Χορευτική ζάλη στη Στέγη με τον Ζαλέ και τέσσερις Έλληνες χορογράφους

Το ρολόι δείχνει λίγο μετά τις 20.00 του Σαββάτου και στο φουαγιέ της Στέγης, εκτός από τους θεατές του Onassis Dance Days, αλλά και τους προσκεκλημένους ξένους επιμελητές χορού και ευρωπαϊκών φεστιβάλ, συναντάς και τους γνωστότερους (διεθνώς) εκπροσώπους της ελληνικής χορευτικής κοινότητας. Η συμμετοχή του Βέλγου Νταμιέν Ζαλέ στη φετινή διοργάνωση με την παλαιότερη (2014), αλλά εμβληματική χορογραφία του «Planet (Wanderer)» έχει σημάνει ‘συναγερμό’ αφού τα εισιτήρια και για τις τρεις παραστάσεις του στην Κεντρική Σκηνή έχουν εξαντληθεί εδώ και μέρες. Φυσικά, για να είμαστε δίκαιοι σε όλες οι παραστάσεις του ODD – οι υπόλοιπες Ελλήνων χορογράφων – δεν πέφτει καρφίτσα· όλες σε κατάσταση υπερπληρότητας.

Πάντως, τα φώτα πέφτουν μοιραία στο έργο του Ζαλέ. Δικαιολογημένα. Από την μια, η συνεργασία του με σταρ κινηματογραφικούς σκηνοθέτες (Οντιάρ, Γκουαντανίνο, Άντερσον) και με την ‘βασίλισσα’ Μαντόνα. Από την άλλη, η αντικειμενική γοητεία και ομορφιά του «Planet (Wanderer)» που σε γραπώνει από το πρώτο λεπτό έκθεσης στο ομιχλώδες extraterrestrial περιβάλλον του. Οι υπνωτιστικοί φωτισμοί του Γιουκίκο Γιοσιμότο, η εμπνευσμένη εικαστική εγκατάσταση του Κοχέϊ Νάουα – σαν ένα αρχαϊκό Star Wars – χωνεύουν οκτώ εκπληκτικούς περφόρμερς, η χορευτική ανατομία των οποίων ακολουθεί ή αμφισβητεί τους κανόνες της βαρύτητας. Άλλοτε σαν στάχυα που λυγίζουν στον αέρα, άλλοτε σαν ουράνια σώματα που χάνονται στο αχανές σύμπαν ή σαν μυθικά πλάσματα, γεννήματα γης και θάλασσας, εκτελούν την χορογραφία του Ζαλέ που (στο μεγαλύτερο μέρος της) ανακαλύπτει την ποίηση στην κοσμογονία. Από τα έργα που θέλεις να σταθούν στην ανάμνηση του βλέμματος σου για ώρα – κάτι που δεν είναι εφικτό σε ένα φεστιβάλ χορού όπως το Onassis Dance Days, όπου η μία παράσταση διαδέχεται την άλλη για περίπου έξι ώρες.

Η εντυπωσιακή σκηνή του φινάλε στο “Planet” του Νταμιέν Ζαλέ. @ Rahi Rezvani

Ο χορευτικός μαραθώνιος ξεκινάει από τις 17.00 το απόγευμα, όταν αφήνοντας τον απογευματινό ήλιο κατεβαίνεις στο black box του -1 όπου ψάχνεις θέση να καθίσεις με ένα πουφ στο χέρι. Αυτά έχουν τα sold out. Ο Μιχάλης Θεοφάνους περιφέρεται, ήδη, ανυπόμονα σαν θηριοδαμαστής γύρω από ένα τετράγωνο κλουβί. Mόνο που το θηρίο θα είναι ο ίδιος.
Στο πρώτο solo που χορογραφεί με τίτλο «ecdysis» καταθέτει μια μελέτη γύρω από τη μεταμόρφωση μέσα από τη χρήση αντικειμένων, κάποια ανασυρμένα από την προσωπική του μνήμη, κάποια συνδεδεμένα με ρόλους ζωής που ανέλαβε ή αποποιήθηκε. Στυλιζαρισμένο αν και δραματουργικά αμήχανο, λειτουργεί σαν υπόμνηση της σωματικής δυνατότητας του διακεκριμένου περφόρμερ.

Ο Μιχάλης Θεοφάνους σε σκηνή της “ecdysis”. @Πηνελόπη Γερασίμου

Η σκυτάλη περνάει γρήγορα στη Χαρά Κότσαλη, η οποία μετά το solo της στο Onassis Dance Days to 2023 φανερώνει (πολύ πιο συγκροτημένα αυτή τη φορά) την πολιτική θέση ως δημιουργός της κίνησης. Στη Μικρή Σκηνή, σε δική της ιδέα, χορογραφία, κείμενο και με την ίδια στο σχήμα των ερμηνευτριών το «It’s the end of the amusement phase» είναι ένα πικρό και σαρκαστικό σχόλιο στη σαθρότητα της δυτικής κουλτούρας και του καπιταλισμού. «Go West, fuck the rest», ένα από τα μότο που προλαβαίνεις να συγκρατήσεις στο, από μικροφώνου, ανελέητο ραπάρισμα της Κότσαλη. Η βαριά θλίψη του σύγχρονου ατόμου για το παρόν που δεν έχει μέλλον γίνεται μια οργισμένη και, οργιώδους ενέργειας, χορογραφία από τρεις χορεύτριες (εκτός από την Κότσαλη, οι Σοφία Πούχτου και Χριστίνα Σκουτέλα), ιστορικό μνημείο της δυστοπίας που μας προσπερνάει. Μια παράσταση που έχει όλα τα εχέγγυα να βρει το δρόμο της σε σκηνές του εξωτερικού, ειδικά σε αυτή τη χρονική συγκυρία του παγκόσμιου χάους.

Το «It’s the end of the amusement phase» δεν είναι το μόνο έργο που χρησιμοποιεί το λόγο ως επιπλέον εκφραστικό μέσο μέσα στην χορευτική περφόρμανς. Τρεις στις πέντε παραστάσεις του φετινού Onassis Dance Days ‘μιλούν’ και δεν χορεύουν μόνο· υπογραμμίζοντας ένα πιο φρ’εσκο blend του σύγχρονου χορού, με περισσότερα χαρακτηριστικά περφόρμανς.

Σοφία Πούχτου, Χριστίνα Σκουτέλα και Χαρά Κότσαλη στο «It’s the end of the amusement phase». @Πηνελόπη Γερασίμου

Η δουλειά της χορεύτριας και χορογράφου Φωτεινής Σταματελοπούλου με τίτλο «Near Misses» αντλεί, επίσης, το ύφος της από την περιοχή της περφόρμανς, μα περισσότερο από το χώρο της τελετουργίας. Υπαρξιακή, μυστικιστική, συγκινητική αποκαλύπτει με διακριτικότητα τη μάχη ενός ατόμου με την ασθένεια και την ανάγκη της άμυνας απέναντι σε έναν τέτοιο εισβολέα.
«I died ten times this month». Με αυτά τα λόγια, η ερμηνεύτρια της παράστασης Δέσποινα Σανιδά-Κρεζία, ντυμένη με μια παράδοξη πανοπλία, ξεκινάει την εξεγερμένη προσευχή της μέσα από μια σειρά δράσεων και φορτισμένων συναισθημάτων: θυμός, πόνος, φόβος, ίσως και κάποιες σταγόνες πίστης για τις φορές που η ζωή κερδίζει το θάνατο.

Η Δέσποινα Σανιδά-Κρεζία σε σκηνή του «Near Misses». @Πηνελόπη Γερασίμου

Spoken words αλλά και έντονο εικαστικό αποτύπωμα, μέσα από μια εντελώς άλλη αισθητική, φέρει και η δουλειά της Σοφίας Μαυραγάνη – εδώ με την συνδρομή της Τζάνις Ράφα. Στο «Horse me», την πέμπτη παραγωγή του φετινού Οnassis Dance Days, η Μαυραγάνη μοιάζει να διερευνά την διαχρονική επιθυμία επιβολής και κυριαρχίας του ανθρώπου σε άλλα έμψυχα όντα.
Το άλογο λειτουργεί ως σύμβολο υπομονής και υπηρεσίας στις παράλογες σαδιστικές τάσεις του έλλογου· δύο κόσμους – τον ζωϊκό και τον ανθρώπινο – που ενσαρκώνονται δυναμικά από τις χορεύτριες Μαρία Βούρου, Κωνσταντίνα Μπάρκουλη και Παγώνα Μπουλμπασάκου και την υψίφωνο Λητώ Μεσσήνη σε διαρκή συνομιλία με τη μουσική της Θάλειας Ιωαννίδου.

Οι Μαρία Βούρου, Κωνσταντίνα Μπάρκουλη και Παγώνα Μπουλμπασάκου σε σκηνή του «Horse me». @Πηνελόπη Γερασίμου

To 12ο Οnassis Dance Days (συμπεριλαμβάνοντας και τη μεγάλης κλίμακας χορογραφία του Νταμιέν Ζαλέ) κράτησε χαρακτήρα ποικιλομορφίας, χωρίς καμιά παράσταση του προγραμματισμού να επικαλύπτει υφολογικά την άλλη. Μια διοργάνωση η οποία έρχεται ως υπενθύμιση του ευρύτατου δημιουργικού πεδίου που καλύπτει, πλέον, ο σύγχρονος χορός. Και χάρη σε αυτή την σύζευξη ερεθισμάτων, στιλ και πρακτικών οι παραστατικοί διάλεκτοι που είδαμε να γεννιούνται μοιάζουν, στην πλειονότητα τους, να έχουν καλές πιθανότητες για να συνομιλήσουν με το κοινό του εξωτερικού.