ΣΑΒΒΑΤΟ
12
ΑΠΡΙΛΙΟΥ
Το θέατρο είχε ανέκαθεν τη δύναμη να φωτίζει τις πιο βαθιές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης, να προβληματίζει και να αφυπνίζει. Να σκύβει πάνω σε κοινωνικά ζητήματα που απασχολούν και να τα καταδεικνύει με τον δικό του τρόπο δίνοντας στο κοινό την ευκαιρία να βιώσει, να νιώσει και να σκεφτεί, αντί απλώς να ακούσει ένα συγκεκριμένο μήνυμα με τρόπο διδακτικό. Δεν είναι αυτός και ο ρόλος της τέχνης άλλωστε.
Τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε όλο και πιο συχνά θεματολογίες που αφορούν στα έμφυλα στερεότυπα, τη βία, την πατριαρχία, να καταλαμβάνουν σημαντικό μερίδιο των περισσότερων νέων θεατρικών κειμένων, ενώ πολλά από τα κλασικά έργα «ξαναδιαβάζονται» με νέες ματιές και περισσότερο θάρρος, όπως οφείλεται στην εποχή μας. Κάπως αντίστοιχα και σε ό,τι αφορά τις γυναίκες, το σανίδι έχει γίνει πεδίο ανάδειξης των τρομερών ανισοτήτων, αλλά και της δύναμης και της ανθεκτικότητάς τους, των φοβερών προκλήσεων αλλά και των μεγάλων νικών τους.
Με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας, ξεχωρίζω κάποιες (σίγουρα υπάρχουν κι άλλες) παραστάσεις – προσωπικά αγαπημένες – που αξίζει να δεις για τις δυνατές ιστορίες που έχουν να αφηγηθούν, που συγκινούν, μα που πάνω απ’ όλα, κρατούν ζωντανό τον διάλογο για ό,τι αφορά στη γυναικεία εμπειρία. Δεν παίζονται όλες σήμερα Σάββατο 8 Μαρτίου, ημέρα που τιμώνται οι γυναίκες, αλλά όπως είπαμε, αυτή είναι κάτι πολύ παραπάνω από μία γιορτή που αρχίζει και τελειώνει τη σημερινή ημέρα.
Θέατρο Πορεία και η Λένα Παπαληγούρα «ντύνεται» με τον ρόλο της δικηγόρου Τέσσα Ένσλερ. Φοράει το μπλε, αυστηρό κοστούμι της και οργώνει αποφασιστικά κάθε άκρη της σκηνής. Μας αφηγείται την ιστορία της από τότε που πέρασε στο «καλύτερο τμήμα της νομικής» στο πανεπιστήμιο του Cambridge και πώς το σύστημα τη γαλούχησε και την έκανε αυτό που είναι σήμερα. Μία φιλόδοξη, αφοσιωμένη δικηγόρο, με τυφλή εμπιστοσύνη στο ίδιο το σύστημα Δικαίου και τους νόμους «που υπάρχουν για να μάς προστατεύουν». Η αθώωση των εντολέων της, ακόμη κι αν αυτοί είχαν διαπράξει το μέγιστο αδίκημα, ήταν κάτι που δεν δίσταζε να υπερασπισθεί με πάθος και σθένος – είχε εξελιχθεί έτσι στην πιο επιτυχημένη ποινικολόγο. Και ήταν και γυναίκα, μη το ξεχνάμε. Πολύ σύντομα όλα θα ανατραπούν όταν η ίδια πέσει θύμα βιασμού και – τι ειρωνεία – από άντρα επίσης δικηγόρο.
Η Τέσσα Ένσλερ δεν φοράει πια το μπλε αυστηρό κοστούμι της και δεν στέκεται στη συνήθη θέση στην αίθουσα του δικαστηρίου. Η Τέσσα Ένσλερ είναι πλέον το θύμα και από αυτή τη θέση θα δει πλέον αλλιώς το «σάπιο» σύστημα της δικαιοσύνης που η ίδια ήταν μέρος του. Τον Νόμο – φτιαγμένο από άνδρες – που η ίδια υπηρετούσε τυφλά και που πια βλέπει ξεκάθαρα πως δεν προστατεύει τα θύματα αλλά τα οδηγεί στη συντριβή τους. Η ίδια, γυναίκα και θύμα, κάθεται ψυχικά συντετριμμένη στην καρέκλα του δικαστηρίου και ανακρίνεται. Αναγκάζεται να φέρει ξανά στο μυαλό της εικόνες με όλες εκείνες τις λεπτομέρειες που παλεύει να απωθήσει κι αυτό για να πείσει μια αίθουσα δικαστηρίου γεμάτη άνδρες που την αντιμετωπίζουν σαν ψεύτρα επειδή δεν έκανε «τικ» σε όλα τα κουτάκια που επιβάλλει το νομικό πλαίσιο όπως αυτό είναι δομημένο. Ένας δυνατό κείμενο μονολόγου που αφορά στο σήμερα και που σε βάζει σε σκέψεις αναθεώρησης. Και όπως έχει πει και η ίδια η συγγραφέας του έργου Σούζι Μίλλερ: «Πώς μπορούμε να μην βλέπουμε ότι το νομικό μας σύστημα είναι ένα τεράστιο male gaze;».
Παραστάσεις: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 * και έκτακτες παραστάσεις: Σάββατα: 8/3 15/3, 22/3, Κυριακές: 9/3, 16/3, 23/3 στις 21:15
Παίζει η Λένα Παπαληγούρα
Προπώληση εισιτηρίων εδώ.
«Τι λόγο έχει ο Θεός σ’ αυτόν τον κόσμο τον δικό μας; Είναι τυφλός, κουφός και άφαντος», βροντοφωνάζουν οι πολλές «Σπυριδούλες» αυτού του κόσμου. Οι «Σπυριδούλες» που υπέφεραν τα πάνδεινα, διεκδικώντας το δικαίωμα του να είναι ο εαυτός τους, υπεράνω εποχής. Κάποιες βρήκαν το θάρρος να μιλήσουν, να υψώσουν το ανάστημά τους και οι ιστορίες τους να κάνουν τον θόρυβο που τους πρέπει.
Πίσω στο 1955 ένα 12χρονο κορίτσι, η Σπυριδούλα Ράπτη από το Αγρίνιο, υπέστη τρομερή κακοποίηση από τα αφεντικά της (εργαζόταν ως ψυχοκόρη στο σπίτι τους στον Πειραιά). Όταν χρειάστηκε να νοσηλευτεί στο Τζάνειο νοσοκομείο κινδυνεύοντας να πεθάνει, έγινε γνωστή η εγκληματική πράξη των αφεντικών της συγκλονίζοντας τότε το πανελλήνιο. Η Σπυριδούλα τότε έγινε σύμβολο. Και γύρω από το όνομά της συγκεντρώνονται τόσα άλλα κορίτσια του χθες και του σήμερα που είχαν απλώς την ατυχία να γεννηθούν εκεί που γεννήθηκαν και όχι οπουδήποτε αλλού. Που ενηλικιώθηκαν βίαια. Η αποτρόπαια πραγματικότητα της Σπυριδούλας της δεκαετίας του ’50 γίνεται μια σύγχρονη τραγωδία πλαισιωμένη από τον παραδοσιακό-πανκ ήχο των Θραξ Πανκc που σφίγγει την καρδιά σου. Μια (ακόμη) υπέροχη δουλειά από τους 4Frontal στο Θέατρο Τζένη Καρέζη – για την οποία κάποιες (πολλές παραπάνω) σκέψεις έχω αναλύσει σε ξεχωριστό κείμενο.
Παραστάσεις: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Παίζουν: Ελένη Βλάχου, Σταύρος Γιαννουλάδης, Τάσος Δημητρόπουλος, Αργυρώ Θεοδωράκη, Κατερίνα Λάττα, Αριστέα Σταφυλαράκη, Ελένη Τσιμπρικίδου
Προπώληση εισιτηρίων εδώ.
Πίσω στο 1888 ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ έγραψε ένα νατουραλιστικό μανιφέστο για τη «Δεσποινίδα Τζούλια» πετυχαίνοντας να εμβαθύνει στον γυναικείο ψυχισμό σε τέτοιο βαθμό, που πήγαινε απολύτως κόντρα με την εποχή του. Έκτοτε πολλές ψυχολογικές αναλύσεις έχουν πραγματοποιηθεί σε μια προσπάθεια να κατανοηθεί το πώς ο Στρίντμπεργκ κατάφερε να φωτίσει πλευρές της πολύπλευρης γυναικείας φύσης, σκιαγραφώντας ταυτόχρονα μία ψυχική νόσο, αυτής της οριακότητας, σε μια εποχή σαν τη δική του. Και κάπως έτσι η Δεσποινίς Τζούλια του είναι υπεράνω εποχής, αφού μέσα από τη δική της ιστορία θίγονται βαθιά γυναικεία ζητήματα που απασχολούν μέχρι και σήμερα. Αυτά τα ζητήματα που έθεσε ο Στρίντμπεργκ στην εποχή του, άντλησε ο Τάσος Ιορδανίδης και καταθέτει τη δική του «Τζούλια» μεταφέροντάς τα στη σύγχρονη πραγματικότητα, μέσα από ένα απόλυτα δικό του σημερινό ανέβασμα (που επαναλαμβάνεται φέτος για 2η σεζόν).
Έτσι από την Σουηδία και την κουζίνα των υπηρετών στο κτήμα ενός κόμη, μεταφερόμαστε στο σήμερα και σ’ ένα ιστορικό θέατρο της Πατησίων. Ο τέταρτος τοίχος ανάμεσα στους θεατές και τους ηθοποιούς γκρεμίζεται και η ιστορία της Δεσποινίδος Τζούλιας «γράφεται» ξανά, αυτή τη φορά σε πραγματικό τόπο και χρόνο, με την ουσία όμως να παραμένει ίδια. Η Ευσταθία Τσαπαρέλη είναι μια σύγχρονη Τζούλια, θιασάρχις, σκηνοθέτις και πρωταγωνίστρια στον ρόλο του Άμλετ που ανεβαίνει στο δικό της θέατρο. Σ’ έναν αναβρασμό προετοιμασιών για την πρεμιέρα, η ίδια και ακόμη τρεις ήρωες, αλληλεπιδρούν πάνω και κάτω από τη σκηνή, στον διάδρομο ανάμεσα στα καθίσματα και σε απόσταση αναπνοής με εμάς τους θεατές που γινόμαστε ρεαλιστικά μέτοχοι μιας ατελείωτης πάλης, εσωτερικής τους ή μη. Οι ήρωες ταλαντεύονται από το φως στο σκοτάδι και τούμπαλιν, «σπάνε», ενώ οι ισορροπίες μεταξύ τους διασαλεύονται και το παιχνίδι εξουσίας τουμπάρει διαρκώς. Ο έρωτας, η βαθιά ανθρώπινη ανάγκη για αγάπη, η πάλη των δύο φύλων, το ανικανοποίητο, η πάλη των κοινωνικών τάξεων, η τοξικότητα των ανθρώπινων εξαρτητικών σχέσεων, η φιλία και η προδοσία, γίνονται τα βάρη που κουβαλούν οι καταπιεσμένοι – ο καθένας για διαφορετικούς λόγους – ήρωες. Κι εμείς παρακολουθούμε την ψυχοσύνθεση των ηρώων του και το σταδιακό τους ξεγύμνωμα, με τη Τζούλια του Ιορδανίδη να βυθίζεται μοιραία μόνη στα σκοτάδια της.
Παραστάσεις: Δευτέρα στις 21:00
Παίζουν: Ευσταθία Τσαπαρέλη, Κυριάκος Σαλής, Δήμητρα Βήττα, Μαρία Καρτσαφλέκη
Προπώληση εισιτηρίων εδώ.
Είναι η Χριστίνα, η Άρτεμις, η Μαρίνα, η Μαρούλα, η Νικολέττα, η Λυδία και η Γιώτα. Κι όλες μαζί οι Seven Sisters. Επτά γυναίκες που ενώθηκαν και συνυπάρχουν επί σκηνής, κάνοντας το θέατρο εκείνο που τις αφορά – και με τίποτα δεν θα μπορούσαν να λείπουν από αυτό το αφιέρωμα. Έξω κάνει ακόμη κρύο, αν και Μάρτιος, όμως μέσα στο open space του Θεάτρου 104 έχεις την αίσθηση πως κάνει ζέστη. Οι Seven Sisters είναι εκεί και σε περιμένουν, με τα τζιν τους, τα χρωματιστά t-shirts τους, τα τσόκαρά τους που κάνουν τον χαρακτηριστικό ήχο από το ξύλο που χτυπάει στο πάτωμα. Μιλούν μεταξύ τους, γελούν. Και γύρω τους όλα τα σκηνικά κλισέ που συνθέτουν το γνώριμο ελληνικό μας καλοκαίρι. Το πλαστικό τραπέζι με τις καρέκλες της αυλής, το πλαστικό τραπεζομάντηλο, το λάστιχο του κήπου, το τσίγκινο δοχείο λαδιού που ποτέ δεν πετιέται αφού γίνεται γλάστρα για τα λουλούδια μας. Μια κιθάρα, μια κασέλα… Και από πίσω παίζει Κυριαζής, «Έλα μωράκι μου». Μπλέκεται και με λίγο τραγούδι από τζιτζίκι. Όλα σημεία αναφοράς ενός καλοκαιριού που σίγουρα έχεις ζήσει και προετοιμάσου να ανασύρεις από τις αναμνήσεις σου.
Πώς είναι στ’ αλήθεια ο πρώτος έρωτας; Αυτό το πρώτο σκίρτημα που αδυνατείς να εξηγήσεις στον εαυτό σου γιατί είσαι μόλις 13 και δεν έχεις ιδέα από αυτά. Το πρώτο σεξ στην εφηβεία; Που σε φέρνει αντιμέτωπο με εκείνο το αίσθημα της ευαλωτότητας που δεν θα ξεχάσεις ποτέ. Η άνευ όρων παράδοση στην σαρωτική φύση του έρωτα, πώς μοιάζει να είναι; Κι αυτή η αίσθηση του απόλυτου κενού που σου αφήνει μετά, όταν αυτός φεύγει; Αλήθεια, ως γυναίκα του σήμερα, πότε βίωσες τελευταία φορά τον έρωτα και το σεξ απενοχοποιημένα; Πότε χάρισες στον εαυτό σου μία εμπειρία γεμάτη αλήθεια, αυτοεκτίμηση και απελευθέρωση; Όλα αυτά τα ερωτήματα μέσα από βιώματα και αισθήσεις που γέννησαν ιστορίες ιδωμένες από μάτια γυναικών, γίνονται κάπως απροσδόκητα και δικές σου ιστορίες. Το γυναικείο σώμα, η ερωτική επιθυμία, η ένοχη απόλαυση, η άνευ όρων παράδοση στην σαρωτική φύση του έρωτα – όλα βιωμένα από σώματα γυναικών. Ειπωμένα από τα στόματα και τα σώματα επτά κοριτσιών που ενηλικιώνονται μέσα από τις ιστορίες τους και γίνονται γυναίκες μέσα σε 100 λεπτά παράστασης. Γυναίκες δυνατές, σίγουρες πια για τα «θέλω» και τις ανάγκες τους που παίρνουν μια σφιχτή αγκαλιά τους ευάλωτους, έφηβους εαυτούς τους και όσα έχουν ζήσει – και κυρίως έχουν νιώσει – για να φτάσουν εδώ που είναι τώρα.
Παραστάσεις: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Παίζουν: Χριστίνα Ανδρεάκου, Άρτεμις Δούρου, Μαρίνα Βαρβάρα Ζέρβα, Μαρούλα Καλαμποκιά, Νικολέττα Παναγιώτου, Γιώτα Σερεμέτη, Λυδία Τσάτσου Παρασκευοπούλου
Προπώληση εισιτηρίων εδώ.
Η Λίλα Μπακλέση και η Άρτεμις Γρύμπλα σκηνοθετούν (σε συνεργασία με τον Κωνσταντίνο Μπιμπή) και ενσαρκώνουν όλους τους ρόλους στο πολυβραβευμένο, σύγχρονο (γραμμένο μόλις το 2022) έργο «Δάφνη» της πολυσυζητημένης βρετανίδας συγγραφέως Ραφαέλλα Μάρκους, το οποίο έχει επιστρέψει αυτή τη σεζόν στο Θέατρο Ελέρ.
Η Δάφνη είναι μία σύγχρονη γυναίκα που χαώνεται συχνά στις αντιφάσεις, σιχαίνεται τις ταμπέλες, όμως λατρεύει τα φυτά. Βρίσκεται σε μια συνεχή αναζήτηση της ταυτότητάς της, επιθυμώντας να βρει κάποια στιγμή την ισορροπία ανάμεσα στις επιθυμίες της και την πραγματικότητα γύρω της. Με λίγα λόγια κάνει ό,τι μπορεί για να επιβιώσει στον έξω κόσμο. Σε αυτόν τον ετεροκανονικό κόσμο. Δηλαδή στον κόσμο, όπως τον ξέρουμε. Ένα βράδυ θα βγει σε ένα μπαρ και εκεί θα ερωτευτεί μία γυναίκα – μία γουόντερ γούμαν, όπως την αποκαλεί η ίδια. Οι δυο τους θα έρθουν κοντά και τότε όλα αρχίζουν, κάπως, να μπαίνουν στη θέση τους μέσα στο κεφάλι της Δάφνης. Θα μπορούσε αυτό να ονομαστεί «ευτυχία»; Μπορεί. Όλα δείχνουν να πηγαίνουν καλά, μέχρι που ένα μικρό μυστικό από το παρελθόν της, έρχεται να ταράξει ξανά την ίδια, τη σχέση της αλλά και τη ζωή που παλεύει να φτιάξει. Και για έναν χαρακτήρα σαν της Δάφνης, που νιώθει έντονα την ανάγκη να ελέγχει το περιβάλλον της – κυρίως για να αποφύγει τις αβεβαιότητες που τη στοιχειώνουν – αυτή η ενοχή που φέρνει μαζί της η απόκρυψη μιας αλήθειας θα την κάνει να νιώσει αδύναμη, «μικρή» απέναντι στον φόβο της αποτυχίας, της απογοήτευσης, της απόρριψης, της μοναξιάς κατ’ επέκταση. Σε αυτό το συναισθηματικό της ταξίδι και τις αλλεπάλληλες εσωτερικές συγκρούσεις που συχνά την μπλοκάρουν, επί σκηνής, η Δάφνη των δύο ηθοποιών θα μάς έχει στο πλευρό της, αφού βρίσκουμε σημεία της να νιώσουμε την ταύτιση. Θέλουμε να την καταλάβουμε, και το κάνουμε. Όμως το τίμημα για ελευθερία πληρώνεται συχνά ακριβά… Υπέροχες η Λίλα και η Άρτεμις, με την καθεμία να δίνει μια διαφορετική πνοή στη δική της Δάφνη.
Παραστάσεις: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Παίζουν: Άρτεμις Γρύμπλα, Λίλα Μπακλέση
Προπώληση εισιτηρίων εδώ.
Στο Θέατρο Μουσούρη, κάθε Δευτερότριτο, ανεβαίνει ένα ισπανικό έργο της Μάρτα Μπαρτσελό με τον ελληνικό τίτλο «Μαμά Μου!». Η Σοφία Βογιατζάκη κρατά στην παράσταση τον ρόλο της μάνας Ελπίδας, ενώ η Νίκη Λάμη τον ρόλο της κόρης Αμπάρ. Είναι από αυτές τις βραδιές στο θέατρο που αλλιώς έχεις στο μυαλό σου ότι θα εξελιχθούν και αλλιώς καταλήγεις…
Το έργο, με λίγα λόγια, αφηγείται τη διαδρομή μιας σχέσης ανάμεσα σε δύο γυναίκες που αποφασίζουν να συνειδητά να γίνουν μητέρα και κόρη, εφαρμόζοντας τους όρους ενός άρρηκτου συμβολαίου. Θα μπορούσε ποτέ να λειτουργήσει στην πράξη μία τέτοια σχέση; Θα μπορούσε ποτέ να γίνει μια ιδιωτική συμφωνία που δεσμεύει δύο άγνωστες μεταξύ τους γυναίκες να υπηρετούν συγκεκριμένα τους ρόλους τους, εκτελώντας κατά γράμμα τα καθήκοντα που επιτάσσει καθένας από αυτούς; Δεν αναφέρω περισσότερα, τη συνέχεια θα τη δεις επί σκηνής. Το έργο σίγουρα ρίχνει στο τραπέζι ζητήματα οικουμενικά όπως η άνευ όρων αγάπη, η μοναξιά, η ανάγκη για επικοινωνία και αληθινή σύνδεση και σε φέρνει αντιμέτωπο με πολλά ερωτήματα · κάπως νιώθεις να αναζητάς την πραγματική ουσία στη σχέση μητέρας και παιδιού, πέρα από κοινωνικά στερεότυπα. Δεν υπάρχει περίπτωση να μη βρεθεί έστω κι ένα σημείο του έργου να σε ακουμπήσει. Πραγματικά τι θα γινόταν αν μπορούσαμε να επιλέγουμε τους γονείς και τα παιδιά μας; Πώς θα ήταν γενικά ο κόσμος μας αν με γενναιότητα -όπως οι δύο ηρωίδες – τολμούσαμε να επιλέξουμε πολλά από όσα στερεοτυπικά θεωρούνται δεδομένα; Νίκη και Σοφία, Σοφία και Νίκη σε δύο απολαυστικές ερμηνείες με συγκίνηση αλλά και δόσεις γέλιου που ελαφραίνουν τόσο όσο στο πέρας των 75 λεπτών διάρκειας της παράστασης.
Παραστάσεις: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Παίζουν: Σοφία Βογιατζάκη, Νίκη Λάμη
Προπώληση εισιτηρίων εδώ.
