Με το «Κόκκινο Σύννεφο», ο Δαμιανός Πάντας δίνει τροφή για σκέψη

Ο κόσμος της τέχνης – πέρα από την ομορφιά του – διαθέτει άπειρες πτυχές, που συνεχώς μας καλεί να τις ανακαλύπτουμε. Έτσι και τους καλλιτέχνες θα τολμούσε κανείς να τους χαρακτηρίσει πολύπλευρες και πολυδιάστατες προσωπικότητες. Μια τέτοια λοιπόν προσωπικότητα – καλλιτεχνική φύση είναι και ο Δαμιανός Πάντας, πoυ δεν αρκείται στο ταλέντο του στη μουσική και τη σύνθεση – και πολύ σωστά πράττει – αλλά επιχειρεί να εξερευνά και τα ‘χωράφια’ της συγγραφής τα τελευταία χρόνια. Μετά τη συλλογή διηγημάτων «Μεταβολή» η δεύτερη λογοτεχνική του απόπειρα – όπου η δύναμη του λόγου συναντά τη σκέψη και την κοινωνική αφύπνιση – καταπιάνεται με το φλέγον ζήτημα του κοινωνικού φασισμού.

«Επί της ουσίας ο φασισμός είναι μια κοινωνική νόσος», ακούμε να λέει ο Δαμιανός Πάντας, όσο σιγά σιγά μαζευόμαστε στην Αίθουσα Διδασκαλίας Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής». Πριν καλά καλά η παρουσίαση ξεκινήσει, οι δημοσιογραφικές ερωτήσεις πέφτουν ήδη ΄βροχή’ σε μια προσπάθεια κατανόησης της λογοτεχνικής προσέγγισης του συγγραφέα, ο οποίος επιχειρεί να αποτυπώσει βήμα προς βήμα τα στάδια γένεσης του κοινωνικού φασισμού, από τη φαινομενικά αθώα εκκόλαψή του μέχρι τα καταστροφικά του αποτελέσματα.

Ο Γιώργος Δαμνιανός, εκδότης των «24 Γράμματα»

Πρώτος παίρνει τον λόγο ο εκδότης των «24 γράμματα»-από όπου και κυκλοφορεί το «Κόκκινο Σύννεφο»-που επισημαίνει κυρίως πόσα περιμένει η λογοτεχνία από ανθρώπους σαν τον Δαμιανό Πάντα σε μια εποχή που το αναγνωστικό κοινό όλο και μικραίνει. Ώσπου έρχεται η ώρα να δοθεί η σκυτάλη στις κυρίες της παρέας. Η δημοσιογράφος εκδότρια του mousikogramma.gr, Μίνα Μαύρου έχει πάρει θέση ως συντονίστρια της βραδιάς για να μας πει με τη σειρά της ότι «το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας θα μπορούσε να μεταφερθεί στην οθόνη ως ψυχολογικό θρίλερ. Μέσα σε αυτό διαφορετικοί άνθρωποι θα ενωθούν κάτω από ένα ‘κόκκινο σύννεφο’ και θα ανακαλύψουν πτυχές τους».

Ήδη αυτή η δήλωση έχει εξάψει την περιέργειά μας. Και σε συνδυασμό με την αφήγηση του Αντώνη Λουδάρου, o οποίος ανεβαίνει στη σκηνή για να διαβάσει το πρώτο απόσπασμα της βραδιάς, το ενδιαφέρον μας εντείνεται και αδημονούμε να ακούσουμε τα σχόλια των Βέρα Βασιλείου Πέτσα, συγγραφέα, ποιήτριας και στιχουργού, της Άννας Σταματιάδου, δημοσιογράφου και ραδιοφωνικής παραγωγού, και Αλεξάνδρας Χριστακάκη, δημοσιογράφου και παραγωγού στο Δεύτερο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, που βρίσκονται εκεί για να μιλήσουν για το βιβλίο.

Ο ηθοποιός Αντώνης Λουδάρος διαβάζει αποσπάσματα από το «Κόκκινο Σύννεφο»

«Ο Δαμιανός έπλασε ένα έργο ανθρωπισμού, που παρακινεί τον αναγνώστη για αναζήτηση απαντήσεων σε τεράστια κοινωνικοπολιτικά προβλήματα. Μέσα στο ‘Κόκκινο Σύννεφο’ συγκρούονται δύο αντίθετοι κόσμοι, αυτός του φασισμού με αυτόν της δημοκρατίας, και αποδεικνύεται πόσο ισχυρή είναι η δύναμη της υποβολής και του προσηλυτισμού», λέει ανάμεσα σε άλλα η Βέρα Βασιλείου. Και προσθέτει με τη συγγραφική της ματιά: «Οι ήρωες θυμίζουν αυτούς του Ντοστογιέφσκι, θέλουν να επικρατήσουν στο παιχνίδι της ζωής».

Αμέσως μετά τον λόγο παίρνει η Άννα Σταματιάδου. Ασχολούμενη κατά βάση με το δικαστικό ρεπορτάζ και αφορμώμενη από την έφηβη πρωταγωνίστρια του βιβλίου – που οδηγείται σε μία ‘τραγωδία’ – σπεύδει να αναφερθεί στη δυνατότητα της σύγχρονης τεχνολογίας να μετατρέψει «ένα παιδί σε επαναστάτη». Παράλληλα τονίζει πως «όλοι είμαστε υπεύθυνοι, η αδιαφορία και η έλλειψη διαλόγου είναι εκείνες που οδηγούν στην παραβατικότητα. Για αυτό και το ‘Κόκκινο Σύννεφο’ περνά τόσο σημαντικά και επίκαιρα μηνύματα».

Τελευταία η Αλεξάνδρα Χριστακάκη υποστηρίζει πως «ο Δαμιανός Πάντας δεν φοβάται να τοποθετηθεί σε μια κοινωνία που μας θέλει να μην αμφισβητούμε το σύστημα, τον ‘κυρίαρχο’. Το βιβλίο του είναι μια πολιτική τοποθέτηση και στέλνει ένα μήνυμα αφύπνισης, αποδεικνύοντας ότι η ουτοπία με την καταστροφή δύνανται να συνορεύουν». Και κλείνει με μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα τοποθέτηση: «Το ‘Κόκκινο Σύννεφο’ κινείται πάνω μας και εξαρτάται από εμάς αν θα φέρει ελπίδα ή καταστροφή». 

Ένα τελευταίο σχόλιο από τον ίδιο τον δημιουργό βέβαια καθίστατο απαραίτητο. Έτσι ο Δαμιανός Πάντας συμπληρώνει σε όσα ακούστηκαν: «Ο κοινωνικός φασισμός δεν είναι απλώς μια νόσος, είναι φαινόμενο που δημιουργείται και θεριεύει από την κοινωνία. Κανείς μας δεν γεννιέται ομοφοβικός ή ρατσιστής, αυτές είναι αντιλήψεις που διαμορφώνονται σιγά σιγά από το περιβάλλον του ανθρώπου στα πρώτα στάδια της κοινωνικοποίησής του.  Γράφοντας το ‘Κόκκινο Σύννεφο’ επιχείρησα να αποτυπώσω τη σταδιακή πορεία μεταμόρφωσης ενός ανθρώπου σε ‘τέρας’ και αυτό ακριβώς το ερώτημα καλώ τον καθένα ξεχωριστά να θέσει στον εαυτό του, κατά πόσο δηλαδή απέχουμε εμείς οι ίδιοι από το να γίνουμε ΄τέρατα’».

Πριν αποχωρήσουμε, μια ακόμη έκπληξη μάς περίμενε, καθότι η βραδιά έκλεισε με τον Δαμιανό Πάντα στο πιάνο να δίνει το μουσικό στίγμα στη λογοτεχνική αυτή συνάντηση, πλαισιωμένο από τις μοναδικές φωνές της Ερωφίλης, της Γεωργίας Νταγάκη και του Απόστολου Ρίζου. Και αυτό το κλείσιμο ήταν το ιδανικό για να έρθουν σε ‘διάλογο’ δυο αγαπημένες μορφές τέχνης, η μουσική με τη λογοτεχνία. Μάλιστα πληροφορηθήκαμε ότι ο Δαμιανός Πάντας ετοιμάζει δουλειά μελοποιημένης ποίησης με τους εν λόγω ερμηνευτές και είχαμε την ευκαιρία να πάρουμε μια μικρή γεύση. Η ερμηνεία της «Μυγδαλιάς» του Κώστα Καρυωτάκη από τη Γεωργία Νταγάκη και τον συνθέτη να τη συνοδεύει στο πιάνο μας μαρτύρησε ότι κάτι πολύ σπουδαίο θα έρθει σύντομα στο προσκήνιο.

Δόξα Πάντα Αβραντίνη, Γιάννης Αβραντίνης, Γιόλα Πάντα, Δαμιανός Πάντας

Η Γωγώ Αυγερινοπούλου με τον Αντώνη Λουδάρο

Μίνα Μαύρου, Αλεξάνδρα Χριστακάκη, Άννα Σταματιάδου, Δαμιανός Πάντας και Βέρα Βασιλείου Πέτσα

Ερωφίλη, Δαμιανός Πάντας, Γεωργία Νταγάκη, Απόστολος Ρίζος και Έλενα Χριστάκου