ΤΕΤΑΡΤΗ
19
ΜΑΡΤΙΟΥ
«Η συνύπαρξη δεν συμβαίνει μεταξύ του καταπιεστή και του καταπιεσμένου. Συμβαίνει ανάμεσα σε δύο ίσους», λέει η πολιτική ακτιβίστρια και κωμικός Νόαμ Σούστερ Ελιάσι (Noam Shuster-Eliassi) στο one-woman show της «Coexistence, My Ass!» (Συνύπαρξη, λέμε τώρα!), το οποίο δάνεισε το όνομά του στο βιογραφικό ντοκιμαντέρ της Λιβανέζικης καταγωγής σκηνοθέτιδας Άμπερ Φάρες (Amber Fares).
Την ίδια άποψη εξέφρασε και στο Q&A μετά την προβολή της ταινίας στο κατάμεστο Oλύμπιον στο 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: «Σε όλη μου τη ζωή, υποστήριζα ότι δεν μπορεί να υπάρξει συνύπαρξη, αν δεν δούμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι η κατοχή της Παλαιστίνης από το Ισραήλ. Δυστυχώς, δεν την αμφισβητήσαμε εγκαίρως και δεν επιλύσαμε αυτό το θέμα. Και τώρα έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα ολοένα και πιο καταστροφικό ζήτημα, το οποίο είναι η γενοκτονία των Παλαιστινίων» ανέφερε η Ελιάσι καταχειροκροτούμενη από το κοινό του φεστιβάλ.
Η Νόαμ Σούστερ Ελιάσι στην τελετή απομομής των βραβείων του 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Το «Coexistence, My Ass!» κέρδισε τον Χρυσό Αλέξανδρο του Διεθνούς Διαγωνιστικού και ταυτόχρονα μπήκε στη λίστα προεπιλογής για το επόμενο Βραβείο Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ.
Γυρισμένο κατά τη διάρκεια της ταραχώδους πενταετίας μεταξύ 2019 και 2024, το «Coexistence, My Ass!», διατρέχει με επιτυχία την κλίμακα από το ξεκαρδιστικό μέχρι το σπαρακτικό, παρακολουθώντας τη ζωή και την πορεία της Ελιάσι παράλληλα με την κλιμάκωση της έντασης μεταξύ του Ισραήλ και των κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών.
Η σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ, Άμπερ Φάρες είναι γνωστή για το “Speed Sisters” (HotDocs, 2015), το οποίο προβλήθηκε διεθνώς στο Netflix, το Al Jazeera και το RAI. Eπίσης για το ντοκιμαντέρ “We are Ayenda” κέρδισε το Grand Prix και 2 Χρυσά βραβεία στις Κάννες, καθώς και το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο συνέδριο Sundance Brand Storytelling.
Η χαρισματική και πληρθωρική Ελιάσι, που μιλά άπταιστα εβραϊκά, αραβικά, αγγλικά και λίγα φαρσί μεγάλωσε από μια Ιρανοεβραία μητέρα και έναν Ρουμανοεβραίο πατέρα, τους οποίους αποκαλεί «αφυπνισμένους προοδευτικούς αριστερούς». Πέρασε τα παιδικά της χρόνια στο Neve Shalom/Wahat Al-Salam, την «Όαση της Ειρήνης», μια κοινότητα που από το 1970 Ισραηλινοί και Παλαιστήνιοι ζούσαν αρμονικά και ισότιμα.
Αυτή η «χίπικη» κοινότητα προσέλκυσε το διεθνές ενδιαφέρον και έτσι στο ντοκιμαντέρ βλέπουμε σκηνές από επισκέψεις πολλών γνωστών προσωπικοτήτων εκεί τους οποίους η Ελιάσι συνάντησε ως παιδί όπως η Hillary Clinton και η Jane Fonda. Αργότερα ως έφηβη, η Ελιάσι έκανε περιοδεία σε όλο το Ισραήλ μιλώντας για την ειρήνη. Χάρη στην ακτιβιστική της δράση κέρδισε υποτροφία στο πανεπιστήμιο Brandeis και μετά την αποφίτηση ξεκίνησε να δουλεύει στα Ηνωμένα Έθνη.
Όπως αποκαλύπτει η ίδια, η ιδέα να στραφεί από τον ακτιβισμό στην κωμωδία της γεννήθηκε βλέποντας τον «Εβραίο κωμικό» Volodymyr Zelensky να γίνεται πρόεδρος της Ουκρανίας. Αφού έγινε η πρώτη Εβραία ερμηνεύτρια στο Φεστιβάλ Κωμωδίας της Παλαιστίνης, προσκλήθηκε από το Χάρβαρντ να εργαστεί σε ένα πρόγραμμα για την ειρήνη. Εκεί ξεκίνησε το stand-up show της «Coexistence, My Ass!»
Από αυτή την περίοδο ξεκινά η κινηματογράφηση της Φάρες που ακολουθεί την Ελιάσι στην περιοδεία της στις ΗΠΑ, αλλά και στην αναγκαστική επιστροφή της στο Ισραήλ κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Συμμετέχει σε διάφορά κωμικά τηλεοπτικά shows, γίνεται μια εναλλακτική φωνή μέσα στο Ισραήλ και η δημοτικότητά της στα social media αυξάνεται θεαματικά. Την ίδια στιγμή αποκτά πολλούς επικριτές που συχνά τη χαρακτηρίζουν «εχθρό του κράτους».
Παράλληλα με την καθημερινότητα και τις οικογενειακές στιγμές της Ελιάσι, η κάμερα της Φάρες καταγράφει διάφορα γεγονότα που σηματοδοτούν την κλιμακούμενη ένταση στην περιοχή. Μετά τα τραγικά γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου, όλα αλλάζουν. Οι συμπεριφορές σκληραίνουν, τα όνειρα συνύπαρξης παραμερίζονται και η ταινία μεταφέρει όλη την αίσθηση απελπισίας που νιώθει η Ελιάσι με την παρούσα κατάσταση.
Το τέλος του ντοκιμαντέρ δεν συμπίπτει με το τέλος της ιστορίας, αφού η πληγή στη Γάζα παραμένει ανοικτή. Ωστόσο όπως είπε και η ίδια η Ελιάσι, παρόλο τον φόβο που νιώθει και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει θα συνεχίσει να προσπαθεί και να μάχεται για την ειρήνη και την ισότητα των λαών στη χώρα της: «Το ότι πλέον δεν μου δίνεται βήμα δεν σημαίνει θα σωπάσω. Γιατί τώρα, περισσότερο από ποτέ είναι η ώρα να μιλήσω».
