Ο Βασίλης Μυριανθόπουλος αναρωτιέται τι έγινε «Μετά τον Βυσσινόκηπο»

Θυμόμουνα πάντα από μικρός τις αφηγήσεις της γιαγιάς μου και της προγιαγιάς μου της Ανθής, για το σπίτι τους με τις κερασιές μπροστά στη θάλασσα στην Κριμαία. Στο μυαλό μου απέκτησε μυθικές διαστάσεις αυτό το σπίτι. Στα χρόνια που περνούσαν και όταν η Ανθή πια είχε φύγει, έρχονταν σκηνές από τη ζωή τους. Από την πορεία της από εκεί μέχρι εδώ. Πως ρίζωσε, πως έφυγε από τον αγαπημένο της, τόπο, από την αγάπη της… Παρατηρούσα καθημερινούς ανθρώπους στις λαϊκές γειτονιές και διαπίστωνα ότι υπάρχει κάτι ηρωικό μέσα τους. Με ιστορίες που δεν τις ξέρουμε καθόλου. Μέσα σε αυτές τις σκέψεις, τις αναμνήσεις από τη ζωής της Ανθής, ήρθε και η Λιουμπόβ Αντρέγιεβνα του Τσέχωφ, που άφησε και εκείνη το δικό της Βυσσινόκηπο και ξαφνικά ο κήπος της κι ο κήπος με τις κερασιές της Ανθής, βρέθηκαν να συνορεύουν. Τότε ήταν που ξεκίνησα να γράφω το έργο. Δημιούργησα ένα χαρακτήρα, που βασίστηκε στη ζωή της Ανθής και απέναντι της το χαρακτήρα της Λιουμπόβ.

Η εντιμότητα με την οποία αντιμετωπίζεις την ιστορία που θέλεις να πεις, είναι αυτό που έχει σημασία.

Και η Λιουμπόβ και η Ανθή διώχτηκαν από τον τόπο τους και ρίχτηκαν σε ένα μέλλον που φαινόταν άγνωστο. Και οι δύο υπήρξαν κορίτσια, σύζυγοι, μητέρες. Και οι δύο έχασαν. Και η Λιουμπόβ, μία θεατρική ηρωίδα και η Ανθή, μια ηρωίδα που βασίστηκε πάνω στη ζωή μιας πραγματικής γυναίκας, είχαν την ίδια εκκίνηση με διαφορετικές πορείες. Η Λιουμπόβ, δεν ξέρουμε τι έγινε μετά και όπως αναρωτιέται και η Ανθή, «να έφτασε το τρένο της στο Παρίσι;» Η Ανθή, ξέρουμε. Ρίζωσε σε έναν καινούργιο τόπο, μια καινούργια πατρίδα, έκανε οικογένεια, εξαπλώθηκε, άρχισε να υπάρχει ακόμα και μετά τον Βυσσινόκηπο. Αυτό που τις συνδέει είναι η απώλεια τους, Με όποιο τρόπο κι αν έφυγε ο Βυσσινόκηπος από μέσα τους, εάν έφυγε ποτέ. Ή ο αέρας που μύριζαν, ή το χώμα που πατούσαν. Η σύνδεση τους προκύπτει μόνη της, σα μια άλλη εκδοχή της ιστορίας.

Η Άννα είναι ηθοποιός, η οποία ενσαρκώνει την Λιουμπόβ Αντρέγιεβνα, σε μία παράσταση του Βυσσινόκηπου που, από τα πράγματα που την περιβάλλουν, καταλαβαίνουμε ότι βρίσκεται σε μία περιοδεία του Βυσσινόκηπου. Όλα τα αντικείμενα είναι για να φύγουν, όλα κινούνται, τίποτα δεν έχει ρίζες, δεν είναι μόνιμο. Είναι μέρος ενός ταξιδιού. Σε ένα σταθμό, σε μία στάση, σε αυτό το ταξίδι της η Άννα φέρνει την Ανθή και την Λιούμποβ να συζητήσουν, να πουν τα δικά τους και τις δικές τους βάσεις πάνω στις οποίες χτίστηκε ουσιαστικά και η προσωπικότητα της Άννας. Η υπόθεση του έργου δε στηρίζεται σε κάποια δράση. Μόνο στις εικόνες και στις διαδρομές. Ουσιαστικά είναι η πορεία της Ανθής από το σπίτι της στο καινούργιο της σπίτι, οι αποφάσεις της, οι σχέσεις της με τους ανθρώπους, με τη ζωή, με τον κόσμο και σε παράλληλη δράση, η αγαπημένη της ηρωίδα, η Λιουμπόβ. Αυτά που ξέρουμε από εκείνην και πως μπορούμε να τα αναγνώσουμε κάθε φορά, ποια ήταν η δική της πορεία. Πώς έφυγε την πρώτη φορά από τον Βυσσινόκηπο, μετά τον πνιγμό του γιου της, πως επέστρεψε και πως έφυγε τελειωτικά, με ποιες συνθήκες και ποια ήταν η διαδρομή της ψυχής της. Αυτές τις δύο διαδρομές έρχεται και ενώνει η Άννα, πηγαίνοντας από την Ανθή στην Λιουμπόβ. Με τους συνειρμούς και τη ρυθμολογία που της υπαγορεύουν εκείνες και πως την πηγαίνουν σε διαφορετικά κεφάλαια της ζωής τους κάθε φορά. Για να μας συνδέσει τελικά όλους, σε αυτό το το ταξίδι.

Αυτό που συνδέει τις ηρωίδες είναι η απώλεια τους, Με όποιο τρόπο κι αν έφυγε ο Βυσσινόκηπος από μέσα τους, εάν έφυγε ποτέ.

Στο παρελθόν δεν είχα καταπιαστεί με έναν μονόλογο και αυτό που προσπάθησα να δω είναι τους κανόνες που τον διέπουν. Αυτό που κατάλαβα ήταν, ότι η εντιμότητα με την οποία αντιμετωπίζεις την ιστορία που θέλεις να πεις, είναι αυτό που έχει σημασία. Μια καθαρή αφήγηση χωρίς εντυπωσιασμούς, συναισθηματικούς εκβιασμούς, φλυαρίες. Η καθαρότητα νομίζω ότι είναι πάντα πιο εύστοχος ο δρόμος. Η παράσταση ήταν μια ωραία διαδρομή και αυτό που προσπαθήσαμε, ήταν να συνδεθούμε με την ιστορία αυτών των γυναικών και να ανακαλύψουμε τι συνέβη σε συγκεκριμένες στιγμές πως ακριβώς αισθάνθηκαν.

Στους ρόλους της Άννας, της Ανθής και της Λιουμπόβ η Γωγώ Μπρέμπου.

Το έργο μιλάει για την απώλεια. Αυτό που ανακαλύπτει λοιπόν κάποιος, είτε εγώ που το δούλεψα, είτε εκείνος που το διαβάζει, είτε εκείνος που βλέπει την παράσταση, είναι να θυμηθεί τις απώλειες που είχε, που θα έχει και πόσο σημαντικές είναι. Η παράσταση είναι ένα διάλλειμμα από την επικαιρότητα και την καθημερινότητα που ζούμε. Μια στάση, για να βάλουμε τον άνθρωπο στο κέντρο. Να ασχοληθούμε και πάλι με κείνον. Με το τι είναι σημαντικό. Το έργο αγαπάει και συγχωρεί όλα τα λάθη. Τα καταλαβαίνει και καταλαβαίνει πάντα την αναγκαιότητα τους. Η Άννα αυτή τη στιγμή βρίσκει ξανά τα κομμάτια της. Πού πάτησε η ερμηνεία της για την Λιουμπόβ. Πού πάτησε όλη η ζωή της. Ποια είναι αυτή τη στιγμή και τι σημαίνει, εκτιμώ πάλι αυτό που έχω στα χέρια μου. Τη ζωή μου ολόκληρη, τους ανθρώπους που με αγαπούν. Πώς εκτιμώ την διαδρομή ενός ανθρώπου, την απόφαση του για μία ζωή, χωρίς να σταθώ στα γεγονότα. Τα γεγονότα είναι πάντα εκεί. Σε όποια φάση της και να βρίσκεται η Ιστορία, οι κύκλοι που κάνει, είναι οι ίδιοι. Σημασία έχει ο άνθρωπος και πως στέκεται απέναντι σε αυτά τα γεγονότα, πως τον αλλάζουν. Η ηρωίδα, λοιπόν, σε μία γνήσια στιγμή της, μια χρονική στιγμή της, επαναπροδιορίζεται μέσα από τις άλλες γυναίκες. Η κάθε παράσταση είναι μία ιδιαίτερη στιγμή που μοιράζονται οι δημιουργοί με το κοινό τους. Δεν υπήρξε πριν και δε θα υπάρξει μετά. Αυτός είναι ουσιαστικά ο λόγος που βλέπεις και την συγκεκριμένη παράσταση. Που θέλεις να τη δεις. Μία παράσταση που στηρίζεται σε αγαπημένες φωνές, που έχουν να σου πουν μια ωραία ιστορία με το δικό τους τρόπο.

Δεν ξέρω αν υπάρχουνε τρεις λέξεις για να περιγράψεις ένα έργο. Αν πρέπει να το πιέσω μέσα σε λίγες λέξεις θα έλεγα ότι είναι, «ένα τραγούδι που μου αρέσει να το ακούω ξανά και ξανά».

«Όταν ήταν να φύγει η Ανθή, με έβαζε να της διαβάζω ιστορία… Κι εκεί ανάμεσα στις γραμμές των ιστορικών, έβλεπε το σπίτι της να καίγεται και τους φίλους της να τουφεκίζονται. Τις κερασιές της να κόβονται η μία μετά την άλλη. Αχ Λιουμπόβ… Να έφτασε άραγε ποτέ στο Παρίσι;…»

Συνήθως είναι γεμάτο  από αντικείμενα, δράσεις, σκέψεις, ατάκες για ήχο και φωτισμό… λέξεις που σε μένα μπορεί να σημαίνουν κάτι, αλλά σε κάποιον τίποτε.