Μεγάλη Εβδομάδα μετά μουσικής: Ένας μικρός οδηγός

Η «λόγια μουσική», ανεξαρτήτως χρονικής προελεύσεως (παλαιά, κλασική, σύγχρονη…), θεωρείται ότι αποδίδει τη «θρησκευτικότητα των ημερών», ότι συνοδεύει καταλλήλως το «Θείο Πάθος» κ.λπ., κ.λπ. Για επιβεβαίωση του στερεότυπου αρκεί και μόνο η ακρόαση οποιουδήποτε ραδιοφωνικού σταθμού τη Μεγάλη Παρασκευή!

Το στερεότυπο αυτό, βέβαια, λειτουργεί ευεργετικά για το φιλόμουσο κοινό, το οποίο, αυτήν ακριβώς την περίοδο, έχει μπροστά του τόσες επιλογές, στριμωγμένες σε τόσο λίγες ημέρες, που πραγματικά δεν ξέρει τι να διαλέξει. Από εκκλησία σε Μέγαρο και από εκεί σε ωδείο, αλλά και σε άλλους, αναπάντεχους κάποιες φορές, χώρους, ξεδιπλώνεται μπροστά στο κοινό μια βδομάδα μουσικής πανδαισίας. Το μόνο μειονέκτημα; Πολλές και καλές συναυλίες συμπίπτουν χρονικά, κάνοντας την επιλογή πραγματικά δύσκολη.

Θέλοντας να βοηθήσει τον φιλόμουσο αναγνώστη και αναγνώστρια να προσανατολιστεί, αυτός ο μικρός οδηγός στη μεγάλη μουσική κάποιες από τις περισσότερο ενδιαφέρουσες, κατά τη γνώμη μας, συναυλίες.

Amsterdam Sinfonietta

Έργα του γερμανικού κλασικού και  ρομαντικού ρεπερτορίου, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει η εμβληματική 5η Συμφωνία του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, την λεγόμενη «Ηρωική» στην πιανιστική της μετάπλαση από τον Λιστ, παρουσιάζει στο ρεσιτάλ του, την Τετάρτη 9 Απριλίου, στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης (20.30), ο διακεκριμένος δεξιοτέχνης του πιάνου Ίγκορ Λέβιτ, με τον οποίο συνεχίζεται το Φεστιβάλ Άνοιξης 2025, που διοργανώνει το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Με δύο έργα ορόσημα, το Τέταρτο κοντσέρτο για πιάνο του Μπετόβεν και την «Ιεροτελεστία της άνοιξης» του Ίγκορ Στραβίνσκι, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών συμμετέχει στο Φεστιβάλ Άνοιξης του Μεγάρου, φιλοξενώντας έναν από τους σημαντικότερους πιανίστες της εποχής μας, τον Νικολάι Λουγκάνσκι, σε μια συναυλία υπό τη διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού, στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, την Παρασκευή 11 Απριλίου (20.30).

Πιανίστας με εμφανίσεις στις μεγαλύτερες αίθουσες του κόσμου και συμπράξεις με τις σημαντικότερες ορχήστρες, ο Bruce Liu έρχεται για πρώτη φορά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, μαζί με την Amsterdam Sinfonietta, μία από τις καλύτερες ορχήστρες εγχόρδων παγκοσμίως, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της Άνοιξης 2025. Το Σάββατο 12 Απριλίου (20.30), στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, ερμηνεύουν έργα Frédéric Chopin (Andante spianato και Grande polonaise brillante σε μι ύφεση μείζονα, έργο 22, και Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 2 σε φα ελάσσονα, έργο 21), Pyotr Ilyich Tchaikovsky (Σεξτέτο για έγχορδα σε ρε ελάσσονα, έργο 70, «Ανάμνηση από τη Φλωρεντία») και Mieczysław Weinberg (Άρια για έγχορδα, έργο 9), όλα σε μεταγραφή για πιάνο και ορχήστρα εγχόρδων. Tην Ορχήστρα διευθύνει από το αναλόγιο η βιολονίστα και καλλιτεχνική διευθύντρια του συνόλου Κάντιντα Τόμσον.

Bruce Liu

Τρίο-σονάτες των S. Rossi, A. Falconieri, G. Legrenzi, F. Geminiani, J. S. Bach, G. F. Händel και G. Ph. Telemann για δύο μπαρόκ βιολιά και μπάσο κοντίνουο θα παρουσιαστούν την Τετάρτη 9 Απριλίου, στις 20.30, στην Αίθουσα Συναυλιών Φίλιππος Νάκας, από τέσσερις σολίστ που ειδικεύονται στην ιστορική ερμηνεία έργων παλαιάς μουσικής, τους Katalin Kertesz (μπαρόκ βιολί), Αναστασία Μηλιώρη (μπαρόκ βιολί), Γιάννος Γιοβάνος (μπαρόκ τσέλο), Σεβαστιανός Μοτορίνος (τσέμπαλο). H τρίο-σονάτα είναι ένα είδος σύνθεσης που δεσπόζει στη μουσική από τα μέσα του 17ου αι., πλήρες και αυτόνομο ενορχηστρωτικά, που περιλάμβανε δύο μελωδικά όργανα και ένα ή δύο όργανα στον ρόλο του μπάσο κοντίνουο, το οποίο αποτελούσε την τρίτη «φωνή».

Την επομένη, Πέμπτη 10 Απριλίου (20.30), με αφετηρία δύο από τις σπουδαιότερες κοιτίδες της μουσικής δημιουργίας, τη Βιέννη και τη Μόσχα, o βιολοντσελίστας Χριστόφορος Μιρόσνικοβ και η πιανίστα Πόπη Μαλαπάνη ερμηνεύουν ένα πρόγραμμα μουσικής δωματίου για τσέλο και πιάνο, με έργα συνθετών όπως ο Βέμπερ, ο Σούμπερτ, ο Σοστακόβιτς και ο Ραχμάνινοφ, παρουσιάζοντας δύο διαφορετικές μουσικές εκδοχές του ρομαντισμού, τη συγκρατημένη και εσωτερική γερμανική και την πληθωρική και παθιασμένη ρωσική. Το πρόγραμμα θα κλείσει με έργα του 20ού αιώνα των Στραβίνσκι και Αρουτιουνιάν.

Σοστακόβιτς, Συμφωνία αρ. 14 – Μάρκελλος Χρυσικόπουλος – φωτο: Κ. Δρακότη

Μια μουσική βραδιά με τη βιολοντσελίστρια Σοφία Ευκλείδου, που θα ερμηνεύσει μέρη από τις Σουίτες του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, διοργανώνεται την Πέμπτη 10 Απριλίου (19.30) στην Kourd Gallery (Κασσιανής 2 και Φαναριωτών, Νεάπολη), στο πλαίσιο της έκθεσης «Η αίγλη των ζώων», η οποία παρουσιάζει μια καλλιτεχνική συνομιλία ανάμεσα στην Έλενα Σύρακα, καλλιτέχνιδα του κοσμήματος και τον φωτογράφο Νικόλα Λώτσο, στο έργο των οποίων τα ζώα αποτελούν βασική θεματική. Η έκθεση, που επιμελείται η Ελένη Βαροπούλου, θα διαρκέσει έως τις 3 Μαΐου.

Από το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι και τη Μεγάλη Τετάρτη διεξάγεται σε πολλούς, κάποτε αναπάντεχους, χώρους της πόλης, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, το Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής, ένας θεσμός που καθιέρωσε η Εθνική Λυρική Σκηνή και διεξάγεται με επιτυχία για τρίτη συνεχή χρονιά. Οι εκδηλώσεις στο σύνολό τους παρουσιάστηκαν αλλού, εδώ θα αναφερθούμε μονάχα σε ορισμένες από αυτές – όχι αναγκαστικά τις σημαντικότερες αλλά αυτές που μας φάνηκαν περισσότερο θελκτικές.

ΜusicAeterna Byzantina – φωτο: Δημήτρης Ελεφάντης

Έτσι, την Κυριακή των Βαΐων (13 Απριλίου) οι Σπύρος Τζέκος (κλαρινέτο), Ηρώ Σειρά (βιολί), Αλεξίς Μποβ (βιολοντσέλο), Σοφία Ταμβακοπούλου (πιάνο) και Λένια Ζαφειροπούλου (απαγγελία) παρουσιάζουν το «Κουαρτέτο για το τέλος του χρόνου» του Ολιβιέ Μεσιάν στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή (17.30). Η Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία Δήμου Αθηναίων, υπό τη μουσική διεύθυνση του Άλκη Μπαλτά, ερμηνεύουν το «Ρέκβιεμ» του Λουίτζι Κερουμπίνι, στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» (20.00).

Τη Μεγάλη Δευτέρα (14 Απριλίου) παρουσιάζεται η παιδική όπερα του Μπέντζαμιν Μπρίτεν, «Ο κατακλυσμός του Νώε», σε σκηνοθεσία Θέμελη Γλυνάτση, που ερμηνεύουν οι Γιάννης Γιαννίσης και Άννα Αγάθωνος και οι Παιδική Χορωδία ΕΛΣ, Underground Kids Orchestra, μέλη της Underground Youth Orchestra, μέλη της Ορχήστρας Νέων El Sistema Greece και ανεξάρτητοι μουσικοί, στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» (17.30). Η musicAeterna Byzantina, που δημιούργησε και διευθύνει ο Θεόδωρος Κουρεντζής, παρουσιάζει όλους τους ύμνους της Μεγάλης Τρίτης, με χοράρχη τον Αντώνιο Κουτρουπή, σολίστ τους Ριμπάλ Ουέχμπε και Γρηγόριο Ζάρκο, τον Γιώργο Καλούδη στο τσέλο, τον Μαρίνο Τρανουδάκη στη γκρανκάσα και αφήγηση από την Αμαλία Μουτούση, στο Παλαιό Χρηματιστήριο Αθηνών (22.00).

Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, photo: George Chrysochoidis

Τη Μεγάλη Τρίτη (15 Απριλίου) η Drop Down Community, μια από τις πιο γνωστές ανεξάρτητες ορχήστρες εγχόρδων της Βουλγαρίας, η μεσόφωνος Θεοδώρα Μπάκα και ο βαθύφωνος Τίμος Σιρλαντζής, υπό τη μουσική διεύθυνση του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου, ερμηνεύουν τη Συμφωνία αρ. 14 του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ (20.00).

Τέλος, τη  Μεγάλη Τετάρτη (16 Απριλίου), η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης παρουσιάζει ένα πρόγραμμα με έργα Δημήτρη Μητρόπουλου, Ρίχαρντ Στράους και Χαρίλαου Περπέσα, με σολίστ την υψίφωνο Αφροδίτη Πατουλίδου και τον βασικό αρχιμουσικό της ΚΟΘ Λέο ΜακΦαλ στο πόντιουμ της Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ (20.00).

De Profundis Ensemble

Με συναυλίες σε δύο ορθόδοξες εκκλησίες κορυφώνονται οι πασχαλινές εμφανίσεις του νεανικού μουσικού συνόλου De Profundis.  Οι συναυλίες πραγματοποιούνται την Κυριακή των Βαΐων και τη Μεγάλη Δευτέρα, ενώ η είσοδος σε αυτές είναι ελεύθερη για το κοινό. Έτσι, στις 13 Απριλίου, στις11.30, στον Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου, στου Ψυρρή, το συγκρότημα θα παρουσιάσει την καθιερωμένη πασχαλινή του συναυλία, με έργα συνθετών όπως ο A. Vivaldi, ο G.F. Haendel, o J.S. Bach και ο A. Corelli, οι οποίοι εμπνέονται από τις ιερές μέρες του Πάσχα και της χριστιανοσύνης.

Την επομένη, 14 Απριλίου, στον Ι.Ν. Αγίου Φιλίππου Βλασσαρούς, στο Μοναστηράκι, θα συνεχιστεί ο κύκλος των μηνιαίων θεματικών συναυλιών που δίνει εκεί το De Profundis Ensemble, με θέμα του, αυτή τη φορά, το «Πάθος», με πένθιμα ακούσματα και σπαρακτικές μελωδίες που θα συνοδεύσουν τον πόνο της Μεγάλης Εβδομάδας.

Το μουσικό σύνολο De Profundis αποτελούν οι: Ηλίας Γυφτονικολός (βιολί), Ζωή Προκοπίου (βιολι), Κωνσταντίνα Μπάλλα (βιολί), Χρυσή Τζάβλα (βιολί), Ελένη Φουρλάνου (βιόλα), Μυρτώ Ξηρουχάκη (βιολοντσέλο) και Γιώργος Ντάνης (κοντραμπάσο).

Καμεράτα – Γιώργος Πέτρου

Στο πλαίσιο των πασχαλινών μουσικών εκδηλώσεων του Μεγάρου Μουσικής, η Καμεράτα – Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής και ο αρχιμουσικός Γιώργος Πέτρου παρουσιάζουν, με όργανα εποχής, το ορατόριο του Georg Friedrich Händel «Ανάσταση», τη Μεγάλη Δευτέρα 14 Απριλίου (20.30). Τους χαρακτήρες του ορατορίου ζωντανεύουν λυρικοί καλλιτέχνες με εξειδίκευση στη μουσική του 18ου αιώνα, ο  σοπρανίστας Nicolo Balducci (Άγγελος), ο μπάσος Sreten Manojlovic (Εωσφόρος), η μέτζο σοπράνο Μαίρη-Έλεν Νέζη (Μαρία Μαγδαληνή), η κοντράλτο Lena Suttor-Wernich (Μαρία του Κλωπά) και ο τενόρος Krystian Adam (Ιωάννης).

Το δραματοποιημένο ορατόριο, σε λιμπρέτο Carlo Sigismondo Capece, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Ρώμη, την Κυριακή του Πάσχα του 1708, εξιστορεί γεγονότα του Μεγάλου Σαββάτου και της Κυριακής του Πάσχα – την κάθοδο στον Άδη, την Ανάσταση, την επίσκεψη των μυροφόρων στον Τάφο και τις συνομιλίες του Χριστού με την Παναγία και τη Μαρία Μαγδαληνή, όπως τις μεταφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, καθώς θεωρείτο βλάσφημη η ενσάρκωση του Χριστού επί σκηνής.

Στο πνεύμα της Μεγάλης Εβδομάδας, τα βήματα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών την φέρνουν στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, τη Μεγάλη Δευτέρα 14 Απριλίου (19.30) όπου συνεχίζονται οι «Μουσικοί περίπατοι», που αυτή τη φορά στρέφονται στη μουσική της εποχής του μπαρόκ. Τέσσερις μουσικοί της Ορχήστρας, οι Βασίλης Σούκας (βιολί), Άγγελος Ρεπαπής (βιόλα ντα γκάμπα), Δημήτρης Βάμβας (μπαρόκ όμποε), Αλέξανδρος Οικονόμου (μπαρόκ φαγκότο), παίζουν σε όργανα εποχής και συμπράττουν με τον τσεμπαλίστα Σεβαστιανό Μοτορίνο, παρουσιάζοντας ένα πρόγραμμα με μεγάλη ποικιλία ως προς τους συνδυασμούς των οργάνων και έργα των Μπαχ, Τέλεμαν, Φρόμπεργκερ, Μπουξτεχούντε, Βάλτερ, Φας. Η είσοδος στη συναυλία θα είναι ελεύθερη με σειρά προτεραιότητας.

Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών

Με μια συναυλία εμπνευσμένη από τη θρησκευτική πίστη και γενικό θέμα «Σκέψεις για το Θείο Πάθος», η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών συμμετέχει στο κλίμα των ημερών, στο πλαίσιο του κύκλου «Συμφωνικές βραδιές», που φιλοξενείται για τρίτη χρονιά στο Αμφιθέατρο Ιωάννης Δεσποτόπουλος του Ωδείου Αθηνών, τη Μεγάλη Δευτέρα, 14 Απριλίου, στις 20.30.

Στο πρώτο μέρος θα ακουστούν έργα J. S. Bach, το Πρελούδιο-κοράλ για εκκλησιαστικό όργανο «O Mensch, beweine deine Sünde gross» (BWV 622), διασκευασμένο για ορχήστρα εγχόρδων από τον Max Reger και το κοντσέρτο για πιάνο σε ρε ελάσσονα (BWV 1052) με σολίστ την πιανίστα Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου. Το δεύτερο μέρος της συναυλίας περιλαμβάνει τη Λειτουργία σε ντο μείζονα, έργο 86, του Beethoven, ένα μουσικό αριστούργημα πιο κοντά στην κλασική παράδοση της λειτουργίας, με μελωδικά σολιστικά μέρη και επιβλητικά χορωδιακά γεμάτα ενέργεια και θρησκευτικό βάθος.

Στη συναυλία συμμετέχουν οι Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου, πιάνο, Θεανώ Παπαδάκη, υψίφωνος, Λένια Ζαφειροπούλου, μεσόφωνος, Χρήστος Κεχρής, τενόρος, Πέτρος Μαγουλάς, βαθύφωνος. Επίσης η Ακαδημαϊκή Χορωδία Νέων Αθηνών (διεύθυνση: Νίκος Μαλιάρας) και η Χορωδία του Εθνικού Ωδείου (διεύθυνση Σπύρος Κλάψης). Τη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών διευθύνει ο Βύρων Φιδετζής.

Δύο έργα που εναρμονίζονται με τη θρησκευτικότητα της Μεγάλης Εβδομάδας και αποδεικνύουν ότι η λόγια μουσική του σήμερα είναι απολύτως ανοιχτή σε επιρροές από άλλα είδη μουσικής παρουσιάζει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών σε συμπαραγωγή με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τη Μεγάλη Τετάρτη 16 Απριλίου (20.30) στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης: το Requiem (1985) του βρετανού Andrew Lloyd – Webber και τη σύνθεση «The Judgement Day» για κλαρινέτο και ορχήστρα του Δημήτρη Σκύλλα (ανάθεση της ΚΟΑ), που αντλεί από την ελληνική δημοτική παράδοση, ιδιαίτερα του ηπειρώτικου μοιρολογιού. Δημιουργός πασίγνωστων μιούζικαλ, ο Άντριου Λόυντ Βέμπερ, επιτυγχάνει με το «Ρέκβιεμ» μια ιδιότυπη πρόσμειξη του τονικού, άμεσα λυρικού ύφους του μιούζικαλ με τη σύγχρονη μουσική πρωτοπορία. Στη συναυλία συμμετέχουν οι Παναγιώτης Γιαννάκας (κλαρινέτο), Δήμητρα Κωτίδου (υψίφωνος), Γιάννης Χριστόπουλος (τενόρος), Εβίτα Χιώτη (boy soprano) και η Χορωδία Δήμου Αθηναίων. Την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών διευθύνει ο Γιώργος Βράνος.

Έχοντας πλέον καθιερωθεί, οι συναυλίες με τίτλο «Midnight Bach» παρουσιάζονται κάθε χρόνο τη Μεγάλη Τρίτη, κοντά στα μεσάνυχτα, παρουσιάζοντας ένα πρόγραμμα με στα επιλεγμένα έργα του Johann Sebastian Bach. Από φέτος οι συναυλίες μεταφέρονται στην ιστορική αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός, όπου στις 15 Απριλίου (23.00), η βιολονίστα και βιολίστα Ίρις Λουκά θα ερμηνεύσει την 2η Σουίτα από τις 6 Σουίτες για σόλο τσέλο (σε μεταγραφή για σόλο βιόλα) και τη 2η Παρτίτα από τις 6 Σονάτες και Παρτίτες για σόλο βιολί του Μπαχ.

Ex Silentio, photo: Hartmut Hientzsch

Ένα πανόραμα μουσικής του Μεσαίωνα από τη Δύση στην Ανατολή, μέσα από τις παραδόσεις της Γαλλίας και της Ιταλίας, της Αρμενίας και της ανατολικής Μεσογείου, με τίτλο «Garun», παρουσιάζει το σύνολο παλαιάς μουσικής Ex Silentio, την Τετάρτη του Πάσχα (23 Απριλίου), στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» (20.30). Το γνωστό σύνολο Ex Silentio ειδικεύεται στην παλαιά μουσική σε όργανα εποχής και το αποτελούν οι Δημήτρης Κούντουρας (μεσαιωνικά φλάουτα & διεύθυνση), Ηλέκτρα Μηλιάδου ( βιέλα και γκάμπα), Βασίλης Ζιγκερίδης (κανονάκι), Νίκος Βαρελάς (κρουστά).