πολιτικά- δεν είναι πλέον επαρκή. Πρέπει να επανασχεδιάσουμε τα όρια και να επεκτείνουμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργείται το ανθρώπινο νόημα. Πρέπει να κατανοήσουμε τον άνθρωπο στη σύνθετη σχέση του με το μη ανθρώπινο, μια σχέση που είναι τόσο καθοριστική όσο και αποφασιστική – εν μέρει υπό τον έλεγχό μας, αλλά κυρίως εκτός.

Η βία της κλιματικής αλλαγής είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτή από όσους δεν την βιώνουν άμεσα. Ο Rob Nixon, στο βιβλίο του “Slow Violence and the Environmentalism of the Poor” (2011) ταυτίζει την κλιματική αλλαγή με τον “αργό θάνατο”. Αυτό είναι το είδος της βίας που συχνά είναι αόρατη ή παρεξηγημένη επειδή συμβαίνει σταδιακά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και παρ’ ότι αργή και σωρευτική, δεν παύει να είναι βία.

Η κυρίαρχη οπτική γλώσσα των μέσων ενημέρωσης για την κλιματική αλλαγή –η πολική αρκούδα, οι λιωμένοι παγετώνες– έχει αναπαραχθεί τόσο πολύ, που είτε προκαλεί τρυφερά συναισθήματα (η χαριτωμένη πολική αρκούδα) είτε μας κάνει να νιώθουμε ανίκανοι και ανήμποροι (οι λιωμένοι παγετώνες).

Μπορούν το θέατρο και η performance να προτείνουν νέους τρόπους θέασης και σκέψης, να φωτίσουν τυφλά σημεία και αδικίες, να ξεκινήσουν οικολογικές συζητήσεις, να θέσουν ερωτήματα και να αμφισβητήσουν τους κυρίαρχους ανθρωποκεντρικούς τρόπους αναπαράστασης;

Όλγα Ποζέλη

Τη Βιβλιοθήκη της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ, και ιδιαιτέρως την επίκουρη καθηγήτρια κ. Αλεξία Αλτουβά. Η παράσταση «Κλιματική αλλαγή; Έχει πολλές θερμίδες;» πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.