Μιχάλης Θεοφάνους: Δεν χρησιμοποίησα ποτέ «σαν χαρτί» τις διεθνείς συνεργασίες μου

Το καφέ απέναντι από τη Στέγη παίζει γλυκά νέο-νουάρ covers. Ρίχνοντας, μάλλον, τους καρδιακούς παλμούς του Μιχάλη Θεοφάνους που ετοιμάζεται για την πρόβα στην «ecdysis»: την πρώτη δική του χορογραφία και το πρώτο δικό του σόλο, μαζί. Το Onassis Dance Days αναδεικνύει μια νέα δημιουργική πλευρά του διακεκριμένου περφόρμερ, που υποπτεύεται πως έχει κι άλλες – αρκεί να σχετίζονται με το σώμα και τις παραστατικές τέχνες.

Το 2009 – κι ενώ μόλις είχε αποφοιτήσει από την Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης – θα έκανε το ντεμπούτο του: ο Κωνσταντίνος Ρήγος τον έστεφε αυτοκράτορα στο δεύτερο ανέβασμα των «Καινούργιων ρούχων του αυτοκράτορα». Δύο χρόνια αργότερα, θα άνοιγε για εκείνον το κεφάλαιο «Δημήτρης Παπαϊωάννου» με το επικό «Μέσα» – μια συνεργασία που, έκτοτε, τροφοδοτείται ολοένα. Οι διεθνείς του συνεργασίες θα «ψήλωναν» κι άλλο δουλεύοντας με τον Μπομπ Ουίλσον· αυτή θα ήταν η περίοδος που θα ζούσε περίπου σαν «πολίτης του κόσμου» καθώς οι παγκόσμιες τουρνέ διαδέχονταν η μία την άλλη. Τι κι αν τα περισσότερα ταξίδια στο εξωτερικό είχαν άρωμα αεροδρομίων, θεατρικών σκηνών και δωμάτιων ξενοδοχείων; Η μόνη πόλη που τον κέρδισε για κάποια χρόνια ήταν το Λονδίνο. Κι έπειτα, επιστροφή στην Αθήνα, εδώ όπου κυριολεκτικά ενηλικιώθηκε, εδώ όπου κυριολεκτικά έχει ζήσει τη μισή του ζωή.

Αν αυτό είναι ένα, εν τάχει, βιογραφικό του Μιχάλη Θεοφάνους, η «ecdysis» θα είναι ένα ακόμα. Χωρίς νοσταλγικά σημειώματα, χωρίς καμία ρεαλιστική διάθεση, θα χορέψει μέσα από τις προσωπικές του επιθυμίες, με το φορτίο των βιωμάτων και των τραυμάτων του. Αυτή η άτακτη αφήγηση θα τον φέρει στο σήμερα: Σε μια εποχή όπου απεκδύεται το νεανικό εαυτό και ξαναβρίσκεται σε αναζήτηση μιας εμπλουτισμένης ταυτότητας.

Παντελόνι VISION OF SUPER, μπλούζα ANTONY MORATO / SHOP AND TRADE

Δεν είμαι μόνος. Έχω φτιάξει μια πολύ δυνατή ομάδα ανθρώπων για την παράσταση: Από τη βοηθό μου Αντωνία Οικονόμου, την εξωτερική καλλιτεχνική συνεργάτιδα Μαρίνα Ξενάκη που σε συνδυασμό με τον δραματουργό Κωνσταντίνο Αβράμη αποτελούν ένα φωτισμένο ντουέτο, έχω την σκηνογράφο Τίνα Τζόκα, τον Ευθύμη Γρόνθο στις κατασκευές, το μουσικό Γιώργο Μιζηθρά και την φωτίστρια της παράστασης Ιφιγένεια Γιαννιού. Η δική μου ευθύνη βρίσκεται στο ότι πρέπει να τοποθετήσω τον εαυτό μου στη σκηνή και να του πω «κάνε αυτό» – ενώ μέχρι τώρα με καθοδηγούσε κάποιος άλλος. Ομολογώ πως απεχθάνομαι την διαδικασία. Κι αν μπορούσα θα είχα ένα πιο νέο, πιο ταλαντούχο από μένα, παιδί με μεγαλύτερες σωματικές ικανότητες – τις οποίες πλέον μπορεί να μην έχω.

Εγώ θα καλούμουν να καταθέσω την εμπειρία μου. Σίγουρα, είμαι ένα freak που θέλει να ελέγχει τα πάντα, που θυμώνει επειδή ένα αντικείμενο δεν κινείται όπως θέλει – λες και πετάς ζάρια έχοντας την απαίτηση να ρίχνεις πάντα εξάρες. Παρόλα αυτά, εστιάζω σε αυτό που μου είπε ο Δημήτρης (Παπαϊωάννου), ο σημαντικότερος μου δάσκαλος: «Μιχαλάκη, είσαι καλός με τα αντικείμενα, έλα να το ψάξουμε λίγο». Οπότε προσπαθώ να εκπαιδεύσω τα άψυχα όπως να εκπαιδεύσω και τον εαυτό μου· και ευτυχώς έχω μια ομάδα που με ‘ξεκολλάει’ από πολλά.

Είμαι πολύ αυστηρός με τον εαυτό μου κι αυτό σίγουρα μου στερεί από αυθορμητισμό, παιδικότητα και άγνοια

Πάντα. Ευτυχώς, έχω την ευκολία της ομάδας, χάρη στην υποστήριξη της Στέγης. Αλλιώς θα στεκόμουν μπροστά σε έναν καθρέφτη με μια κάμερα κι ένα τρίποδο και πολύ εγωϊστικά θα έκανα μόνο αυτό που πιστεύω. Φυσικά, όταν αισθάνομαι πως φτάνω σε ένα σημείο όπου κάτι προσεγγίζει το παρουσιάσιμο, καλώ μερικούς φίλους και γνώστες για να δουν τι έχω κάνει, να το κράξουν αν χρειάζεται, να γελάσουμε όλοι μαζί. Είναι ένα crash test – το οποίο επίσης έμαθα από το Δημήτρη, αφού σε πρώιμο στάδιο φωνάζει έμπιστους φίλους για να δουν και να σχολιάσουν τη δουλειά του.

Στο 20άλεπτο της παρουσίασης ευχαρίστησα πολύ όλους και τους ζήτησα συγνώμη. Αντίστοιχα, γύρισα κι εγώ στο σπίτι, σχεδόν έκλαψα, έπεσα για ύπνο από τις 9.30 το βράδυ, ξύπνησα την επόμενη μέρα στις 06.30 το πρωί και αναθεώρησα όλο το πράγμα.

Η φωτογράφιση έγινε στον χώρο της εταιρίας METACOSMOI

Πάρα πολύ. Κι αυτό σίγουρα μου στερεί από αυθορμητισμό, παιδικότητα και άγνοια. Από την άλλη, το να δουλεύεις με σύστημα, με μεγάλη αποφασιστικότητα – δηλαδή να έχεις το μαχαίρι στο λαιμό – έχει και τα υπέρ του. Κι αυτό το σύστημα με έβαλε στη διαδικασία να μεγαλώσω πιο γρήγορα από την ηλικία μου.

Που το θυμήθηκες αυτό; Ναι, με πήγε σε μια σχολή χορού στην Κύπρο την οποία είχε ένας εξάδελφος μου. Μετά αποφάσισα να ερευνήσω τι σημαίνουν όσα γνώρισα εκεί. Φυσικά, είχα δει και μια παράσταση χορού που με σημάδεψε, χωρίς να έχω ιδέα τι βλέπω. Ακόμα κι όταν κλήθηκα να συμμετάσχω στις ακροάσεις του «Μέσα» του Παπαϊωάννου δεν ήξερα ότι ήταν ο ίδιος άνθρωπος που είχε σχεδιάσει τις Τελετές ‘Εναρξης και Λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Ήμουν άξεστος, το ομολογώ. Μεγάλωσα σε μια κουλτούρα και νοοτροπία που ήταν πίσω καλλιτεχνικά και υπηρετούσε περισσότερο μια, κακώς εννοούμενη, δυτική νοοτροπία – η οποία ευτυχώς αλλάζει έντονα τα τελευταία χρόνια. Αλλά στα δικά μου εφηβικά χρόνια αναζητούσες το νόημα στο να ψωνίζεις ρούχα κάθε Σάββατο και να διαβάζεις περιοδικά – όχι βιβλία.

Ακόμα κι όταν κλήθηκα να συμμετάσχω στις ακροάσεις του «Μέσα» του Παπαϊωάννου δεν ήξερα ότι ήταν ο ίδιος άνθρωπος που είχε σχεδιάσει τις Τελετές ‘Εναρξης και Λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Ήμουν άξεστος, το ομολογώ

Πες το κι έτσι. Ερωτεύτηκα κατευθείαν την Αθήνα. Βρήκα σέξι τη βρωμιά της, βρήκα κάτι να μου ταιριάζει εδώ, κάτι εντελώς καινούργιο από αυτό που είχα μεγαλώσει στην Κύπρο. Και ήταν η πρώτη φάση που είπα «πάμε να τα κάνω όλα»: εκπαιδευτικά, κοινωνικά, επαγγελματικά, προσωπικά, φιλικά. Σύστηνα τον εαυτό μου σε κάτι άλλο, γιατί μέχρι τότε ζούσα σε πολύ συγκεκριμένα κουτάκια και πλαίσια που με τροφοδοτούσαν. Ερχόμενος στην Αθήνα είπα «μάγκες κάτι ωραίο συμβαίνει εδώ».

Παντελόνι DEUS, Mπλουζάκι ANTONY MORATO, Σακάκι VISION OF SUPER / SHOP AND TRADE.

Ήταν οι πρώτες φορές που ένιωσα άγνοια κινδύνου και αυτό το έβρισκα πολύ ερωτεύσιμο. Στην Κύπρο πάντα σκεφτόμουν τι θα πει η τοπική κοινωνία, όσοι με γνώριζαν. Από παιδί μου είχαν επιβληθεί πολλά «πρέπει» και «δεν πρέπει» που στην Αθήνα δεν ίσχυαν· εδώ είδα πίσω από τη βιτρίνα και ο κόσμος ήταν απλός. Θα έλεγα πως τότε γνώρισα νέες πλευρές του εαυτού μου, χωρίς να προσπαθώ να διορθώσω κάτι. Κρατούσα τις αρχές με τις οποίες είχα μεγαλώσει, αλλά τις ενέτασσα μέσα σε άλλες συνθήκες.

Καταρχάς, ο Μιχαλάκης έγινε Μιχάλης – και είναι φορές που αυτοαποκαλείται και Μιχαλιώς, αφού έχει βάλει τα ρούχα του αλλιώς. Μιλάμε για τη μισή μου ζωή, οπότε αλλάζει ο άνθρωπος. Θέλει προσπάθεια για να μην αλλάξεις. Σε αυτά τα 20 χρόνια έχω περάσει πολύ όμορφα και πολύ δύσκολα. Αν η ζωή ενός ανθρώπου θα μπορούσε να μπει σε κουτάκια, ομολογώ πως έχω κάνει «τικ» σε πολλά από αυτά. Επίσης, έχω πολύ επιλεκτική μνήμη και δεν έχω δώσει ιδιαίτερη σημασία στο να καταγραφούν κάποιες εμπειρίες μου.

Ερωτεύτηκα κατευθείαν την Αθήνα. Βρήκα σέξι τη βρωμιά της, βρήκα κάτι να μου ταιριάζει εδώ, κάτι εντελώς καινούργιο από αυτό που είχα μεγαλώσει στην Κύπρο

Μπορεί να έχουν συμβεί πράγματα και να με έχουν πληγώσει αλλά δεν έχω επιτρέψει να «παρκάρουν» εκεί, δεν θέλησα να τα κουβαλήσω. Προφανώς, λοιπόν, και έχω αλλάξει και αν δεν είχα, θα έπρεπε να πάω να χτυπήσω μια πόρτα και να ρωτήσω «πείτε μου γιατί. Φτιάξτε με». Από την άλλη, θαυμάζω τους ανθρώπους που θεωρούν πως δεν έχει μετακινηθεί τίποτα και ζουν μια ζωή κολλημένη σε μια συγκεκριμένη ηλικία.

Παντελόνι DEUS, Mπλουζάκι ANTONY MORATO SHOP AND TRADE.

Δεν ξέρω αν είναι θέμα χρόνου ή φόβου, αλλά θα ήθελα να κάνω τικ στο κουτάκι που θα αφιερώνω χρόνο στον εαυτό μου, που θα επιβεβαιώνω και θα επαληθεύω στους δικούς μου ανθρώπους ότι τους αγαπώ. Κι επίσης, ένα κουτάκι που αισθάνομαι ότι ποτέ δεν θα συμπληρωθεί είναι οι φορές που λέω στον εαυτό μου «θέλω μια δουλειά, Δευτέρα – Παρασκευή, 09.00 με 17.00». Φυσικά, μιλάμε για την στιγμή που ξεκινάω τη σκέψη και την επόμενη που λέω «με τίποτα – μου αρέσει αυτό που κάνω». Πάντως, επειδή ζούμε σε μια χώρα η οποία δεν αγαπά και δεν στηρίζει τους καλλιτέχνες, είναι συχνές οι στιγμές της μεγάλης κούρασης, της απόγνωσης όπου το μόνο που επιθυμείς είναι μια ησυχία, σταθερές αποδοχές, χωρίς την αγωνία του πως θα ανταπεξέλθεις σε όλες τις υποχρεώσεις. Ξέρω πως δεν θα ήμουν ακριβώς εγώ ο άνθρωπος με σταθερή απασχόληση. Θα αισθανόμουν να ασφυκτιώ γιατί η ανάγκη για δημιουργία δεν μπορεί να μπει κάτω από τέτοιους όρους. Δεν μπορείς να επιβάλλεις σε έναν καλλιτέχνη να μπει σε ένα μαντρί για να καλπάζει. Μπορεί στην αρχή να του αρέσει, αλλά σίγουρα θα έρθει η ώρα που θα αισθανθεί την ανάγκη να πηδήξει το φράχτη.

Αν η ζωή ενός ανθρώπου θα μπορούσε να μπει σε κουτάκια, ομολογώ πως έχω κάνει «τικ» σε πολλά από αυτά

Είναι η ζωή μου όλη, ναι. Μέσα στην παράσταση εκφράζονται ανησυχίες, πόσο επιλεκτικά κοινωνικός ή αντικοινωνικός μπορεί να πει κάποιος πως είμαι, πόσο μοναχικός, σκοτεινός αλλά και χαμογελαστός, πόσο με εκφράζει η συνεχόμενη αναζήτηση. Δεν έχει προσωπικά βιώματα, αλλά έχει προσωπικές εικόνες, επιθυμίες, πράγματα που θα έκανα ξανά – ή και όχι. Θα μπορούσαν να είναι άτακτα ειρημένες φωτογραφίες ή ένα video installation, τα οποία μπαίνουν σε μια παραστατική ροή. Ως άνθρωπος είμαι υπεραναλυτικός· δεν το λέω με χαρά, αλλά έρχεται η στιγμή που αναρωτιέσαι αν έβαζες όλα αυτά τα πράγματα πάνω στη σκηνή τι θα γινόταν.

Δεν έχω ακόμη απάντηση· θα δείξει.

“Πάντα κάνω απόπειρες να σκεφτώ και να προγραμματίσω το μέλλον αλλά έρχεται κάτι που στα αναιρεί όλα”, ομολογεί.

Νομίζω ότι αποτυγχάνω παταγωδώς στο δεύτερο. Πάντα κάνω απόπειρες να σκεφτώ και να προγραμματίσω το μέλλον αλλά έρχεται κάτι που στα αναιρεί όλα.

Αυτή τη στιγμή, ταυτίζομαι με την κοινωνική επιθυμία να πετάξουμε κάτι, βλέπουμε όλοι πως βράζει η κοινωνία· το σκεύος θα ξεφλουδίσει κάτω από τόσο υψηλές θερμοκρασίες. Γινόμαστε μάρτυρες μόνο σε νούμερα θυμάτων. Και ξαφνικά εκατοντάδες χιλιάδες εξεγείρονται και φωνάζουν πως είτε δικό μας δέρμα θα αλλάξει – και θα γίνουμε καινούργια φίδια που θα σας πνίξουν – είτε το δικό σας δέρμα θα αλλάξει με την ελπίδα να φανεί κάτι καινούργιο – όχι τόσο αιμοβόρο όσο τώρα. Δεν μπορώ να αγνοήσω όσα μεγάλα συμβαίνουν γύρω μας.

Δεν μπορείς να επιβάλλεις σε έναν καλλιτέχνη να μπει σε ένα μαντρί για να καλπάζει. Μπορεί στην αρχή να του αρέσει, αλλά σίγουρα θα έρθει η ώρα που θα αισθανθεί την ανάγκη να πηδήξει το φράχτη

Ας πάρουμε το παράδειγμα μιας πορείας που έχει ένα μεγάλο σχήμα. Εκεί έρχεται μια άλλη δράση από ένα πολύ μικρότερο σχήμα η οποία πιστεύει πως με μια εκτόξευση καπνού (ας το ονομάσουμε έτσι) αποκτά τη δύναμη να αλλάξει το μεγάλο σχήμα. Όμως, όσο κι αν διασπάσεις ένα μεγάλο σχήμα, θα δουλέψει σαν την αμοιβάδα: θα περπατήσει λίγα βήματα πιο κάτω και θα ξανασχηματιστεί, ίσως και μεγαλύτερο από πριν. Αισθάνομαι πως αυτό γίνεται σήμερα στη χώρα μας και όχι μόνο. Είμαστε ένας ιός που δεν μπορεί να καταπολεμηθεί, θα απαντήσει μέσα από τις παραλλαγές του. Αν κοιτάξεις το χάρτη της Ελλάδας υπάρχει μια επιφάνεια που ξεφλουδίζει από τον ήλιο και όλοι πρέπει να βοηθήσουμε για να απομακρυνθούν τα νεκρά κύτταρα ώστε το σώμα να αναπνεύσει από την αρχή.

Ναι, αλλά χωρίς να είμαι αντικειμενικός γιατί έχω μέσα μου πολλή οργή. Δεν θα ήθελα να βρεθώ σε μια συνθήκη που θα χρειαστεί να απαντήσω με βία. Φυσικά, το σύστημα κάνει ό,τι μπορεί για να μας… εκπαιδεύσει να του μοιάσουμε. Μπορούμε, αλλά δεν θέλουμε και δεν χρειάζεται.

Για την τρέχουσα κοινωνικο-πολιτική συνθήκη: “Εκατοντάδες χιλιάδες εξεγείρονται και φωνάζουν πως είτε δικό μας δέρμα θα αλλάξει – και θα γίνουμε καινούργια φίδια που θα σας πνίξουν – είτε το δικό σας δέρμα θα αλλάξει με την ελπίδα να φανεί κάτι καινούργιο”.

Τίποτα από τα δύο. Αλλά μπορώ να αναγνωρίσω ότι είναι ένα σημείο όπου η σύγχρονη ιστορία θα αλλάξει – στη χώρα μας ή σε ακόμα μεγαλύτερο πεδίο. Οι γενιές έχουν κάνει έναν κύκλο και η δική μας γενιά είναι στη φάση που ίσως την απασχολεί τι θα αφήσει πίσω της. Γιατί θεωρώ πως οι μέχρι τώρα γενιές δεν νοιάζονταν για το τι θα κληροδοτήσουν στους επόμενους.

Προφανώς, έχω ένα παιδί να σκέφτομαι. Δεν ξέρω τι θα είναι αυτό, αλλά νομίζω πως εκείνη θα επιλέξει τι χρειάζεται να της αφήσω.

Αυτή τη στιγμή, ταυτίζομαι με την κοινωνική επιθυμία να πετάξουμε κάτι, βλέπουμε όλοι πως βράζει η κοινωνία

Πέρασα κι από αυτό το στάδιο, παντρεύτηκα, χώρισα, έχω μια κορούλα. Δεν υπάρχει συνταγή να είμαι ‘σωστός’ πατέρας, μαθαίνω και θα μαθαίνω όσο εκείνη μεγαλώνει. Με την μητέρα της, δεν την κατευθύνουμε στο τι να κάνει, απλώς της εξηγούμε το τι δεν θα ήταν καλό να κάνει. Από εμάς υπάρχει μια ελευθερία στο μεγάλωμα της, για να μάθει από το πέσιμο της και την προσπάθεια να ξανασηκωθεί. Κι επίσης δεν δημιουργούμε ψεύτικους κόσμους για να την προστατεύσουμε. Αν πάλι, το δω τελείως προσωπικά, προσπαθώ να κρατήσω κάποια πράγματα που με ωφέλησαν στο δικό μου μεγάλωμα. Μεταφέροντας τα στην επόμενη εποχή για ένα παιδί που σήμερα είναι πέντε ετών.

Παντελόνι VISION OF SUPER, μπλούζα ANTONY MORATO / SHOP AND TRADE

Σε αυτήν την περίπτωση, δεν είναι αυτοσκοπός μου η υστεροφημία.

Δεν θα ήθελα να βρεθώ σε μια συνθήκη που θα χρειαστεί να απαντήσω με βία. Φυσικά, το σύστημα κάνει ό,τι μπορεί για να μας… εκπαιδεύσει να του μοιάσουμε

Κατά τις πρόσφατες συνεργασίες μου με τον Άρη Σερβετάλη και την Έφη Μπίρμπα έκανα την επιμέλεια κίνησης σε δύο παραστάσεις τους. Ψάχνω να βρω το χώρο μου, ανάλογα με το που βρίσκομαι. Είμαι σε μια διαρκή έρευνα να δουλεύω με σώματα και να αναζητώ την καλύτερη εκδοχή αυτού το σώματος πάνω στη σκηνή. Τώρα, η παράσταση για το Dance Days της Στέγης δεν θα έλεγα πως γεννήθηκε από μια ανάγκη να κάνω κάτι δικό μου ή την σκέψη ότι μεγαλώνοντας «ας γίνω χορογράφος» – αυτές δεν είναι λύσεις. Ωστόσο, δοκιμάζω πράγματα για να δω που αλλού μπορώ να είμαι καλός, που μπορώ να δώσω κάποια πράγματα.

“Δεν είναι αυτοσκοπός μου η υστεροφημία” εξηγεί.

Ελπίζω πως ναι. Δεν τα έχω βρει όλα – θα ήταν γελοίος ακόμα κι ένας τέτοιος ισχυρισμός.

Σίγουρα, ό,τι έχει να κάνει με σώμα με βρίσκει εκεί. Απλώς δεν θα έκανα εκπτώσεις αναφορικά με τα αισθητικά μου κριτήρια.

Δεν θα έλεγα ότι υπήρξα ποτέ παραδοσιακός χορευτής. Η κατηγορία συνεργασιών που έχω δεν απαιτούσαν ούτε σπαγκάτ, ούτε πιρουέτες. Έχω μιαν άλλη αντίληψη για την περφόρμανς μέσα από την κίνηση και αυτή έχει μια μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Παρόλα αυτά, ναι, θα κρεμάσω τα παπούτσια μου, κάποια στιγμή. Και τι μετά, σύνταξη; Δεν το έχω μπροστά μου ως άμεσο πιθανό σενάριο. Γιατί δεν νομίζω να σταματήσει εκεί η σχέση μου με τις παραστατικές τέχνες· κάπως αλλιώς θα καταφέρω να ζορίζω τον εαυτό μου. Έχω ανησυχίες και κάπου με βρίσκω. Αυτό συνέβη και με τον Δημήτρη (Παπαϊωάννου), που μου σύστησε έναν τεράστιο κόσμο όπου πάρα πολύ εύκολα με βρήκα εκεί μέσα και, σε έναν βαθμό, αναίμακτα. Είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος μου με υποδέχθηκε στο σύμπαν του, όπως έκανε και ο Ουίλσον. Κάθε φορά που συνεργάζομαι με το Δημήτρη, όσο άγχος κι αν έχω, καλλιεργείται μέσα μου μια τρομερή αυτοπεποίθηση. Γιατί ξέρω ότι είναι ένας κόσμος στον οποίο μπορώ να ανταποκριθώ και ‘prima vista’.

Οι γενιές έχουν κάνει έναν κύκλο και η δική μας γενιά είναι στη φάση που ίσως την απασχολεί τι θα αφήσει πίσω της

Κι εγώ τώρα πάω σαν χαζός να «μιμηθώ» όσα έχω κάνει δίπλα τους.

Ερεθίσματα, τεχνικές… Προφανώς και δεν πάω να τους αντιγράψω, αλλά μια τυχόν ομοιότητα δεν είναι αντιγραφή: είναι μια προσπάθεια να βρω τη δική μου ταυτότητα. Οι πρώτες στρώσεις είναι δανεικές, είναι των «πρώην».

Όχι! Τρέμω να τον φωνάξω και στην έτοιμη παράσταση.

Γιατί θα με κράξει. Είναι σαν να σερβίρεις σ’ ένα σεφ ένα δικό του πιάτο.

Ναι, θα κρεμάσω τα παπούτσια μου, κάποια στιγμή. Και τι μετά, σύνταξη; Δεν το έχω μπροστά μου ως άμεσο πιθανό σενάριο

Καταρχάς, μετά από τόσα χρόνια έχει δημιουργηθεί μια προσωπική σχέση, μια σχέση εμπιστοσύνης. Είναι τεράστιο εργαστήρι να δουλεύεις με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου. Κοντά του νιώθω πως στη σκηνή δεν θα εκτεθώ, στις παραστάσεις του δεν πρόκειται να πάει κάτι λάθος. Κι από την άλλη, με χαροποιεί που ένας δημιουργός αυτής της κλίμακας με συμπεριλαμβάνει κάθε φορά που φτιάχνει ένα καινούργιο έργο, είτε ως περφόρμερ και ερμηνευτή, είτε ως βοηθό, ακόμα και ως «τρίτο μάτι».

Δεν ξέρω αν είναι καθησυχαστικό, πάντως, είναι όμορφο και γλυκό γιατί έχει βρεθεί μια καλή φόρμουλα γύρω από την επαγγελματική – προσωπική σχέση. Σίγουρα, είναι αγχωτικό να δουλεύω σε παράσταση του Δημήτρη γιατί ο πήχης είναι πάντα πολύ ψηλά. Αλλά όποιος έχει δουλέψει μαζί του, έτσι κι εγώ κάνω «κρα» για να το ξαναζήσω.

Παντελόνι VISION OF SUPER, μπλούζα ANTONY MORATO / SHOP AND TRADE

Μα δεν υπήρχε περίπτωση να μην είναι παρόν σε κάθε παράσταση, όπου κι αν παιζόταν στον κόσμο. Και δεν υπήρχε περίπτωση να μην βγούμε στη σκηνή αν δεν κάνουμε ομαδική αγκαλιά, αλλά και ατομικά, όλοι με όλους.

Δεν θυμάμαι. Ίσως μεταξύ σοβαρού και αστείου να το έχει κάνει.

Κάθε φορά που συνεργάζομαι με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου, όσο άγχος κι αν έχω, καλλιεργείται μέσα μου μια τρομερή αυτοπεποίθηση. Γιατί ξέρω ότι είναι ένας κόσμος στον οποίο μπορώ να ανταποκριθώ και ‘prima vista’

Καταρχάς, δεν χρησιμοποίησα ποτέ «σαν χαρτί» αυτές τις συνεργασίες. Δεν θα το έκανα γιατί είναι σαν να προσπαθείς να προωθηθείς, χρησιμοποιώντας ένα άλλο όνομα που σίγουρα ‘πουλάει’ περισσότερο. Αναπόφευκτα, αυτές οι συνεργασίες υπάρχουν στο βιογραφικό μου. Δεν μου αρέσουν οι ετικέτες γιατί, είτε ευνουχίζεις κάποιον, είτε τον φορτώνεις με μια ευθύνη να μοιάζει «κάπως». Είμαι ο Μιχάλης Θεοφάνους που ανεβάζει μια παράσταση και έχει συνεργαστεί με τον Παπαϊωάννου, τον Ουίλσον και άλλους.

Ναι, έχω μεγάλες απαιτήσεις από τον εαυτό μου. Και επίσης έχω εργασιακή ηθική, έχω αντίληψη. Δεν έχω υπομονή – αλλά όχι με τους άλλους, με τον εαυτό μου· κι αυτό είναι σχεδόν ναρκισσιστικό. Από την φαντασία μου ξεκινάνε όλα. Από εικόνες φαντασίας ξεκίνησε η ιδέα της «ecdysis», τις οποίες, μία – μία, προσπάθησα να ζωντανέψω μέχρι που τα 2/3 αυτών «έφυγαν», γιατί απενοχοποιήθηκα από τις δεσμεύσεις της πρώτης «ιδέας».

Δεν το ξέρω. Δεν ξέρω τι ανάγκη θα με σπρώξει αργότερα. Αν με ρωτούσες πριν τρεις μήνες θα σου έλεγα «ναι». Αν με ρωτούσες πριν από έξι μήνες θα σου έλεγα «μπα». Η «ecdysis» ξεκίνησε από μια ιδέα για ένα μεγαλύτερο project και κάπως κατέληξα εδώ, βάζοντας άνω τελεία στο αρχικό πλάνο.

Τώρα πάω σαν χαζός να «μιμηθώ» όσα έχω κάνει δίπλα στον Παπαϊωάννου και τον Ουίλσον

Θα ήταν λίγο άπληστο από τη στιγμή που δεν έχεις τελειώσει το φαγητό σου να περιμένεις το επιδόρπιο.

Ναι, αλλά εδώ θα βάλω τελεία.